"Overleefde Hitler, vermoord door Poetin": Boris (96) doorstond 4 nazikampen, maar sterft na bombardement in Charkov

“Met afgrijzen melden wij de gewelddadige dood van Boris Romantsjenko.” Zo maakte de stichting Buchenwald Memorial gisteren bekend dat een 96-jarige overlevende van de naziterreur tijdens de Tweede Wereldoorlog de huidige oorlog in Oekraïne niet overleefd heeft. 

Boris Romantsjenko was een voormalige gevangene van onder andere het concentratiekamp Buchenwald en was ook vicevoorzitter van het Internationaal Comité Buchenwald-Dora, dat de herinnering aan de wreedheden die plaatsvonden in dat concentratiekamp levend houdt.

Boris Romantsjenko overleed vrijdag, in zijn woonplaats Charkov. De Oekraïense stad, op zo’n 50 kilometer van de grens met Rusland, wordt al drie weken zwaar onder vuur genomen. Zo ook het appartementsgebouw waarin de 96-jarige Romantsjenko woonde: bij een bombardement werd het gebouw vrijdag geraakt, waarna het afbrandde. 

Romantsjenko, die al maanden zijn appartement niet had durven te verlaten, uit angst om besmet te worden met het coronavirus, overleefde het bombardement niet. Hij is één van de naar schatting 500 burgers in Charkov die de afgelopen weken het leven lieten.

Boris Romantjenko werd op 20 januari 1926 geboren, in het noordoosten van Oekraïne, als zoon van een landbouwersgezin. Hoewel hij niet Joods was, werd hij als jongen in 1942, Romantsjenko was dus amper 16, door de Duitsers gedeporteerd naar Dortmund, waar hij dwangarbeid moest verrichten in een koolmijn. 

Daar probeerde Romantsjenko te ontsnappen, maar nadat hij gepakt werd, werd hij naar het beruchte concentratiekamp van Buchenwald gestuurd. We zeggen en schrijven januari 1943. In het concentratiekamp van Buchenwald werden tijdens de Tweede Wereldoorlog 56.545 mensen omgebracht door de nazi’s. 

Romantsjenko overleefde het harde leven in het kamp en werd tijdens de oorlog ook naar de Duitse fabriek van Peenemünde gestuurd, om er te helpen bij de bouw van de V2-raketten. Hij zat ook in de concentratiekampen van Mittelbau en Bergen-Belsen, waar hij uiteindelijk samen met zo’n 60.000 andere gevangen, op 15 april 1945 bevrijd werd.

Na de oorlog zette Romantsjenko zich in om de herinnering aan de wreedheden levend te houden.  Zo werd hij vicevoorzitter van het Internationaal Buchenwald-Dora Comité en kwam hij sinds de jaren 1990 geregeld naar herdenkingsmomenten op de voormalige terrein van het concentratiekamp.

Onder andere in april 2015 keerde Romantsjenko nog terug naar Buchenwald, om er de 70e verjaardag van de bevrijding te herdenken. Tijdens zijn toespraak hield de oud-gevangene nog een pleidooi voor een “nieuwe wereld van vrede en vrijheid”. Zeven jaren later is het helemaal anders uitgedraaid en leeft Oekraïne weer in oorlog.

Jens-Christian Wagner, de voorzitter van de stichting Buchenwald Memorial, laat weten dat hij het “bijzonder tragisch” vindt voor de Oekraïense overlevenden van de concentratiekampen nu door Russische bommen bedreigd worden.

De historicus schrijft op Twitter dat hij de dood van Romantsjenko niet kan vatten.

Dmytro Kuleba, de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, spreekt op zijn beurt van een vreselijke misdaad. “Overleefde Hitler, vermoord door Poetin”, klinkt het harde oordeel van de politicus.

Er leven naar schatting nog nog zo’n 42.000 overlevenden van de nazi-wreedheden in Oekraïne. Het moet voor hen heel pijnlijk zijn om te horen dat de Russische president Poetin hun land aanvalt, onder het voorwendsel dat hij het land wil “denazificeren”. 

Westerse leiders hebben deze aantijgingen van Poetin veroordeeld en wijzen er bijvoorbeeld op dat president Volodimir Zelenski zelf van Joodse afkomst is.