Wat laat Almaci bij Groen na, nu ze opstapt? "Ze heeft een stevige basis gelegd, maar die niet echt kunnen verzilveren"

"Ja en nee", zegt Ivan De Vadder in VRT NWS Live. "Iedereen voelde dat er wel iets aan de hand was aan de top van Groen. Dat heeft te maken met de ministerkeuze die de partij twee jaar geleden heeft gemaakt (ze koos federaal voor Petra De Sutter en Tinne Van der Straeten, red.). Kopstuk Kristof Calvo was daar zeer ontgoocheld over en heeft dat zo ook geuit. Er was duidelijk verdeeldheid binnen de partij. Een deel ging mee in de ontgoocheling van Calvo. Dat heeft voor een breuk in die partij gezorgd. Die breuk is blijven smeulen en dat proces komt nu op zijn einde."

Almaci verwees in haar toespraak ook naar de impact van haar job op haar persoonlijke leven. "Ze geeft aan dat er persoonlijke dingen in haar leven gebeurd zijn - mensen die overleden zijn, familieleden die ze heeft moeten missen - die geleid hebben tot haar conclusie. 'Zorg dragen voor wie je liefhebt, is ook loslaten', zei ze: dat is een beetje de conclusie van wat er nu gebeurt."

"Iedereen wist wel dat dit er zat aan te komen, dat men ging wachten tot na de kernuitstap. Maar men is toch heel verrast dat dit nieuws nu naar voren kwam. Minister Tinne Van der Straeten is bijvoorbeeld niet aanwezig: zij zit in Parijs. Dat is eigenlijk ongelukkig. Je wilt toch dat die hele partijtop achter je staat als zogezegd eensgezind afscheid neemt."

De Vadder vermoedt van wel. "Er is een paar maanden geleden verzameling van de top van de partij geweest, die aangegeven hebben: het werkt op deze manier niet meer, je beschadigt de functie van de ministers in de regering."

"Men is dan gaan kijken of er bij de parlementsleden misschien meer steun was en of dat misschien een basis was om op verder te werken. Maar dat bleek ook niet zo aanwezig te zijn. Dan is, denk ik, zachte druk uitgeoefend op de voorzitter om een keuze te maken."

"Het is duidelijk dat men gewacht heeft tot na het dossier van de kernuitstap. Beeld je maar eens in dat Groen twee of drie weken geleden van voorzitter veranderd zou zijn. Dan zou iedereen dat in dat dossier gekaderd hebben. Maar ze moet hier als voorzitter toegeven: die kernuitstap is niet gerealiseerd, terwijl dat nochtans een van de uitgangspunten van Groen was toen de partij in deze regering stapte."

"De gemeenteraadsverkiezingen van 2018 waren goed", oordeelt De Vadder. "Groen is er toen in heel wat steden op vooruitgegaan. In 2019 was er dan die 'overwinningsnederlaag' bij de federale en regionale verkiezingen, waarbij de partij de erg positieve peilingen maar matig kon waarmaken. Het positieve daar is dat Almaci er desondanks in geslaagd is haar partij in een regering te krijgen mét een ambitieus programma."

De Vadder ziet ook dat Groen drie stevige ministers op de been heeft kunnen brengen, in de federale en in de Brusselse regering. "De Sutter en Van der Straeten zijn, of je nu voor of tegen de partij bent, sterk in hun dossiers. En ook Elke Van den Brandt kan in Brussel een stevige track record voorleggen."

Haar erfenis is dus op het einde van de rit best mooi voor de partij, vindt hij. "De basis is goed. Haar zwakke plek is vooral geweest dat ze die niet heeft kunnen verzilveren. Haar voorzitterschap is echt verzand in die interne verdeeldheid. Ik denk dat ze zeker op het persoonlijke vlak - onder meer in die historie met Calvo - wel wat steken heeft laten vallen."

"Niemand is onmisbaar. Kijk naar wat de verkiezingen van 2019 teweeg hebben gebracht: bij Vooruit, Open VLD en CD&V waren er voorzitterswissels. Zij is een beetje de laatste der Mohikanen, een van de laatsten van een generatie voorzitters. Enkel Bart De Wever (N-VA) blijft nog over uit die periode."

"Ook opvallend: ze is de laatste vrouwelijke partijvoorzitter. Er was een periode met wel wat vrouwelijke partijvoorzitters, maar die zijn er nu dus niet meer. Tenzij ze natuurlijk vervangen wordt door een vrouw."

In haar toespraak zei Almaci niks over een opvolger of over een aanstellingsprocedure voor die opvolger. In een persbericht staat wel een zinnetje dat "de leden voor de zomer een nieuwe voorzitter zullen kunnen kiezen". Duidelijkheid over de procedure of eventuele kandidaten is er nog niet. "Het ligt helemaal open momenteel", analyseert De Vadder. "Dat is wel tekenend voor de afstand die er soms was tussen de voorzitter en de rest van de partijtop."

De namen waarover nu al wordt gespeculeerd? Vlaams parlementsleden Björn Rzoska en Jeremie Vaneeckhout. Die eerste sloot dat alvast niet onmiddellijk uit, zo bleek in "Villa Politica". En Calvo? "Die wordt het zeker niet."

"Die moet vooral verder bouwen op de basis die Almaci gelegd heeft en die wel proberen te verzilveren", denkt De Vadder. "Dat betekent ook: bij de volgende regering opnieuw een regeringsdeelname afdwingen. Dat kan het débacle van 2003 doen vergeten, toen het toenmalige Agalev (de voorloper van Groen, red.) zwaar werd afgestraft na de regeringsdeelname in Verhofstadt-I. Ook op Vlaams niveau moet de partij in de regering proberen te geraken, een beetje in de filosofie van Kristof Calvo, die ooit een boek schreef: "Fuck de zijlijn"."