‘De rellen op Corsica kunnen zich ontwikkelen tot een enorm zorgendossier voor Macron’

Dag Eline, hoe is de afgelopen nacht in Bastia verlopen?

“Gisteravond en vanochtend was het hier rustig. Ik loop nu door de straten van Bastia, de tweede stad van Corsica. Om de hoek ligt een middelbare school, die al dagenlang door protesterende scholieren geblokkeerd wordt. Ik zie allerlei groepjes jongeren, omgegooide vuilnisbakken en uitgebrande afvalzakken.

“Het is wel een contrast met de beelden van zondag. Met name in Bastia liepen die avond de rellen fors uit de hand. Nu maken de straten in de stad weer een idyllische indruk, met okerkleurige muren en luiken in pistache-tinten. Een beetje Italiaans.”

Wat is er de afgelopen dagen op het eiland gebeurd?

“Sommige middelbare scholen zijn al bijna veertien dagen door jongeren geblokkeerd. In de meeste steden komen mensen voor de préfecture, het lokale bestuursgebouw, bijeen. Daarnaast zijn in verschillende steden de afgelopen dagen georganiseerde protesten geweest.

“De aanleiding voor de protesten is een incident dat heeft plaatsgevonden in de gevangenis van het Zuid-Franse Arles. Daar zit Yvan Colonna vast, de man die gouverneur Claude Erignac jaren geleden heeft vermoord. Op 2 maart heeft een andere gevangene geprobeerd een zak om Colonna’s hoofd te binden en hem te verstikken. Sindsdien ligt Colonna in coma. Hier op Corsica willen ze dat er een onderzoek komt naar het motief van de jihadist.

“Dat de protesten nu ook in de Franse media meer aandacht krijgen, komt doordat zondag een demonstratie in Bastia volstrekt uit de hand gelopen is. Er waren enorme clashes tussen demonstranten en de politie. Daarbij werden veel molotovcocktails gebruikt. Ook petanqueballen werden als wapen ingezet. Die zware ballen – al bijna kogels op zichzelf – werden opengesneden en met explosief materiaal gevuld.”

Hoe kan het dat een vechtpartij in een gevangenis op Corsica tot zo’n explosie van geweld leidt?

“Al jaren werd gevraagd om Colonna op Corsica gevangen te zetten, zodat hij dichter bij zijn familie zou zijn. Omdat hij als gevangene een speciale status heeft, mocht dat niet van de staat. In de gevangenis staat hij onder permanente controle. Maar, zeggen de Corsicanen, hoe kan het dan dat een jihadistische medegevangene hem meer dan vijf minuten heeft kunnen belagen?

“Gisteren sprak ik hier met een restauranteigenaar hier. Hij was absoluut geen onafhankelijkheidsstrijder. Maar, zei hij, als je de chronologie van de gebeurtenissen bekijkt, lijkt het een afrekening door de Franse staat. Dat klinkt misschien als een soort complottheorie, maar die argwaan wordt hier wel volop gevoeld. Men weet gewoon niet wat er precies gebeurd is.”

Spelen er bij de rellen ook sentimenten voor Corsicaanse onafhankelijkheid mee?

“Het lijkt erop dat de strijd om onafhankelijkheid niet de overhand heeft in de protestbeweging. De meeste demonstranten willen vooral hun solidariteit met Colonna en zijn familie tonen. Tegelijkertijd heerst er wel een sudderende onvrede, die eens in de zoveel tijd oplaait. Het gevoel bestaat dat Corsica door de Franse overheid met een zekere minachting wordt behandeld. In die zin is de casus van Colonna de lont in het kruitvat. De Corsicanen willen allemaal meer autonomie.

“Sinds een aantal jaar is het eilandbestuur in handen van autonomisten. Er was hoop dat zij beter de Corsicaanse belangen zouden vertegenwoordigen, maar het heeft weinig veranderd, vindt men. Sommige Corsicanen hebben het gevoel dat mensen van het Franse vasteland die zich op Corsica vestigen, hun eiland ‘overnemen’, waardoor de Corsicaanse identiteit in de verdrukking komt.”

Inmiddels maakt de regering wel de weg vrij om enkele Corsicaanse gevangen naar het eiland over te plaatsen. Volgens de krant Le Monde schept dat het ‘gevaarlijke precedent’ dat geweld loont. Hoe kijk je daarnaar?

“Dat vind ik moeilijk om te zeggen. Een deel van de mensen aan wie ik het vraag, zegt dat het verplaatsen van de gevangenen de angel uit de onrust kan halen. Anderen zeggen dat de regering al te laat is. Woensdag en donderdag bezoekt minister Gérald Darmanin van Binnenlandse Zaken het eiland. Het enige wat hij kan doen om de boel te kalmeren, is die gevangenen vrijlaten, zeggen sommigen.

“Je moet ook de vraag stellen: waar komt dit geweld vandaan? Ik moest denken aan de avondklokrellen in Nederland. Premier Mark Rutte zei toen dat hij geen behoefte had aan een sociologisch onderzoek naar wat de relschoppers beweegt. Volgens mij moet je dat juist wel willen begrijpen, ook als mensen geweld gebruiken. Zeker omdat dit protest op Corsica door scholieren en studenten wordt getrokken.”

Heeft de onrust op Corsica nog invloed op de presidentsverkiezingen van volgende maand?

“Ik denk het niet. President Emmanuel Macron zit op dit moment erg stevig. In de peilingen gaat hij voortdurend aan kop, sinds de oorlog in Oekraïne des te meer. Het gevoel dat de verkiezingsuitslag al vaststaat, wordt breed gedeeld, ook hier op Corsica. De aanhang voor Marine Le Pen, die de tegenstander van Macron lijkt te worden, is hier overigens wel vrij groot. Maar op Corsica (ruim 300.000 inwoners, red.) zeggen ze ook zelf: we zijn met te weinig om de uitslag te beïnvloeden.

“Toch kan Corsica zich ontwikkelen tot een enorm zorgendossier voor Macron. Ik moest denken aan de Gele Hesjesbeweging, die zijn presidentschap heeft getekend. Dat ging ook over gevoelens van onrecht en niet gezien worden door de staat. Op Corsica is het protest veel kleiner, maar het valt nog te bezien hoe het verder gaat verlopen.”