Oorlog in Oekraïne hangt als spook boven begroting: "Kosten in eerste maanden lopen al op tot 800 miljoen euro"

Midden maart, dat is traditioneel het moment voor de begrotingscontrole van de federale regering. Die start volgende week en al even traditioneel publiceerde het monitoringcomité in de aanloop daarvan een rapport over de financiële stand van het land.

Het goede nieuws daar is dat het tekort van alle Belgische overheden samen een miljard euro lager uitkomt dan voorspeld, op 24,2 miljard euro. Dat tekort, goed voor 4,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp, de totale waarde van alle goederen en diensten die een land produceert), heeft grotendeels te maken met de nasleep van de coronacrisis.

Klein probleempje wel: de voorspellingen van het monitoringcomité houden geen rekening met de impact van de oorlog in Oekraïne. "Dat die economische impact er zal zijn is natuurlijk klaar en duidelijk", zegt financieel journalist bij VRT NWS Michaël Van Droogenbroeck. 

"Het monitoringcomité gaat uit van een economische groei van 3 procent, maar daar kan wel een streep door getrokken worden. De wereldeconomie is helemaal ontwricht door die oorlog."

Dat beaamt staatssecretaris voor Begroting Eva De Bleeker (Open VLd) in "De ochtend" op Radio 1. "De groei zal gefnuikt zijn, maar in welke mate? Dat is koffiedik kijken. De eerste gegevens komen door over Europa en de wereld: mogelijk een mindere groei van 0,5 tot 4 procent. Dat is een grote vork, het is dus zeer moeilijk om je daarop te baseren."

Ze wijst erop dat de economische klap die we mogen verwachten moeilijk te vergelijken zal zijn met de coronacrisis. "Covid was duidelijk een crisis waarbij mensen niet konden consumeren door de maatregelen. Nadat die opgeheven werden, was er een enorme opstoot, met een groei van 3 procent. De crisis in Oekraïne is helemaal anders: er is veel onzekerheid, een deel van de aanvoer valt weg waardoor er tekorten kunnen zijn, bijvoorbeeld van graan of grondstoffen als nikkel."

"Die markten zullen compleet verstoord worden. En dan is het afwachten welke impact dat op onze economie zal hebben. Het hangt ervan af hoelang die crisis zal duren en welke tekorten er zullen zijn."

Los van die mindere groeiverwachtingen laat de oorlog zich sowieso al voelen in de begroting. "We weten dat er directe kosten zullen zijn: de vluchtelingenstroom, maar ook de directe en indirecte steun aan Oekraïne", zegt De Bleeker. 

"Wij schatten dat de eerste maanden al op 800 miljoen euro. Dat zijn enorme bedragen die erbij komen, die we anders voor andere dingen hadden kunnen gebruiken."