Luitenant-generaal Claude Van de Voorde: ‘Duitsland heeft 18 dagen nodig gehad om België op te rollen, en wij zijn 20 keer kleiner dan Oekraïne’

Het worden drukke dagen in Brussel. “Biden wil een statement maken: wij Amerikanen staan pal achter de collectieve verdediging van de NAVO”, zegt Claude Van de Voorde. Na een lange militaire carrière diende hij een tijd als het hoofd van de militaire inlichtingendienst ADIV. Vandaag is hij de militaire vertegenwoordiger van ons land bij de NAVO. 

Van de Voorde: “Er zal vooral een stand van zaken opgemaakt worden. Poetin zal nóg eens een teken krijgen hoe verenigd Europa en de NAVO zijn. Het is een boutade aan het worden, maar toch: alles wat Poetin had gehoopt te krijgen - een zwakkere NAVO en een zwakkere EU - is precies omgekeerd uitgedraaid. Meer nog, de relatie tussen de NAVO en de EU is nog nooit zo intens geweest. Er is echt een wil om samen een vuist te maken richting Poetin.”

Is het symbolisch belangrijk dat Biden daarvoor naar hier komt?

“Dat denk ik wel. Het is een heel sterk signaal dat de neuzen in dezelfde richting staan. Het bewijst onze eenheid, en onze solidariteit met Oekraïne.”

De NAVO wil nog steeds niet militair ingrijpen. Staat die strategie onder druk nu Rusland steeds meer een vuile oorlog voert?

“Het is duidelijk dat de NAVO geen partij wil worden in dit conflict. Alle landen staan daarachter. We weigeren in te gaan op de vraag van Zelensky om een no-flyzone te installeren. Dat is heel helder. Maar de NAVO wil wel aan Poetin tonen: artikel 5 van de NAVO telt meer dan ooit. Als één land aangevallen wordt, zullen de Amerikanen alles doen om hun bondgenoten te helpen.”

Polen wou via de VS MiG-gevechtsvliegtuigen aan Oekraïne leveren, maar de Amerikanen hielden dat tegen. Waarom?

“Alle militaire hulp aan Oekraïne is bilateriaal. Dat wil zeggen: het zijn geen NAVO-initiatieven, maar hulp van één lidstaat rechtstreeks aan Oekraïne. Er was inderdaad even sprake van die Poolse MiG’s, maar iedereen is het erover eens dat dat weleens tot een grote escalatie zou kunnen leiden. Dat idee is daarom van de baan.”

NAVO-lidstaten spelen toch heus geen soloslim, ze overleggen toch wel over die militaire hulp?

“Nee hoor, ieder land doet wat het wil, en ieder land doet het op zijn manier. Anders zou het wel een NAVO-initiatief zijn.”

In het Westen is een beeld ontstaan van een falende Russische opmars. Klopt dat beeld?

“Een blitzkrieg zoals in WO II is het niet geworden. Maar vergeet niet dat Oekraïne groter is dan Frankrijk. Dit conflict is nu een kleine maand bezig. Duitsland heeft achttien dagen nodig gehad om België op te rollen, en dat land is twintig keer kleiner dan Oekraïne.”

“Bovendien, de Russen hebben hier en daar toch wel steden bezet. Maar waar Poetin zich wel misrekend heeft, is het verzet van het Oekraïense leger en de bevolking. Ik gebruik het woord ‘helden’ niet graag, maar wat die mensen doen, is toch werkelijk heroïsch. Het is bewonderenswaardig, het verdient ons respect hoe jongeren en ouderen daar de wapens opnemen om hun land te verdedigen. Dat is bijna ongezien. Poetin heeft daar wellicht geen rekening mee gehouden.”

In het zuiden maakt Rusland wel flink opmars.

“Dat klopt. Marioepol is aan het vallen of is al gevallen. Nu gaan we moeten kijken wat er in de streek van Odessa gebeurt, en of de Russen daar kunnen consolideren. Dan hebben ze een grote zuidelijke streek in handen en kunnen ze vanuit het zuiden ook naar de hoofdstad Kiev optrekken.”

“Trouwens, in Transnistrië, in Moldavië, zijn nog 1.500 Russische soldaten gestationeerd. Als Odessa valt en Rusland de aansluiting kan maken met die troepen, is het volledige zuiden onder controle van Rusland en verliest Oekraïne zijn toegang tot de zee. Dat is niet onbelangrijk voor de bevoorrading van hun leger.”

Rusland heeft gekozen voor een strategie van vernietiging. Hoe lang kunnen de Russen dit volhouden?

“We zien vreemd genoeg weinig precisie-aanvallen. Met precisiewapens win je enorm aan efficiëntie - ons leger heeft bommen die je vanop afstand in de keuken kan mikken, precies door het keukenvenster. Zonder die moderne wapens moet je domme bommen gooien die veel vernieling aanrichten. Maar Duitsland dacht ook Engeland op de knieën te krijgen door nachtenlang Londen te bombarderen. Dat is niet gelukt.

“Dat gezegd zijnde: in WO II heeft Rusland twintig miljoen Russen verloren. Ze zijn het gewoon oorlogen te voeren waarin veel mensenlevens opgeofferd worden. Oekraïne kan wel blijven verdedigen, maar als de Russen blijven komen, zitten ze toch met een probleem.”

Geloof je dat vredesonderhandelingen met Rusland succes kunnen opleveren?

“We moeten erin geloven. Ieder conflict is uiteindelijk geëindigd met vredesgesprekken. Het is de enige manier om dit menselijk lijden op korte termijn te stoppen. De kunst zal erin bestaan om dat niet te triomfantelijk te mediatiseren, zodat geen van de partijen gefrustreerd in de hoek geduwd wordt.

“Vergeet niet dat het verdrag van Versailles in 1919 de aanzet is geweest tot WO II, omdat we het Duitse volk zo vernederd hebben. We moeten lessen trekken uit het verleden. We mogen de Russische bevolking niet stigmatiseren, wel Poetin en zijn inner circle verantwoordelijk stellen. Het zal niets helpen om van de gewone Russen de paria’s van de wereld te maken.”

Correctie: In een vorige versie van dit artikel stond dat in Transnistrië 15.000 Russische soldaten gestationeerd zijn. Dat was fout, het gaat om 1.500 Russische troepen.