Oekraïne: “Verschillende burgerdoden bij Russische aanval op Marioepol” - Biden noemt Poetin voor het eerst oorlogscrimineel

De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties komt morgen opnieuw bijeen om zich te beraden over de oorlog in Oekraïne. Dat is al de negende keer sinds de Russische invasie drie weken geleden begon. De spoedzitting van het machtigste VN-orgaan is aangevraagd door onder meer het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten, Frankrijk, Ierland, Noorwegen en Albanië.

"Rusland begaat oorlogsmisdaden en valt burgers aan", lichtte de Britse VN-vertegenwoordiging de noodzaak ervan toe. De bijeenkomst begint in de namiddag, rond 20.00 uur Belgische tijd.

Door een Russische aanval op de Noord-Oekraïense plaats Tsjernihiv, niet ver van de grens met Belarus, zijn vijf mensen om het leven gekomen. Het appartementengebouw waarin ze verbleven werd gebombardeerd door de invasietroepen. Onder de slachtoffers waren drie kinderen. Reddingswerkers haalden hun lichamen onder het puin vandaan, zei een Oekraïense regeringsfunctionaris op Telegram.

De Britse minister van Defensie, Ben Wallace, heeft de geplande levering van luchtdoelraketten aan Oekraïne bevestigd. Hij deed dat volgens de Britse openbare omroep BBC na een ontmoeting met zijn collega's van de NAVO-landen in Brussel. Vorige week had Londen al gezegd te zullen nagaan of Kiev zogenoemde Starstreak-raketten kan krijgen.

Nu deed Wallace daadwerkelijk de toezegging. "We leveren ze, ze gaan naar het strijdtoneel." Hij vertelde vooralsnog niet om hoeveel Britse raketten het gaat. Een vliegverbod boven Oekraïne wimpelde Wallace opnieuw af als een "stap te ver"

De verdwenen burgemeester van de door de Russen bezette Zuid-Oekraïense stad Melitopol is opnieuw opgedoken. Dat heeft Kirilo Timosjenko, vicechef van het Oekraïense presidentiële bureau, in een videoboodschap op Telegram laten weten. "Zonet werd de speciale operatie afgesloten om de burgemeester van Melitopol, Ivan Fedorov, uit gevangenschap te bevrijden", luidde het.

President Volodymyr Zelensky zou al met Fedorov al gesproken hebben. Hij houdt zich op in de Centraal-Oekraïense stad Zaporizya. Details werden niet meegedeeld.

Fedorov verdween vorige vrijdag. Kort voordien hadden de pro-Russische separatisten een procedure gestart tegen de 33-jarige burgemeester wegens steun aan een Oekraïense extreemrechtse organisatie. Kiev sprak van een ontvoering. In Melitopol demonstreerden veel mensen voor zijn vrijlating.

De Russische president Vladimir Poetin vaardigde vandaag een openbare waarschuwing uit voor de Russen die hij als verraders bestempelt. Volgens hem wil het Westen hen gebruiken als een “vijfde colonne” om het land te vernietigen. Het Russische volk zal snel het verschil kunnen zien tussen verraders en patriotten, klinkt het.

Volgens staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) is er een eenvormige screeningprocedure voor mensen die Oekraïense vluchtelingen willen opvangen in de maak. Dat zei hij in de Kamer.

Oekraïense troepen hebben tot nu toe bijna 1.000 Russische soldaten gevangengenomen. 

Volgens persagentschap Ukrinform noemde Zelensky het cijfer tijdens een ontmoeting met hoofdaanklager Karim Khan van het Internationaal Strafhof. De president pleitte om alle verantwoordelijken voor oorlogsmisdaden ter verantwoording te roepen. "Iedereen weet wat er aan de hand is. Er zijn de mensen, er zijn al tot 1.000 krijgsgevangenen, er zijn ooggetuigen, er zijn video's met bewijzen, alles is beschikbaar." 

 De liberale oppositiekrant Novaja Gazeta heeft vandaag de gehele voorpagina ingeruimd voor een eerbetoon aan Marina Ovsyannikova, wegens haar anti-oorlogsprotest tijdens het journaal op de Russische staatstelevisie. De krant drukte de foto van Ovsyannikova met het plakkaat dat ze, staand achter de nieuwslezeres, voor de camera hield zo groot mogelijk af.

De Amerikaanse president Joe Biden heeft bevestigd dat er 800 miljoen dollar bijkomende militaire hulp naar Oekraïne gaat. Er was onlangs al 200 miljoen beschikbaar gesteld. Biden sprak over een "ongeziene" enveloppe van één miljard dollar op een week tijd om het Oekraïense leger te steunen in zijn strijd tegen de Russen.

De extra steun bestaat onder meer uit drones en luchtafweersystemen met een verder bereik.

Sinds het begin van de Russische aanval op Oekraïne zo'n drie weken geleden heeft de Amerikaanse regering al militaire hulp en wapenleveringen voor een waarde van 1,35 miljard dollar toegezegd. Sinds begin vorig jaar komt de Amerikaanse steun voor Oekraïne uit op 2 miljard dollar.

De Russische president Vladimir Poetin heeft de "Russische speciale militaire operatie" in Oekraïne een "succes" genoemd, zo schrijft het Russische staatspersbureau Tass. Daarnaast vergeleek hij de westerse sancties die onder andere de Russische economie, sport- en kunstwereld treffen, met "antisemitische pogroms" en stelde het "afschuwelijk" en "onfatsoenlijk" van het Westen aan de kaak.

De Russische president herhaalde ook dat hij geen intentie heeft om Oekraïne "te bezetten". Volgens hem werd het offensief gelanceerd omdat "alle andere diplomatieke oplossingen uitgeput waren".

"We beschikken niet over vreedzame manieren om het conflict op te lossen." Hij bleef ook bij zijn standpunt dat Oekraïne biologische wapens op zijn grondgebied ontwikkelt. Daarnaast zei hij de "jarenlange intimidatie tegen de bewoners van de Donbass" niet meer te tolereren.

Het lijkt erop dat de onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland over een einde van de oorlog concreter worden. Er worden documenten uitgewerkt voor mogelijk rechtstreekse gesprekken tussen de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en zijn Russische evenknie Vladimir Poetin, zo citeerde het Russische staatspersagentschap Ria Novosti de Oekraïense presidentiële adviseur Michailo Podoljak uit een interview met de Amerikaanse zender PBS.

"De enige weg om een einde te maken aan deze oorlog zijn rechtstreekse gesprekken tussen beide presidenten. Daaraan werken we bij deze onderhandelingen", aldus Podoljak. De documenten zouden momenteel worden opgesteld. De presidenten zouden er dan groen licht voor moeten geven en ze ondertekenen. Dat zou snel kunnen gebeuren, dixit Podoljak.

De Oekraïense president Zelensky heeft in een emotionele toespraak aan het Amerikaanse Congres, vanmiddag onze tijd, opnieuw gevraagd om een no-fly zone. Maar de kans dat die er komt, is zo goed als onbestaande. “De NAVO heeft al meermaals duidelijk gemaakt aan Oekraïne dat zo’n no-flyzone niet realistisch is”, zegt professor Internationale politiek David Criekemans (UAntwerpen).

De Oekraïense president Zelensky heeft tijdens een toespraak aan het Amerikaans Congres nogmaals gevraagd om een no-fly zone in te stellen opdat de Russen niet meer kunnen bombarderen boven Oekraïne. Zo'n zone is echter "onrealistisch", volgens David Criekemans, professor Internationale politiek (UAntwerpen). 

"Een no-fly zone moet je afdwingen. Dat zou betekenen dat gevechtsvliegtuigen van de NAVO in actie moeten treden tegen de Russische gevechtsvliegtuigen. Dat is niet realistisch." 

Rusland heeft een "economische blitzkrieg" van internationale sancties vanwege de oorlog in Oekraïne overleefd. De nieuwe situatie zal volgens Poetin "diepgaande structurele veranderingen" in de Russische economie vereisen. "En ik zal het niet verhullen, ze zullen niet gemakkelijk zijn", vertelde de Russische president aan de regering tijdens een videoconferentie.

Hij gaf ambtenaren de opdracht de sociale uitkeringen, waaronder de pensioenen, te verhogen en de lonen van het overheidspersoneel te verbeteren. Poetin erkende dat "stijgende prijzen het inkomen van de mensen ernstig aantasten". De regering heeft volgens hem voldoende middelen om de kosten te dekken zonder geld bij te drukken. Hij trad daarbij niet in detail.

Premier Alexander De Croo (Open Vld) vindt dat Oekraïners recht hebben op een leefloon. Dat zei hij aan persagentschap Belga tijdens het bezoek van koning Filip aan het registratiecentrum op de Heizel. De discussie over dat leefloon woedt volop. Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) vindt het logisch dat Oekraïners geen gratis opvang kunnen krijgen én een volledig leefloon.

Het Comité van Ministers van de Raad van Europa heeft formeel besloten om Rusland uit te sluiten uit de pan-Europese organisatie die de democratie en de mensenrechten bewaakt. Rusland had dinsdag zelf laten weten de raad te willen verlaten en zich niet langer te houden aan het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, maar het Comité van Ministers zette zijn eigen procedure voort en besliste zelf dat Rusland een rode lijn overschreden heeft en geen lid meer kan zijn.

De uitsluiting gaat onmiddellijk in.

De NAVO gaat nog meer troepen naar zijn oostflank sturen. Dat heeft topman Jens Stoltenberg aangekondigd na afloop van overleg tussen de ministers van Defensie van de 30 NAVO-lidstaten in Brussel. Hij herhaalde er ook dat er geen plannen zijn om troepen te ontplooien op Oekraïens grondgebied of in het Oekraïense luchtruim. De Russische inval in Oekraïne vormde de aanleiding tot de NAVO-bijeenkomst. "We zitten in een nieuwe realiteit, er is nood aan een collectieve reset van onze collectieve defensie", aldus Stoltenberg.