NAVO keurt troepenversterking in Oost-Europa goed en belooft nog meer militaire hulp aan Oekraïne
De NAVO verdubbelt het aantal gevechtstroepen in Oost-Europa als antwoord op de Russische invasie in Oekraïne. Dat hebben de 30 regeringsleiders en staatshoofden van het westerse militaire bondgenootschap beslist op een speciale top in Brussel. Ze beloven ook meer militaire steun aan Oekraïne. Later vandaag vindt nog een Europese top plaats, waarop ook de Amerikaanse president Biden even aanwezig zal zijn. Daar zal het onder meer over mogelijke extra sancties gaan.
De 30 leiders van de NAVO-lidstaten zaten zo'n 3 uur bijeen. Het ging om een speciaal georganiseerde top, wegens de oorlog in Oekraïne. Zoals verwacht keurden de NAVO-lidstaten een troepenversterking in Oost-Europa goed. Bovenop de 4 gevechtsgroepen die nu al aanwezig zijn in de Baltische staten en Polen komen er nog 4 bij in Bulgarije, Roemenië, Hongarije en Slovakije. "Daardoor zullen we onze aanwezigheid opvoeren van de Baltische Zee tot de Zwarte Zee", zei NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg op een persconferentie.
Bekijk de persconferentie van NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg na afloop van de top:
De NAVO-landen spraken ook een "reset" van de langetermijnstrategie af, waarbij het vooral de bedoeling zal zijn om de oostflank van de NAVO - de Oost-Europese landen dus - structureel te versterken. Wellicht komt er een soort permanente positionering van NAVO-troepen in die landen. Er zullen ook meer vliegtuigen ter beschikking gesteld worden, meer raketsystemen en meer schepen. En ook op het vlak van cyberveiligheid worden de inspanningen verhoogd. De concrete details over die "reset" worden pas op een volgende top, in juni in Madrid, vastgelegd, zei Stoltenberg.
Aan het begin van de vergadering werd een videoboodschap van de Oekraïense president Zelenski getoond (zie verder). Die vroeg de NAVO om nog meer militaire hulp. Het bondgenootschap gaat daar ook op in, zei Stoltenberg, al krijgt Oekraïne niet alles wat het heeft gevraagd. Het gaat onder meer om antitankwapens, drones en luchtafweersystemen. De NAVO zal ook meer "substantiële financiële en humanitaire hulp" bieden en zal ook materiaal leveren aan Oekraïne om zich te beschermen tegen mogelijke aanvallen met biologische, chemische, radiologische of nucleaire wapens, net als opleidingsprogramma's om mogelijke besmetting door zulke wapens aan te pakken.
Op de vraag of er concrete aanwijzingen zijn dat Rusland zulke wapens wil inzetten in Oekraïne, zei Stoltenberg dat Rusland een "voorwendsel aan het creëren is", een aanleiding om ze te kunnen inzetten. Rusland beschuldigt het Westen er bijvoorbeeld al een tijdje van dat het chemische labo's in Oekraïne heeft. "We weten dat Rusland die wapens heeft en ze al gebruikt heeft op de eigen oppositie en in een NAVO-land (in de Britse stad Salisbury werd een ex-spion vergiftigd, red.) We zitten in een gevaarlijke situatie", zei Stoltenberg, die opmerkte dat het gebruik van zulke wapens in Oekraïne ook gevolgen kan hebben voor de NAVO-buurlanden.
NAVO-troepen in Oekraïne zelf inzetten, blijft de alliantie uitsluiten. "We hebben de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat het conflict niet verder escaleert", zei Stoltenberg. De NAVO riep China ook nog eens op om Rusland economisch niet te helpen en zo Poetins oorlog niet te financieren, nu het Westen zware sancties heeft opgelegd aan Rusland.
Verschillende NAVO-lidstaten hebben op de top ook te kennen gegeven dat ze hun defensiebudget zullen verhogen. Zo ook ons land. De federale regering heeft gisteren beslist om het defensiebudget tegen 2024 met in totaal 1 miljard euro op te trekken. Eerder - nog voor de oorlog in Oekraïne - had ons land al beslist om tegen 2030 meer dan 10 miljard euro extra te investeren in defensie.
Bijkomende investeringen zijn nodig, gaf De Croo voor het begin van de NAVO-top al aan. "Er is een oorlog op het Europese continent, dus de lat ligt hoger." België was sowieso al een van de slechtste leerlingen van de NAVO-klas wat betreft het defensiebudget. Binnen de NAVO is afgesproken dat elk land 2 procent van het bruto binnenlands product aan defensie moet besteden. België zit daar ruim onder en blijft daar ook met de vandaag aangekondigde budgetverhoging nog onder.
Stoltenberg blijft jaar langer
Op de NAVO-top is ook beslist om het mandaat van secretaris-generaal Jens Stoltenberg met een jaar te verlengen. Zijn mandaat liep normaal in september af. Stoltenberg had ook al een nieuwe job in het vooruitzicht, hij zou de Noorse Centrale Bank gaan leiden. Maar hij blijft nu dus tot september 2023 aan het hoofd van de NAVO. Een nieuwe secretaris-generaal installeren in deze onzekere tijden, vinden de NAVO-lidstaten blijkbaar niet opportuun.
Zelenski: "Ons land zit in een grijze zone"
Aan het begin van de vergadering sprak de Oekraïense president Volodimir Zelenski de NAVO-leiders toe in een vooraf opgenomen video. Daarin vroeg hij de NAVO-leiders om "zonder beperkingen" militaire hulp aan Oekraïne te bieden. Oekraïne heeft volgens hem nood aan gevechtsvliegtuigen, tanks, betere luchtafweersystemen en wapens om schepen aan te vallen.
Zelenski zei ook dat hij het gevoel heeft dat zijn land in een "soort grijze zone zit tussen het Westen en Rusland", omdat het geen lid is van de NAVO, maar wel "onze gemeenschappelijke belangen" aan het verdedigen is. Zelenski waarschuwde de NAVO ook dat Rusland van plan is om nog verder te gaan en oostelijke NAVO-landen wil aanvallen, zoals de Baltische staten en Polen.
"De NAVO moet nog altijd tonen wat ze kan doen om mensen te redden", zei Zelenski. Ze moet nog altijd tonen dat ze echt de machtigste defensie-alliantie ter wereld is. Oekraïne wacht op echte veiligheidsgaranties. Onze noden liggen op tafel. We hebben onmiddellijk vrede nodig. Het antwoord is aan jullie."
Bekijk de boodschap van Zelenski aan de NAVO:
Bekijk hier een analyse van de NAVO-top door VRT NWS-journalist Bert De Vroey:
