Na "Pano" over machtsmisbruik aan universiteiten: UGent-rector Van de Walle erkent persoonlijke fout
Uit een reportage van "Pano" bleek dat de UGent en KU Leuven gevallen van machtsmisbruik jarenlang lieten aanslepen, ook al waren er talrijke klachten. De rector van de UGent, Rik Van de Walle, erkent dat hij persoonlijk mee verantwoordelijk is voor het probleem. "Ik maak deel uit van een universitaire cultuur die machtsmisbruik niet heeft verhinderd", zegt de rector vandaag. Aan de UGent komt er een extern meldpunt en onafhankelijke tuchtraden.
"Ja, ik maak deel uit van een cultuur die machtsmisbruik niet heeft verhinderd en dus ben ik deel van het probleem", zegt Van de Walle vandaag onomwonden. "Door daar mijn ganse leven in door te brengen, zie je een aantal dingen niet meer. Je zit er te dicht op. Dat moeten we aanvaarden en erkennen." De rector reageert daarmee op een "Pano"-reportage van afgelopen woensdag waaruit bleek dat ook de UGent gebrekkig optrad tegen machtsmisbruik.
BEKIJK - Bekijk hier de reactie van rector Rik Van de Walle op de vraag of hij zelf in de fout ging:
Ja, ik maak deel uit van een cultuur die machtsmisbruik niet heeft verhinderd, en dus ben ik deel van het probleem
Waar gaat dit over?
In een reportage van "Pano" getuigden woensdag meer dan 30 doctoraatsstudenten over vernederingen, pesterijen en machtsmisbruik aan de UGent en de KU Leuven. "Pano" sprak met 21 doctoraatsonderzoekers aan de UGent die getuigden over het toxische gedrag van een professor aan de vakgroep Plant en Gewas.
Er is sprake van scheldpartijen, financieel gesjoemel en gebrek aan wetenschappelijke integriteit. Ondanks meer dan 15 meldingen over de man, kreeg hij een beperkte sanctie en werd hij gepromoveerd tot gewoon hoogleraar. Ook aan de KU Leuven getuigden 14 doctoraatsstudenten over een professor inspanningsfysiologie.
De rector benadrukt dat de overgrote meerderheid van de studenten en het personeel van de UGent zich niet schuldig maakt aan machtsmisbruik of grensoverschrijdend gedrag, maar vindt het wel belangrijk om het probleem te benoemen.
"Ik meen dat het nodig is vandaag ondubbelzinnig te zeggen: er is machtsmisbruik aan de UGent en er zijn UGent'ers die zich grensoverschrijdend gedragen. En er is meer. Dergelijke wantoestanden doen zich al vele jaren voor en moeten stoppen. Punt", schrijft Van de Walle in een interne mail.
De rector erkent dat er in het dossier aan de vakgroep Plant en gewas fouten zijn gemaakt. Zo had de professor in kwestie niet gepromoveerd mogen worden. "Dat had niet mogen gebeuren", klinkt het. "Achteraf denk ik dat dit geen wijze beslissing is geweest." De rector wijst er wel op dat het financiële malversaties van de professor zijn gecontroleerd. De privéuitgaven die gebeurd zijn met universitaire middelen zijn terugbetaald. De rector wil niet ingaan op verdere stappen die tegen de professor zouden worden genomen.
BEKIJK - Reportage uit "Het journaal" over de wantoestanden aan de universiteiten van Gent en Leuven:
Extern meldpunt
Om gevallen van machtsmisbruik in de toekomst beter aan te pakken, verandert de rector ook zijn standpunt over een extern meldpunt. Op dit moment zijn er al interne meldpunten, die dus deel uitmaken van de universiteit. Maar uit de reportage van "Pano" bleek dat er niet altijd genoeg gevolg wordt gegeven aan meldingen bij bijvoorbeeld ombudsdiensten of vertrouwenspersonen.
Tot nu toe hield de rector de boot voor zo'n extern meldpunt af, ook al werd het in 2018 al geopperd door toenmalig minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V). "De voorstellen waren al aan het rijpen, maar door extra media-aandacht is dit ook in mijn eigen hoofd in een stroomversnelling gekomen", zegt Van de Walle. De interne meldpunten zullen wel nog blijven bestaan.
Ik denk dat we het over een andere boeg moeten gooien, en onze tuchtraden en -commissies moeten samenstellen met mensen die extern zijn
Wanneer een klacht dan wél tot een tuchtprocedure leidt, wordt die nu behandeld door een "tuchtraad" die bestaat uit UGent'ers zelf. Dat zorgt ervoor dat wie de klacht behandelt in hetzelfde netwerk zit als de personen waarover de klacht gaat. Zeker bij bekende professoren, zoals bij de cases uit de reportage, kunnen de leden van de tuchtraad de betrokkene kennen.
"Ik denk dat we het over een andere boeg moeten gooien, en onze tuchtraden en -commissies moeten samenstellen met mensen die extern zijn. Die zijn onafhankelijk en kunnen onderzoeken wat er wel of niet aan de hand is", zegt Van de Walle.
BEKIJK - Van de Walle legt uit hoe hij het nieuwe meldpunt en de hervorming van de tuchtprocedure ziet:
In de "Pano"-reportage getuigden ook 14 doctoraatsstudenten over een professor inspanningsfysiologie aan de KU Leuven. De KU Leuven reageerde dat ze afdoende heeft opgetreden na de meldingen over de professor. “KU Leuven wil benadrukken dat dit dossier zeer ernstig is genomen en grondig is opgevolgd”, liet de universiteit weten. De afgelopen dagen wilde de rector noch de decaan van de betrokken faculteit ons te woord staan over de procedures aan de KU Leuven.
“Ik ga bekijken of we de financiering van jonge onderzoekers kunnen laten afhangen van hoe universiteiten grensoverschrijdend gedrag aanpakken”, zei Vlaams minister, bevoegd voor wetenschapsbeleid, Hilde Crevits (CD&V), in "De wereld vandaag" op Radio 1:
Hilde Crevits: "Bekijken of we financiering van onderzoek kunnen laten afhangen van aanpak grensoverschrijdend gedrag"
Bekijk de volledige "Pano"-reportage via VRT NU: