Groenen en liberalen vergaderen met getrokken messen over ‘plan B’ voor de kernuitstap

De kans lijkt groot dat de regering zich morgen formeel uitspreekt voor het zogenaamde plan B: het langer openhouden van Doel 4 en Tihange 3, de jongste kerncentrales in ons land. De oorlog in Oekraïne maakt dat zelfs de groene partijen niet meer vasthouden aan de sluiting van alle kerncentrales tegen eind 2025. Dat zou België te afhankelijk maken van Russisch gas.

Groen en Ecolo hangen wel een prijs aan het langer openhouden van twee kerncentrales. Ze willen tot 8 miljard euro aan investeringen in de energietransitie. Het gaat dan onder meer om een verlaagde btw op zonnepanelen. De groene redenering: als we onze honger naar gas en olie uit Rusland willen afbouwen, dan is er meer nodig dan een nucleaire verlenging. Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) heeft haar plannen maandag voorgelegd aan de regering.

Voor de liberalen ligt zoveel geld uitgeven bijzonder moeilijk. De Open Vld en de MR willen de noodlijdende Belgische begroting, die vandaag al ruim 24 miljard euro in het rood staat, niet nog meer belasten. Maar voor de groene partijen zijn deze investeringen een breekpunt; zonder groene versnelling ook geen nucleaire verlenging. “Ik hoop dat we ernstig kunnen nadenken over de toekomst van ons energiesysteem de komende jaren”, reageert een hooggeplaatste groene bron.

Groen en Ecolo willen sowieso geen ‘blanco cheque’ ondertekenen voor Engie Electrabel, de Franse uitbater van de kerncentrales in ons land. De keuze voor plan B kan morgen hoogstens onder voorbehoud gemaakt worden, klinkt het. Een definitieve beslissing kan pas als alle voorwaarden bekend zijn. Daar zijn nog onderhandelingen voor nodig met Engie Electrabel.

Gascentrales

Een ander punt waar liberalen en groenen het niet over eens zijn: moeten er nieuwe gascentrales gebouwd worden als twee kerncentrales langer openblijven? De Open Vld en de MR vinden van niet. Als de stroombevoorrading van het land toch in gevaar komt de komende winters moeten er andere oplossingen gezocht worden. Gascentrales bouwen is een slecht idee.

Volgens de groenen kan het gewoonweg niet anders. De rapporten van netbeheerder Elia leren dat de kernuitstap uitstellen niet volstaat om de stroombevoorrading van België te garanderen. Daarvoor is de (gesubsidieerde) komst van nog minstens één gascentrale nodig, stelt Elia al langer. En dit is in de veronderstelling dat de twee jongste kerncentrales eind 2025 draaien.

Gezien het hindernissenparcours dat die kerncentrales nog moeten doorlopen, is dit volgens Groen en Ecolo uitgesloten. Er zijn onder meer veiligheidswerken, nieuwe vergunningen en nucleaire brandstof nodig voor een verlenging. De bouw van twee nieuwe gascentrales (in Les Awirs en Seraing) tegen 2025 is dus onvermijdelijk, klinkt het. Anders dreigen er stroomtekorten. Als de liberalen dit anders zien, moeten ze volgens de groenen concrete alternatieven geven.

De Open Vld en de MR ontwaren hier een groen manoeuvre in. “We zullen goed moeten uitkijken. Het lijkt erop dat ze plan B op de lange baan willen schuiven en dan ergens laten mislukken. Zo kunnen ze door met die twee gascentrales en de verhoopte kernuitstap”, oordeelt een liberaal.

De PS, Vooruit en de CD&V volgen de strijd op een afstand. De socialisten lijken de groene standpunten genegen, zeker als het gaat over extra investeringen. Maar ze zijn niet van plan om de groenen te hulp te schieten. Wat meespeelt, is dat Groen en Ecolo al vaak de liberale kant gekozen hebben in sociaal-economische debatten binnen de regering. Tot ergernis van de socialisten. De PS legt intussen het voorstel op tafel om het sociaal energietarief permanent te maken.

Binnen de federale regering houdt men rekening met een marathonvergadering morgen. In het slechtste geval moet de discussie in het weekend voortgezet worden.