Biden spreekt pers toe: “Als Rusland chemische wapens zou inzetten, zal er een reactie komen”

De vergadering van de Europese staatshoofden en regeringsleiders met de Amerikaanse president Joe Biden is afgelopen.

De leiders bespraken "het gecoördineerde en verenigde antwoord van de Europese Unie en de Verenigde Staten op de ongerechtvaardigde en niet uitgelokte militaire agressie van Rusland in Oekraïne", zo klinkt het in een read-out van de EU en de VS die na afloop werd verspreid.

Biden en de Europese leiders maakten de balans op van hun economische sancties tegen Rusland en Wit-Rusland. De twee partijen toonden ook hun "bereidheid om bijkomende maatregelen aan te nemen en elke poging om sancties te omzeilen te stoppen". 

Joe Biden heeft met uren vertraging zijn opwachting gemaakt op de Europese top. Hij had er voor de camera een kort onderonsje met Charles Michel. "Ik moet een man feliciteren die net herverkozen is (als voorzitter van de Europese Raad; nvdr). Zonder tegenkandidaat zelfs, daar droom ik van", grapte hij. De president drukte nog eens op het belang van eenheid. "Wat Poetin al sinds het begin probeert te doen, is tweedracht zaaien bij de NAVO."

Brussel stond vandaag in het teken van het drieledig overleg op topniveau rond de oorlog in Oekraïne. Ondanks de strenge veiligheidsmaatregelen, perimeters en verkeersopstoppingen bleef grote hinder uit. “Veel mensen en werkgevers zijn thuiswerk intussen gewoon.” Lees er hier meer over.

"Het risico dat Rusland in Oekraïne op grote schaal chemische wapens inzet is reëel." Dat zei de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in een video voor de staatshoofden en regeringsleiders van de G7, de groep van zeven rijke industrielanden. Een dag eerder nog had zijn Amerikaanse ambtgenoot Joe Biden gesproken van een "geloofwaardige dreiging" dat chemische wapens gebruikt zouden worden.

De NAVO en de westerse landen hebben Rusland al herhaaldelijk gewaarschuwd voor het gebruik van chemische wapens in Oekraïne. Ze vrezen zo'n scenario omdat Moskou al herhaaldelijk beweerde dat de VS en Oekraïne laboratoria hebben op Oekraïense bodem waar ze biologische en chemische wapens produceren. 

"De Russen zeggen eerst dat hun tegenstanders of de Amerikanen chemische wapens opgeslagen hebben. Als zij dan zelf chemische wapens inzetten - waar ik voor vrees - dan hebben ze een soort 'maskirovka' (een Russische term om militair bedrog mee aan te duiden; nvdr)", zei de Britse premier Boris Johnson op 10 maart. 

Twee feiten van vergiftiging brachten Moskou de voorbije jaren al in opspraak. Zo werd de Russische oppositieleider in 2020 geconfronteerd met zenuwgif. Ook de voormalige Russische spion Sergej Skripal werd in 2018 in het Verenigd Koninkrijk met novitsjok vergiftigd. Daarnaast heeft Rusland altijd het Syrische regime gesteund toen dat herhaaldelijk beweerde geen chemische wapens ingezet te hebben tegen de burgerbevolking.

"De oorlog die Rusland in Oekraïne is gestart, is voor heel veel mensen een grote schok. Ook voor mij en mijn generatie die ervan uitging dat er nooit meer oorlog op Europees grondgebied zou zijn." Dat zei premier Alexander De Croo na de NAVO-top.

Er moeten lessen uit getrokken worden. Eerst en vooral moet er meer geïnvesteerd worden in defensie, aldus De Croo. De regering besliste om een miljard euro extra uit te geven over de komende drie jaar. Doel is vooral om de inzetbaarheid van het Belgische leger te verhogen.

Tweede les: ook de output is belangrijk, onderstreepte de premier. "We zullen middelen beter moeten inzetten en vermijden dat er te veel overlap zou zijn. Als we belastingbetalers willen overtuigen meer aan defensie uit te geven, zullen we beter moeten uitgeven." 

Daarbij moet volgens hem meer aandacht gaan naar de nieuwste technologieën en moet er ook meer samen met andere landen geïnvesteerd worden. Er moet ook meer economisch rendement zijn dat terugvloeit naar Belgische bedrijven en de Belgische samenleving.

Derde les is dat de Europese pijler van de NAVO moet versterkt worden. Het is volgens De Croo noodzakelijk dat de samenwerking tussen de NAVO en de EU wordt aangescherpt. "Ik ben ervan overtuigd dat de versterking van de Europese bijdrage aan de trans-Atlantische veiligheid zowel de Europese Unie als de NAVO ten goede komt", klonk het.

"Ook al is de NAVO geen conflictpartij, de verdragsorganisatie kan Oekraïne wel steunen", aldus de premier. "Op politiek vlak door Rusland een hoge economische kost op te leggen. Elke oorlogsmachine steunt op een economische machine die we maximaal moeten verzwakken. Op diplomatiek vlak kan Oekraïne gesteund worden door Rusland te isoleren en ook China te waarschuwen."

De landen van de G7 en de Europese Unie zullen elke transactie met goudreserves van Rusland sanctioneren. Zo willen ze vermijden dat Moskou de westerse sancties in het kader van de oorlog in Oekraïne zou omzeilen. Dat maakte het Witte Huis bekend in een persbericht.

De Verenigde Staten hebben een nieuw pakket sancties aangekondigd tegen 400 politici en leden van de Russische elite. Daarnaast worden ook 48 defensiebedrijven aangepakt. De beslissing viel tijdens vergaderingen met de Amerikaanse president Joe Biden en de NAVO in Brussel. Er zullen ook maatregelen komen om de Europese afhankelijkheid van Russische olie en gas terug te dringen.

"Onze sancties tegen Rusland zijn zonder voorgaande", klinkt het in een persbericht van het Witte Huis. "Nooit eerder hebben we zo snel en gecoördineerd gereageerd om verwoestende kosten op te leggen aan een ander land. De roebel is aanzienlijk in waarde gedaald en verwacht wordt dat de munt nog verder zal verzwakken. De beurs van Moskou was wekenlang gesloten. De Russische centrale bank heeft de rente verdubbeld tot 20 procent en bedrijven worden gedwongen om buitenlandse deviezen om te zetten naar roebels om de Russische regering van harde valuta te voorzien."

Het Witte Huis stelt dat de Russische economie naar verwachting met 15 procent of meer zal krimpen dit jaar. "Deze economische ineenstorting van het Russische bruto binnenlands product zal de economische vooruitgang van de voorbije vijftien jaar in Rusland uitvegen. (...) Meer dan 400 multinationals hebben Rusland verlaten, daarnaast is er ook een massale exodus in de privésector."

Jens Stoltenberg blijft een jaar langer secretaris-generaal van de NAVO. Dat zijn de 30 bondgenoten overeengekomen tijdens een buitengewone top van de verdragsorganisatie.

Zijn mandaat zou normaal eind september aflopen, maar dat mandaat wordt nu dus met een jaar verlengd. Die verlenging zat er aan te komen, nu Europa door de Russische inval in Oekraïne te maken krijgt met de ernstigste veiligheidscrisis in decennia.

Stoltenberg zou normaal eind dit jaar gouverneur van de Noorse centrale bank worden.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft bij de NAVO-leiders gesmeekt om meer wapens te leveren. Zo zijn er meer gevechtsvliegtuigen, tanks en beter luchtafweergeschut nodig.

De Russische oorlog tegen Oekraïne begint na een maand een uitputtingsslag te worden. NAVO-landen leveren Oekraïne wapens, maar de westerse militaire alliantie laveert behoedzaam om niet rechtstreeks in het conflict met kernmacht Rusland gezogen te worden.

Oekraïne is blij met onder meer de luchtdoelraketten en antitankwapens die het gekregen heeft. "Maar de NAVO moet nog laten zien wat het in zijn mars heeft om mensen te redden", zei Zelensky via een videoverbinding uit Kiev. "U heeft meer dan 20.000 tanks. Oekraïne heeft u om 1 procent daarvan gevraagd."

Zelensky onderstreepte nog maar eens dat Oekraïne in het strijdperk treedt voor westerse waarden. En dat Rusland niet zinnens is om met Oekraïne genoegen te nemen. "Ze willen verdergaan. De oostelijke lidstaten van de NAVO. De Baltische landen. Polen zeker."

De Britse premier Boris Johnson heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky vergeleken met de Britse oorlogspremier Winston Churchill. 

"Ik vind dat president Zelensky zich als een buitengewone leider van zijn volk bewezen heeft", zei Johnson gisteren in een interview met de zender LBC. "Hij weet dat hij, zoals Churchill het over zichzelf zei, misschien niet de leeuw is, maar het privilege heeft om te brullen." 

Johnson benadrukte de moed van het Oekraïense volk tegen de Russische aanvalslust. "De leeuw is het Oekraïense volk, en hij (Zelenski, red.) is de stem van zijn wil en verzet."

Churchill (1874-1965) bestuurde het Verenigd Koninkrijk gedurende de Tweede Wereldoorlog en in de jaren vijftig. Vele Britten, en met hen premier Boris Johnson, hebben vandaag nog altijd veel respect voor Churchill. 

In de huidige context kan niemand zich veilig voelen: niet de landen die grenzen aan Rusland, maar ook niet de landen die verder van die grens liggen. Dat heeft de Litouwse president Gitanas Nauseda gezegd bij zijn aankomst op de NAVO-top.

"We zullen steun leveren aan Kiev die deze oorlog nog pijnlijker zal maken voor Rusland", zei Nauseda. Daarnaast moeten ook de landen langs de oostflank van de NAVO een duidelijk signaal krijgen van hun bondgenoten. Nauseda noemde daarbij ook zijn eigen land "dat gesandwicht wordt door de Russische exclave Kaliningrad en Wit-Rusland, dat zoals we weten zijn leger geïntegreerd heeft in het Russische leger".

"We hebben daardoor geen enkele buffer meer en geen tijd meer om te reageren", beklemtoonde Nauseda. "De afschrikking moet dus heel paraat zijn. Ik ben dan ook heel blij dat er extra Amerikaanse en Duitse troepen komen. Maar zelf zullen we ook ons huiswerk doen: we gaan naar 3 procent defensie-uitgaven in de eerstkomende jaren."

De Russische inval vormt niet alleen voor Polen en de Baltische landen een uitdaging, beklemtoonde Nauseda verder nog. "Dit is een uitdaging voor de hele regio, voor de westerse principes", aldus de Litouwse president.

Naast steun voor Oekraïne pleitte Nauseda ook voor een snelle uitbreiding van de sancties tegen Rusland. "Ik vond dat we beter al van bij het begin met volle snelheid gegaan waren", aldus Nauseda. "Sancties vragen tijd en Rusland moet de prijs beseffen van deze inval. We moeten de oligarchen, maar ook de middenklasse pijn doen. Ik ben bezorgd om de grote steun binnen de Russische samenleving."

De Reyers-Centrumtunnel in Brussel gaat dicht om 11 uur. De klassieke perimeter in de buurt van het Europagebouw aan Schuman zal afgesloten worden voor verkeer vanaf 12 uur. Dat meldt de Brusselse politie.

Zonet meldde de politie ook dat alle snelwegen en de Belliardtunnel (richting E40) opnieuw open zijn voor het verkeer.