‘Waning immunity’, meer contacten en besmettelijke variant: Steven Van Gucht duidt de nieuwe coronacijfers

Hoe verklaart u de stijgingen?

“Ik zie drie factoren. De belangrijkste is dat onze contacten fors zijn toegenomen sinds de versoepelingen naar code oranje vorige maand en die naar code geel tien dagen geleden. Het nachtleven is geopend, mensen zijn op skivakantie geweest en er zijn carnavalsfeesten geweest. De versoepelingen hebben bovendien het idee gevoed dat de pandemie volledig voorbij is, wat niet zo is. Mensen halen opgelucht adem en ze hebben gelijk, maar het virus is niet weg. 

“Daarnaast is er het fenomeen van de waning immunity of dalende bescherming van de vaccins, zeker bij de besmettingen. Het vaccin beschermt nog altijd zeer goed tegen ernstige ziekte, maar tegen besmetting was de bescherming al minder goed, en die neemt mettertijd ook af. Tot slot is de besmettelijkere omikron-subvariant BA.2 nu dominant: deze lift mee op de toegenomen contacten.”

De besmettingen en de ziekenhuisopnames stijgen in Vlaanderen (+22 procent), terwijl ze in Brussel (-25 procent) en Wallonië (-11 procent) afnemen. Vanwaar dat verschil?

“Het is moeilijk een eenduidige verklaring te geven. Vlaanderen test meer, maar onze positiviteitsratio is ook veel hoger, wat betekent dat er in Vlaanderen effectief meer virus circuleert. Wat ook opvalt, is hoe bijvoorbeeld de Duitstalige gemeenten in de provincie Luik een forse opstoot kennen en de Franstalige gemeenten niet. Mogelijk speelt de grotere populariteit van carnavalsfeesten een rol, wat ook de fellere stijging in de Vlaamse gemeenten aan de Nederlandse grens kan verklaren.

“Anderzijds lopen Wallonië en Brussel mogelijk gewoon wat ‘achter’ en moet de stijging bij hen nog komen. Dat zagen we bij vorige golven ook, die in de ene regio ontstaan en na verloop van tijd uitdijen.”

Wordt dit een nieuwe golf of blijft het beperkt tot een golfje?

“Mogelijk zien we in Vlaanderen alweer een kleine vertraging. Dat kan erop wijzen dat deze opstoot tot enkele weken beperkt blijft. Het is bemoedigend dat andere landen die op ons voorlopen, ook weer een daling kennen. In Denemarken zijn ze bijvoorbeeld vroeger beginnen te versoepelen terwijl de BA.2-variant er al dominant was. Dat heeft tot een stijging van de besmettingen en opnames geleid, maar je ziet nu wel alweer een daling zonder dat ze strengere maatregelen hebben genomen.”

156 opnames per dag en een stijgende trend: eigenlijk is de eerste drempel voor code rood in de barometer opnieuw overschreden. Zijn extra maatregelen nodig?

“In theorie wel. Maar het lijkt me niet haalbaar om nu opnieuw te verstrengen, aangezien we verwachten dat dit slechts een tijdelijke opstoot is. 

“Al wil dit niet zeggen dat we dit moeten negeren: we kunnen maar beter voorzichtig zijn in de omgang met kwetsbare mensen. De woon-zorgcentra slagen er goed in het virus buiten te houden, laten we er alles aan doen om dat zo te houden. Blijf thuis bij symptomen en laat je testen, test jezelf ook voor je een bezoek aflegt aan de grootouders, houd afstand en draag een mondmasker.”

Voor de bewoners van de woon-zorgcentra is hun boosterprik bijna een half jaar geleden. Hebben zij nood aan een vierde prik?

“Voorlopig beperken we de vierde prik tot mensen met een verzwakt immuunsysteem. In sommige landen komen nu al meer doelgroepen in aanmerking, maar op dit moment gaan we ervan uit dat de derde prik nog altijd goed beschermt tegen ernstige ziekte, zelfs na zes maanden. Het meest waarschijnlijke scenario blijft om in het najaar een nieuwe boosterprik te geven. We staan dan net voor een nieuw respiratoir seizoen.”