Bitcoin half jaar betaalmiddel in El Salvador, maar bijna niemand gebruikt het

Bukele koppelde grote beloftes aan de introductie van Bitcoin als wettig betaalmiddel in El Salvador. De economie zou digitaliseren, de afhankelijkheid van de Amerikaanse dollar zou verminderen en er zouden investeringen naar het kleine land stromen.

Om dat gedaan te krijgen, moeten Salvadoranen aan de slag met een ‘wallet’. Dat is een manier om de digitale Bitcoin te bewaren en uit te geven, vaak via een app op de smartphone. Probleem: in 2019 had de helft van de bevolking geen toegang tot het internet. Sterker nog: 70 procent van de bevolking heeft geen bankrekening.

De overheid liet een officiële ‘wallet’ maken voor het land en zou daar een Amerikaans bedrijf miljoenen voor hebben betaald. Met een inschrijvingsbonus van bijna 30 euro werden Salvadoranen overtuigd om die Chivo Wallet te gebruiken. Dat is zo’n drie dagen minimumloon in het land.

Marktkoopman Hugo Pérez kocht boodschappen met dat geld in de supermarkt Dollar City. Daarna gebruikte hij de app niet meer, vertelt hij aan de Nederlandse krant ‘NRC’.

Toch is het gebruik van Bitcoin niet bepaald ingeburgerd geraakt. De lokale Kamer van Koophandel bracht in maart een onderzoek naar buiten waaruit blijkt dat 86 procent van de gecontacteerde bedrijven nog geen transacties hadden gedaan met de cryptomunt. Bovendien zei maar 3,6 procent dat Bitcoin een positieve impact had op de verkoop.

Niet verwonderlijk. Uit een enquête in september vorig jaar bleek maar een tiende van de respondenten echt te begrijpen hoe cryptovaluta werken. Bovendien wilde de meerderheid niet dat Bitcoin een betaalmiddel hoorde te worden.

Aan ‘NRC’ maakt een Salvadoraanse docente duidelijk hoe het met de kennis over de cryptomunt gesteld is. “Sommige mensen denken dat de Bitcoin en het B-logo naar de president verwijzen, de Bukele Coin”, zegt Gloriana Solana.

Ook zijn er vraagtekens te plaatsen bij de plannen voor Bitcoin City. Die stad moet worden gebouwd in het oosten van het land. Met uitzondering van de btw zouden er geen belastingen moeten worden betaald. De oprichting moet worden gefinancierd met bitcoinobligaties aan een totaal van 1 miljard dollar.

Die obligaties zijn echter nog steeds niet gelanceerd. Volgens de Salvadoraanse overheid zou dat moeten gebeuren tussen 15 en 20 maart. Met het opgehaalde geld worden ook Bitcoins gekocht als investering.

Economen die spraken met technologienieuwswebsite ‘Rest of the World’ leggen echter de link met de groeiende financiële problemen van El Salvador. Zo zou het land begin volgend jaar 800 miljoen dollar aan schulden moeten terugbetalen, maar kan het niet naar de internationale kapitaalmarkten om extra geld te lenen. En door de introductie van de Bitcoin ligt het land overhoop met het Internationaal Monetair Fonds, dat anders zou helpen. Al lijkt dat president Bukele niet te deren, aan z’n tweets te zien.

Volgens economen zou het dus goed kunnen dat als de eerste lading bitcoinobligaties een succes is er nog zullen komen om de schuldenberg weg te werken. Niet dat dit het plan was van Bukele toen hij Bitcoin introduceerde. “De overheid heeft de gewoonte te improviseren op vlak van economisch beleid”, aldus de Salvadoraanse economist Rommel Rodríguez.

Een maand nadat Bitcoin een wettelijk betaalmiddel werd in El Salvador braken er protesten uit. “Bitcoin, oplichterij”, “neen aan de dictatuur”, “gedaan met het autoritarisme” luidden de slogans toen. In het land takelt bovendien de democratie af. Zo zou Bukele zich kandidaat willen stellen voor een tweede termijn als president, wat eigenlijk tegen de grondwet zou zijn. En de Salvadoranen zelf? Die blijven cash geld gebruiken. “Hier is alles cash, zo zijn wij, als het niet tastbaar is, is het niet echt”, aldus marktkoopman Hugo bij ‘NRC’.