Gaat Rusland bankroet? De sancties hebben grote economische gevolgen voor Moskou

Het gevaar dat de Russische economie bezwijkt door de handelsembargo’s is inmiddels reëel. De groei van het bbp (bruto binnenlands product) van de laatste twintig jaar kan in één jaar ongedaan worden gemaakt. Zelfs Poetin en zijn getrouwen moeten een dergelijk effect niet hebben verwacht. Verfconcern AkzoNobel was maandag een van de eerste grote multinationals die durfde te speculeren over een complete ineenstorting van de Russische economie vanwege de oorlog in Oekraïne.

Topman Thierry Vanlancker van AkzoNobel zei in de Financial Times dat hierdoor een faillissement van de Russische divisie onvermijdelijk is. Het heeft te maken met zowel problemen in de toeleveringsketen als de financiële spanningen waarmee Russische klanten worden geconfronteerd.

Volgens Vanlancker zal dit alles ervoor zorgen dat de Russische tak van Akzo binnen twee maanden niet meer bestaat. ‘Het is ofwel omdat de grondstoffen niet meer beschikbaar zijn, ofwel omdat ergens de belangrijkste klant misschien niet meer kan betalen.’ AkzoNobel heeft vier verffabrieken in Rusland, die zowel aan particuliere als aan industriële klanten leveren.

Bankroet mogelijk

Ook het Internationaal Monetair Fonds (IMF) acht een bankroet van Rusland nu mogelijk. De sancties hebben volgens directeur Kristalina Georgieva een grote impact op de Russische economie. Het land zal in een ernstige recessie belanden. De sancties beperken Rusland in zijn vermogen om schulden te betalen.

Georgieva denkt niet dat dit ook een wereldwijde financiële crisis zal veroorzaken. In totaal hebben banken 120 miljard dollar aan kredieten uitstaan in Rusland. Dat is een significant bedrag, maar het zal het financiële systeem niet op zijn grondvesten doen schudden waardoor banken als dominostenen omvallen.

Het Institute of International Finance (IIF) denkt dat de Russische economie dit jaar weleens met 30 procent zou kunnen krimpen. Dat is veel erger dan de krimp die plaatsvond tijdens de kredietcrisis van 2008 of de roebelcrisis in de jaren negentig toen onder Jeltsin de spaargelden van de Russen werden weggevaagd door hyperinflatie. In het jaar 2000 was 2 miljoen roebel nodig voor wat in 1990 nog voor 100 roebel aangeschaft kon worden.

Robin Brooks, hoofdeconoom bij het IIF, acht de kans op herhaling reëel. ‘De sancties ondermijnen de financiële veerkracht. Hierdoor zal de binnenlandse vraag verstikken. Als Rusland dat probeert op te lossen door het bijdrukken van geld, zal het gevolg een ongekende hyperinflatie-spiraal kunnen zijn.’ 

De burgers in Rusland zullen dat allemaal merken. Zelfs als de oorlog snel is afgelopen, zal het nog vijf jaar duren voordat de levensstandaard van de Russische burgers die van 2021 weer evenaart.

Beurs gesloten

Sinds Rusland totaal is afgesneden van de mondiale economie en alle tegoeden in het buitenland zijn bevroren, is sprake van een volledig nieuw hoofdstuk in de economische ontwikkeling van het land. De Russische beurs is al sinds 24 februari gesloten. De koers van de roebel ten opzichte van de euro is met 40 procent gedaald. Die daling kon alleen worden gestopt doordat Russen niet langer roebels mogen inwisselen voor dollars en euro’s.

De Russische middenklasse wordt daardoor ongekend hard getroffen. Het heeft roebels die buiten Rusland waardeloos zijn en waarmee niets meer gekocht kan worden. Vorig jaar was de Russische economie in omvang nog de elfde van de wereld, voor Brazilië en net na Zuid-Korea. Als daar 30 procent afgaat, zakt die naar de zestiende plek tussen Indonesië en Saoedi-Arabië.

John Lough van de Britse denktank Chatham House zei afgelopen weekeinde dat de Russische middenklasse geconfronteerd wordt met het feit dat buitenlandse vakanties niet meer kunnen, buitenlandse speeltjes niet meer kunnen worden gekocht en buitenlandse luxe producten zoals merkkleding en parfums niet meer bereikbaar zijn. ‘Het is Back to the USSR.’