Weer een klap voor het Groot Barrièrerif, maar Australië wil nog altijd niet dat het officieel bedreigd erfgoed wordt

De Great Barrier Reef Marine Authority, de verantwoordelijke Australische overheidsinstantie, maakte het nieuws over de koraalverbleking vrijdag bekend. Het rapport verschijnt drie dagen voordat een delegatie van de Verenigde Naties komt inspecteren of de toeristisch lucratieve Unesco-werelderfgoedstatus van het rif moet worden afgewaardeerd naar ‘bedreigd’ vanwege de gevolgen van de klimaatverandering.

Vorig jaar wist de Australische regering nog door intensief lobbyen (en voor de tweede keer) te voorkomen dat het Groot Barrièrerif, het grootste ecosysteem van koraalriffen ter wereld, al formeel als bedreigd werd aangemerkt. Unesco besloot de maatregel toen met één jaar uit te stellen. De kwestie staat in juni opnieuw op de agenda tijdens de jaarlijkse vergadering van het Werelderfgoedcomité van de Unesco.

Hittestress

Volgens de Great Barrier Reef Marine Park Authority is het grootste deel van het mariene park getroffen door “aanzienlijke hittestress”. De zeewatertemperaturen zouden in de afgelopen zomermaanden op sommige plaatsen 2 tot 4 graden Celsius hoger zijn geweest dan normaal.

“koraalverbleking is waargenomen in het gehele mariene park. Het is wijdverbreid maar uiteenlopend, over meerdere gebieden, en in ernst variërend van gering tot ernstig”, verklaart de parkautoriteit op haar website. Uit luchtopnames blijkt dat grote delen van het rif gebleekt zijn, en dat op enkele plekken het koraal al afsterft. De weerpatronen van komende weken zullen bepalen hoe ernstig de koraalverbleking zal worden.

Het Groot Barrièrerif werd al vaker getroffen door ‘mass bleaching events’ : voor het laatst in 2016, 2017 en 2020. Bij deze eerdere golven van koraalverbleking werd tweederde van het rif beschadigd. 

Koraalverbleking treedt op als de koraalpoliepen als gevolg van hittestress de algen in hun huid uitstoten. Normaliter leven de poliepen met deze algen in symbiose: ze zijn ervan afhankelijk voor hun voortbestaan. De verzwakte poliepen sterven na het uitstoten van de algen meestal af.

Zeewaterkwaliteit 

Milieugroepen reageerden vrijdag meteen bezorgd. Greenpeace wees erop dat het feit dat koraalverbleking nu zelfs optreedt tijdens een zogenaamde La Niña-periode − een weerpatroon dat doorgaans leidt tot koelere watertemperaturen in de Stille Oceaan − laat zien dat de Australische regering het rif niet tegen de opwarming van het klimaat beschermt. “Dit is een duidelijk teken dat klimaatverandering door verbranding van kolen, olie en gas het voortbestaan van ons rif bedreigt”, zegt Martin Zavan van Greenpeace Australia.

De conservatieve regering van premier Scott Morrison ligt al jaren onder vuur omdat zij te weinig zou doen voor de bescherming van het Groot Barrièrerif. Weliswaar stak de regering omgerekend zeker 670 miljoen euro in de verbetering van de zeewaterkwaliteit en monitoring, maar Australië blijft internationaal ver achter met het snel terugdringen van de CO₂-uitstoot die de oorzaak is van de opwarming van de oceanen.

“‘Alleen urgente klimaatactie biedt het rif nog een kans te overleven”, zegt Kelly O’Shanassy van de Australian Conservation Foundation. 

Koraalriffen zoals het Groot Barrièrerif zijn van levensbelang voor het leven in de oceaan. Zij hebben de hoogste soortenrijkdom van alle mariene ecosystemen, vergelijkbaar met tropische regenwouden op het land, en fungeren als kraamkamers voor talloze vissoorten en ander zeeleven.