Indiase rechtbank: ‘Een hoofddoek dragen is geen essentieel onderdeel van de islam’

Is het dragen van een hoofddoek een essentieel onderdeel van de islam? De hoogste rechtbank van de Indiase deelstaat Karnataka besloot dinsdag van niet, en maakt daarmee de weg vrij voor een hoofddoekverbod op scholen.

De uitspraak volgt op een tijdelijk verbod op het dragen van religieuze symbolen dat de rechtbank in februari gaf, nadat demonstraties rondom het onderwerp uit de hand waren gelopen. Een aantal middelbareschoolmeisjes protesteerden toen hen werd gevraagd hun hoofddoek in de klaslokalen af te doen – hoewel het bedekken van het haar volgens hen niet expliciet werd verboden in de uniformregels. Daarop organiseerden hindoeïstische scholieren tegenprotesten met oranje sjaals, volgens hen een symbool van hun religie gelijk aan de hoofddoek, die zich snel door de hele deelstaat verspreidden.

Altijd een tulband en een dolk, ook in het vliegtuig

De uitspraak van de rechtbank volgt het argument van de lokale BJP-regering, dat onderwijsinstituten zelf hun uniformregels mogen bepalen, en dat een eventueel hoofddoekverbod binnen die regels niet tegen de grondwettelijke vrijheid van religie ingaat.

Dat is opvallend in India, waar seculier nooit een strenge scheiding van kerk en staat betekende, maar gelijke rechten op het uitdragen van alle religies. Zo zijn sikhs die een tulband dragen uitgezonderd van de plicht een helm te dragen op de motor en mogen zij altijd een dolk bij zich dragen – ook in het vliegtuig. Het Indiase leger paste onlangs nog het uniform aan voor sikhs, met een speciale helm die over de tulband heen past. Sikhorganisaties door heel India volgen de situatie in Karnataka dan ook op de voet – en hebben zich eerder kritisch uitgesproken over het tijdelijke verbod.

Nadat een sikhmeisje in de regionale hoofdstad Bangalore op een middelbare school was gevraagd haar tulband te verwijderen, verklaarde de regionale onderwijsminister snel dat het tijdelijke verbod niet voor sikhs gold, maar het is de vraag hoe dat onderscheid juridisch verdedigd kan worden. Een aantal jaar geleden zei het hooggerechtshof in New Delhi al eens dat ook een tulband voor sikhs niet essentieel is, toen een sikh een verplichte helm bij fietscompetities probeerde aan te vechten.

Islamitische meisjes missen mogelijk hun examens en lessen

Tot nu toe stonden veel scholen de hoofddoek gewoon toe – net als tulbanden vaak in de kleuren van het uniform – maar sinds de protesten hebben veel van die scholen voor het eerst meisjes gevraagd hun hoofddoek af te doen. De lokale regering heeft nu gezegd de uniformregels voor in elk geval overheidsinstituten te zullen aanscherpen. Privéscholen mogen hun eigen regels maken, maar veel van die scholen lijken ook voor een hoofddoekverbod te kiezen om onrust te voorkomen.

Dit ontzegt vrome moslimmeisjes in feite onderwijs, vindt Asaduddin Owaisi, parlementslid en leider van de Zuid-Indiase partij AIMIM. Op Twitter noemt hij de uitspraak “een inbreuk op het grondwettelijke recht op godsdienstvrijheid”, en het feit dat een rechter kan beslissen wat essentieel is “absurd”. “Het excuus is dat een uniform uniformiteit verzekert. Hoe dan? Weten kinderen niet wie rijk of arm is? Duiden kastenamen niet op iemands achtergrond?”

Ondertussen missen zo mogelijk duizenden islamitische meisjes hun examens en lessen. Volgens een overkoepelende moslimorganisatie in het district Udupi, waar het protest begon, gaat het in Udupi alleen al om 230 meisjes – en er zijn 27 districten in de deelstaat. Indiase media citeren tientallen meisjes die zeggen liever te stoppen met school dan hun hoofddoek af te doen. De schoolmeisjes die het oorspronkelijke protest begonnen stappen nu naar het hooggerechtshof in New Delhi.