Pijn voelen zonder je te bezeren? Onze wetenschapsexpert legt uit waar fantoompijn vandaan komt
Klopt dat?Je hebt allicht wel eens gehoord van fantoompijn of misschien kreeg je er zelf al mee te maken? Wat is die aandoening juist en waar komt die pijn vandaan? HLN-wetenschapsexpert Martijn Peters zoekt het uit.
Martijn PetersLaatste update:15-03-22, 18:44
“Zenuwen verbinden onze hersenen met alle plekken van ons lichaam”, vertelt Martijn. “Daarbij zitten ook speciale pijnsensoren. Als er gevaar dreigt, sturen die een signaal naar je hersenen en die beslissen of het als pijn wordt ervaren. Pijn voel je dus met je brein.”
Dat wordt zeer duidelijk wanneer fantoompijn optreedt. “Mensen die een amputatie hebben ondergaan, voelen na de operatie soms nog hun verdwenen ledemaat bewegen. Men spreekt dan over een fantoomgevoel. Zijn die sensaties pijnlijk, dan noemen we dat fantoompijn.”
Prikkels doorgeven
Waar die sensaties vandaan komen, is nog niet duidelijk, maar volgens één theorie zijn doorgesneden zenuwen op de plaats van de amputatie de oorzaak. “De zenuwen 'denken' mogelijk nog steeds dat ze prikkels moeten doorgeven.” Een andere verklaring ligt bij het geheugen, dat zich mogelijk de pijn herinnert van toen het lichaamsdeel er nog was. Tot slot kan er een reorganisatieprobleem aan de basis liggen. “Elke ledemaat wordt aangestuurd door een bepaald groepje hersencellen”, zegt Martijn. “Als de omliggende cellen in de hersenen een prikkel krijgen, kan het groepje cellen van het geamputeerde lichaamsdeel die ook opvangen en een signaal afgeven.”
Naar schatting 80 procent van de mensen die een ledemaat verliezen, ervaart fantoompijn
De pijn in het geamputeerde lichaamsdeel treedt meestal direct na amputatie op, en kan enkele seconden tot weken voelbaar blijven in de vorm van krampen, een brandend of beklemmend gevoel, jeuk, steken, kloppen... Naar schatting 80 procent van de mensen die een ledemaat verliezen, ervaart fantoompijn. “Meestal neemt het af met de tijd en verdwijnt het nadien volledig.” In de tussentijd kunnen medicatie, neurostimulatie of spiegeltherapie verlichting brengen.
