Na Strépy: is het nuttig dat veel voertuigen makkelijk het dubbele van 120 kilometer per uur kunnen halen?

Zodra het nieuws doorbrak dat bij de aanrijding van een carnavalsstoet in de Waalse gemeente Strépy zes doden gevallen zijn, werd veel belang gehecht aan de melding dat er “geen terroristisch motief” was. De nieuwslezer klonk opgelucht toen hij dat kon bevestigen: oef, geen aanslag. Vreemd, toch. Alsof de doden dan minder dood zijn, het verdriet minder verdrietig. 

Natuurlijk, een terreuraanslag zou uitzonderlijker zijn dan een  verkeersincident, hoe verschrikkelijk ook. Toch gaat er een bedrieglijke geruststelling uit van de gedachte dat het ‘maar’ om een dodelijk ongeluk gaat – moedwillig veroorzaakt of niet. Alsof er niets gebeurd is, straks niets meer te zien valt. Het is een sussende gedachte die aanzet om, eens hun dood beklaagd is, weer voort te gaan met het leven, zonder dat diepere, ongemakkelijkere vragen gesteld worden. 

Ongemakkelijke vragen zoals: is het normaal dat we in onze samenleving zonder veel belemmering omgaan met voertuigen die, in de verkeerde handen, makkelijk verworden tot efficiënte moordwapens? Is het nuttig dat in een samenleving waar 120 kilometer per uur rijden de maximaal toegelaten snelheid is, vele van die voertuigen makkelijk het dubbele halen? 

Alleen al zulke vragen stellen zal leiden tot het rollen met ogen, en het zuchtend geven van opmerkingen over betutteling en alweer een vrijheid die ‘ons’ wordt afgepakt. Het klopt dat autofabrikanten er uitstekend in geslaagd zijn autobezit te verbinden met het idee van vrijheid. De vrije ‘zelfbeschikking’ over hoe snel je met een auto mag rijden speelt daar een essentiële rol in. Dat die snelheid ook erg dodelijk is, voor mensen maar ook voor dieren, blijft verdrongen. Net zoals vele Amerikanen graag de moorddadige consequentie vergeten van hun recht om vuurwapens te dragen . 

Het rechtstreekse verband tussen snel rijden en dodelijke ongevallen is nochtans vanzelfsprekend. Wie aangereden wordt door een auto die 80 km/u rijdt, heeft drie keer meer kans om te sterven dan iemand die aangereden wordt met 50 km/u. Dat zijn bepaald geen nieuwe inzichten die we ontdekken nu een malloot dood en verderf gezaaid heeft op een vroege zondagochtend. 

Toch is het verzet taai. Vanuit het Europees Parlement kwam het plan om chauffeurs technologisch zoveel mogelijk te verhinderen om sneller dan toegelaten te rijden. Twee jaar intens werk van de autolobby later blijft een regeling over met tal van uitzonderingen: wie nog altijd harder wil rijden, kan een geluid te horen krijgen dat je ook gewoon kan uitzetten. Zo gaat het telkens weer. 

Ook nu weer is de verleiding groot om alle verantwoordelijkheid bij het individu achter het stuur te leggen. Zijn schuld staat ook buiten kijf, dat is helder. Toch durf ik deze vraag te stellen: moeten we ook niet eens kijken naar de fabrikanten die het soort auto ter beschikking stellen die deze chauffeur liefkozend ‘mijn wapen’ noemde?