Vlaams parlementslid Guy D’haeseleer (Vlaams Belang) vroeg de cijfers op bij minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA).

Als incidenten worden beschouwd: fysieke of verbale agressie tegen chauffeurs, incidenten tussen reizigers of andere medewerkers en vandalisme. In 2015 vonden er 6.284 incidenten plaats op trams en bussen. In de eerste drie trimesters van 2016 ging het 5.612 incidenten. Geëxtrapoleerd naar een volledig jaar zou dit neerkomen op een totaal van 7.483 incidenten, een stijging van 19% tegenover 2015.

Problematische stijging in Antwerpen

Opvallend is dat de stijging vooral een gevolg is van de spectaculaire toename van het aantal incidenten in de provincie Antwerpen, waar in de eerste drie trimesters van 2016 maar liefst 44% meer incidenten waren in vergelijking met 2015. In Vlaams-Brabant was er een lichte stijging van 1,9%. In Oost-Vlaanderen (-11%), West-Vlaanderen (-15%) en Limburg (-17%) was er een afname van het aantal incidenten.

In 2016 vond maar liefst twee derde (66%) van alle incidenten op trams of bussen plaats in de provincie Antwerpen. 9,8% van de incidenten vond plaats in West-Vlaanderen, 9% in Vlaams-Brabant, 8,1% in Limburg en 6,6% in Oost-Vlaanderen.

Incidenten met chauffeurs

Het aantal incidenten waarbij een chauffeur slachtoffer was, bleef in 2016 stabiel tegenover 2015. In 2015 werden 1.495 chauffeurs van De Lijn slachtoffer van fysiek of verbaal geweld. In de eerste drie trimesters van 2016 waren dat er 1.123. Ook bij het geweld op chauffeurs blijkt Antwerpen met kop en schouders boven de andere provincies uit te steken. In 2016 vond 41% van het geweld op buschauffeurs plaats in de provincie Antwerpen, 16% in Limburg, 15,7% in West-Vlaanderen, 14,3% in Vlaams-Brabant en 13% in Oost-Vlaanderen.

Klimaat van straffeloosheid

D’haeseleer wil dat van de veiligheid op ons openbaar vervoer een prioriteit gemaakt wordt: “Als de overheid de Vlamingen wil overtuigen om vaker de auto te ruilen voor het openbaar vervoer dan is het van groot belang dat het openbaar vervoer kwalitatief is. Het waarborgen van de veiligheid moet daarbij een eerste prioriteit zijn. Helaas moet ik vaststellen dat het ondanks de investeringen in camera’s en alarmsystemen in de voertuigen nog steeds niet de goede richting uitgaat. Er moet dringend een einde gemaakt worden aan het klimaat van straffeloosheid. Wie in een bus of tram geweld pleegt, moet dan ook consequent vervolgd en bestraft worden.”

Niet meer agressie, maar meer meldingen

De Lijn nuanceert de spectaculaire stijging van agressiegevallen in Antwerpen. “We zien dat reizigers na de aanslagen vooral in het premetro-netwerk in Antwerpen alerter zijn en sneller melding maken van overlast en verdacht gedrag”, zo stelt Tom Van Der Vreken in Het Laatste Nieuws. In andere provincies is zo’n netwerk er niet, wat het verschil zou kunnen verklaren. Verbaal (en niet fysiek) geweld is de voornaamste oorzaak van de stijging van overlastcijfers, zo meldt De Lijn verder.

Ook de vakbonden zijn voor oordeel dat er niet meteen sprake is van een enorme stijging in agressiegevallen, maar dat reizigers nu vooral sneller overlast melden. Dat is volgens hen een goede zaak. “Hoe meer meldingen, hoe gerichter men kan inzetten”, aldus Jo Van der Herte, secretaris ACV Openbare Diensten in Het Laatste Nieuws. De vakbonden is voorstander van een verhoogde inzet van premetro-toezichters in de strijd tegen overlast.