Pax media moet miljoenen opleveren voor Oekraïne: ‘Voor heropbouw is het te vroeg, het gaat nu om levens redden’

Het moet “een dag vol solidariteit op televisie, radio en online” worden vandaag. Vanaf 6 u ’s ochtends is er vijftien uur lang live radio op de Antwerpse Groenplaats, ’s avonds op de beeldbuis trommelen Danira Boukhriss-Terkessidis, Koen Wauters en James Cooke een stoet BV’s op om zoveel mogelijk geld in te zamelen voor humanitaire hulp aan Oekraïne.

De opbrengsten van de benefietactie zijn bestemd voor het Consortium 12-12. Begin vorige week was er al 3,3 miljoen euro ingezameld, een bedrag dat de pax media van de VRT, DPG Media, SBS en Mediahuis naar een veelvoud moet stuwen.

Zo’n samenwerking blijft een zeldzaamheid. Het consortium, dat bestaat uit zeven hulporganisaties, heeft sinds 1984 - de hongersnood in Ethopië en de Sahel - al 24 inzamelacties op poten gezet bij natuurrampen en humanitaire crisissen. Alleen in 2004 en 2010, respectievelijk de tsunami in Zuidoost-Azië en de aardbeving in Haïti, kwam het tot een gezamenlijke tv-show. Zelfs de overstromingen in Wallonië van afgelopen zomer kregen de zenders zo ver niet.

De kracht van die media-aandacht is alvast niet te onderschatten. “In 2013 was er weinig deining in de media over onze Syrië-campagne, en haalden we na een jaar slechts anderhalf miljoen euro op”, zegt Philippe Henon, woordvoerder van Consortium 12-12. “Dat bedrag hadden we nu al in twee dagen, met dank aan de brede aandacht van de media.”

In 2004 keken maar liefst twee op drie Vlamingen naar Tsunami 12-12. Aan het begin van de show stond de teller op ruim 24 miljoen euro, aan het eind van de show was er 38 miljoen euro ingezameld. Uiteindelijk zou er ruim 49 miljoen euro gedoneerd worden, een recordbedrag.

200 ton hulpgoederen

Of het weer zo hoog gaat, is koffiedik kijken. Het draagvlak lijkt alleszins voldoende gezien de vele solidariteitsacties - gaande van bewoners van woon-zorgcentra die soep maken tot vastgoedmakelaars die per transactie een bedrag doneren. Ondanks de hoge energieprijzen. Bij de VRT klinkt het dat deze crisis “van die aard is dat er snel grote middelen nodig zijn”.

Alleen: in hoeverre is geld van tel in een oorlog die nog volop in ontwikkeling is? Bij een natuurramp is het ‘simpeler’, geeft Henon toe: “Dan kan je bij wijze van spreken de ochtend nadien al aan een heropbouw beginnen denken. Maar we weten niet hoe de situatie in Oekraïne zal evolueren. Duurt die acute crisissituatie nog drie weken? Of nog ettelijke maanden?”

Dat hoeft de relevantie van een benefiet niet onderuit te halen, zegt Jan Poté van Rode Kruis Vlaanderen. “Ook na een aardbeving of een tsunami worden financiële middelen in eerste instantie ingezet om aan basisbehoeften tegemoet te komen. Voedsel, water of hygiënepakketten zodat mensen zich kunnen wassen.”

Die middelen worden nu al volop ingezet door het Rode Kruis in Oekraïne en de grensgebieden, zegt Poté. In onder meer Kiev, Odessa en Marioepol zijn de voorbije dagen hulpmiddelen uitgedeeld. Naast voedsel en wasgerei gaat het om medicijnen, dekens of zelfs 2,5 ton insuline voor diabetespatiënten. “Gisteren nog is een konvooi van elf vrachtwagens gearriveerd met 200 ton hulpgoederen”, aldus Poté. Ook Caritas is al actief in de grensgebieden waar vluchtelingen terechtkomen, onder meer om psychologische hulp te bieden.

Unicef heeft uitgerekend dat er de komende drie maanden zo'n 320 miljoen euro nodig zal zijn voor de meest dringende noden. Komt al dat geld straks goed terecht? In het verleden is er wel vaker kritiek geweest, zoals na de situatie in Haïti: donaties waren niet goed besteed, vloeiden volgens rapporten naar de ngo’s zelf of waren simpelweg niet uitgegeven.

“Daar zijn zeker bepaalde lessen uit getrokken”, zegt Denis Bouwen, woordvoerder van Caritas. Sowieso gelden er rapporteringsverplichtingen die organisaties nopen tot een transparante communicatie. Bij het Consortium 12-12 wordt er vanaf 5 miljoen euro een “extra auditlaag” in werking gesteld.

Poté wijst er ook op dat het Internationale Rode Kruis al acht jaar actief is in de Donbas-regio. Die ervaring zorgt ervoor dat de logistieke operatie niet van nul begint, en het risico op malversaties slinkt. “De oorlogssituatie biedt natuurlijk ook uitdagingen. Daarom moeten er afspraken komen rond humanitaire corridors. Niet alleen zodat mensen een stad uit kunnen, maar wij er ook in.”

Zal een deel van het ingezamelde geld ook pas op de lange baan worden ingezet. “Die kans bestaat. Op een bepaald moment moeten scholen of ziekenhuizen opnieuw opgebouwd worden”, zegt Henon. “Maar levens redden, daar komt het nu op neer. Ook dat kost geld.”

Doneren kan op het rekeningnummer BE19 0000 0000 1212. Meer info op www.1212.be