Samen met vriend en journalist Frank Van Laeken (63) schreef de oud-voetballer van onder andere Beerschot en Lierse We have a dream! Een boek over racisme vroeger en nu, met daarin ook gesprekken met mensen die aan den lijve ondervinden wat racisme is.

Het boek is het tweede van het duo na Vuile Zwarte dat in 2016 verscheen en racisme in het Belgisch voetbal aanklaagde. Veel is er sindsdien niet veranderd. In het voetbal, noch in de rest van de samenleving.

“Het feit dat we dit tweede boek geschreven hebben, is meteen het antwoord op die vraag”, zegt Paul Beloy. Frank Van Laeken beaamt. “Het is wellicht naïef om te denken dat racisme en discriminatie ooit zullen verdwijnen. Maar dat betekent niet dat we er niet voor moeten blijven strijden.”

In jullie boek wordt geen optimistisch beeld geschetst van de samenleving. De conclusie is dat racisme en discriminatie alleen maar toenemen.

Paul Beloy: “Je hebt mensen die zich openlijk racistisch uitlaten. Vaak is elke schaamte verdwenen bij hen. Maar het gaat verder dan dat. Voor veel mensen van kleur blijft de deur naar een goede baan of huisvesting nog altijd gesloten. Of het is voor hen alleszins een stuk moeilijker om te bereiken wat voor hun witte medemens vaak vanzelfsprekend is.”

Frank Van Laeken: “In ons boek verwijzen we naar het glazen plafond dat moet doorbroken worden. Zoals dat voor veel vrouwen nog steeds bestaat, is dat voor mensen van kleur net zo. Ik ben zelf geen groot voorstander van quota, maar ik vraag me vaak af of we het toch niet moeten doen. Ik zie niet meteen een andere manier.”

Misschien is het gewoon een kwestie van tijd. Hoe diverser de samenleving wordt, hoe meer gekleurde mensen er op cruciale plekken komen te zitten. Of niet?

Paul Beloy: “Voorlopig merk ik daar weinig van. Hoeveel bedrijven hebben iemand van kleur in hun raad van bestuur zitten? Ik zie ze niet. Hetzelfde geldt voor de media. Dat is toch vooral een sector die door witte mensen bevolkt wordt. Dat is niet logisch, tenzij je er vanuit gaat dat er geen of weinig gekleurde mensen met voldoende capaciteiten zijn. Maar dat is natuurlijk onzin.”

Frank Van Laeken: “Wij, en dan bedoel ik met name witte mensen, houden een mechanisme in stand waarbij we elkaar de beste posten toebedelen. Vaak wordt er domweg niet bij stilgestaan dat er ook nog andere mensen zijn dan het eigen witte kringetje waar je talent kunt gaan zoeken. Zolang witte mensen de dienst uitmaken, zal het zeer moeilijk zijn voor mensen van kleur om in dat wereldje binnen te dringen.”

Racisme en discriminatie worden tegenwoordig openlijker besproken en steeds meer mensen met een diverse achtergrond laten van zich horen. Dat kan je toch een positieve evolutie noemen?

Paul Beloy: “Het blijft vaak roepen in de woestijn. Zeker jonge mensen van kleur zijn een stuk mondiger dan vroeger. Maar wat schiet je ermee op als hun boodschap niet doordringt bij de grote massa en de mensen die op dit moment aan de knoppen zitten? En onderschat niet waarmee mensen zoals schrijfster Dalila Hermans te maken krijgen wanneer ze racisme aanklagen.”

Frank Van Laeken: “Dat soort mensen wordt vaak weggezet als lastig. Omdat we hun boodschap niet graag horen. Denk bijvoorbeeld aan de woke-beweging. Veel mensen vinden dat ze te ver gaan en met hun houding eerder contraproductief zijn. Ik vind dat je beter te veel dan te weinig woke bent. Ze zijn zoals de kanaries in een kolenmijn. Ze laten zien dat er iets aan de hand is.”

Zijn er dan geen hoopgevende signalen dat het ooit wel goed komt en dat racisme en discriminatie behoorlijk gaan afnemen?

Paul Beloy: “Op de korte termijn zie ik weinig reden tot optimisme. Wat me wel hoopvol stemt is dat jongeren vaak op een andere manier met de problematiek omgaan. Zij kijken veel minder naar de afkomst of kleur van iemand. Het is voor hen een normale zaak dat ze vrienden hebben met een totaal andere achtergrond. Het zijn ook die jongeren die hun ouders erop wijzen dat sommige uitspraken echt niet meer kunnen. Dat is een lichtpuntje. Maar we zijn nog lang niet waar we moeten zijn. Ik vrees dat daar nog een aantal generaties zullen over gaan.”

Is het niet menselijk om vooroordelen te hebben over anderen en maakt dat niet dat het zeer moeilijk zal zijn om een samenleving zonder racisme en discriminatie te realiseren?

Frank Van Laeken: “Bevooroordeeld zijn is menselijk, maar dat mag geen reden zijn om racisme en discriminatie te vergoelijken of te accepteren. Het begint met het besef dat je bevoordeeld bent. Pas als je bereid bent om dat aan jezelf toe te geven, kan je er ook iets aan doen. Alleen als je het probleem benoemt en bereid bent om naar die andere te luisteren, kan je racisme aanpakken.”