‘Ik wou met mijn brief een taboe doorbreken’: na de open brief van 24-jarige zoon
Wout Van Steenwinkel (24), zoon van Nathalie Huygens uit Vilvoorde die zes jaar geleden verkracht, verminkt en voor dood achtergelaten werd, raapte zijn moed bij elkaar om een open brief te schrijven. Het onderwerp? Hoe een traumatische ervaring de rest van een leven, een gezin beïnvloedt en er mogelijks ook een einde aan maakt. Want enkele maanden geleden diende Nathalie een aanvraag in voor euthanasie. ‘Niet voor op korte termijn’, benadrukt Van Steenwinkel. ‘Eerder als houvast, zodat ze een uitweg heeft als de nood daartoe er is.’
“Twee weken geleden besloot ik mijn gedachten, nu zes jaar na de feiten, neer te schrijven. De aanleiding? Een zitting bij de strafrechtbank”, legt Wout Van Steenwinkel uit. “De dader zit binnenkort vijf jaar vast en deed een aanvraag tot een enkelband. Dat is mogelijk na 5 jaar celstraf. Last minute wijzigde hij de aanvraag tot enkelband naar een aanvraag tot penitentiair verlof. Dat hij na 5 jaar stappen kan ondernemen om zijn leven weer op te pakken, deed me veel. Wij staan zes jaar na de feiten nog geen stap verder om ons leven weer op te pakken. En ik zeg ‘ons’. Mijn mama is het slachtoffer, maar ik beschouw mijn zus en mijzelf als slachtoffers in tweede rang.”
In de brief heeft hij het over hoe het voor een omstander voelt om met zo’n trauma mee te leven. Wat hij in het verwerkingsproces tegenkomt, hoeveel rotsen er zijn waarop je botst, hoe hij ziet op wat voor een rollercoaster zijn moeder ongewild terechtkwam en hoe het hele gezin erop werd meegenomen. Hij haalt de juridische pijnpunten aan en ook de financiële. Zijn mama moet immers zelf opdraaien voor de medische kosten, dat kan de dader namelijk niet betalen. Van Steenwinkel geeft een heel klare blik op de situatie en brengt hun verhaal tegelijkertijd met heel veel respect voor andere slachtoffers van seksueel misbruik, zonder te minimaliseren of iedereen over één kam te scheren. Met zijn brief sloeg hij de bal ongelooflijk raak.
Dat een sterke vechtende vrouw na zes jaar denkt aan uit het leven stappen, doet naar de keel grijpen. Zo is beschrijft Van Steenwinkel hoe zijn moeder al verschillende keren liet vallen dat ze er na de gebeurtenis die ochtend beter niet meer was geweest. “Mijn mama heeft al eerder pogingen ondernomen, die niet lukten. Die zijn niet recent. Dat zij ons zo graag ziet en vecht voor haar kinderen terwijl ze zelf psychisch zo afziet en zelfs dan nog overweegt om er niet meer te zijn, toont alleen maar hoe sterk zij zich al heeft gehouden al die jaren”, aldus Van Steenwinkel. “Wij zouden het vreselijk vinden als ze ervoor kiest, maar ik zou het ook begrijpen. En als ze ervoor kiest, heeft de dader niet enkel verkrachting op zijn geweten, maar ook moord.”
Zwaardere sancties
“En dat die man na wat hij mijn mama heeft aangedaan, na wat hij zijn ex (wie hij ook ernstig seksueel misbruikte) aandeed, stappen kan ondernemen om nu al terug te integreren in de maatschappij. Dat gaat voor mij niet. Ik ben het eens met reïntegratie en dat mensen na strafbare feiten weer vrijkomen. Maar er moeten betere garanties zijn opdat zulke mensen niet hervallen en de straffen moeten zwaarder zijn. Afgelopen week nog zijn er aanpassingen gebeurd zoals het verlengen van sommige straffen. Dat is een stap in de goede richting. De minister liet via sociale media ook weten dat hij hier verder op wil inzetten en ik hoop dat dat geen loze beloften zijn”, duimt Van Steenwinkel.
“Mijn mama en ik hebben al meermaals tegen elkaar gezegd: ‘Voor ons gezin is het misschien te laat. Maar verkrachtingen gaan blijven gebeuren en we hopen dat andere families niet meer moeten doormaken wat wij doormaakten. Het moet duidelijk zijn dat seksueel misbruik niet kan en dat er zwaardere sancties aan vasthangen. Liefst ook meer gedifferentieerd. Het is heel abstract om alles te moeten onderbrengen in een beperkt aantal vakjes.”
“Ik wou met mijn brief een taboe doorbreken en mensen bewustmaken van hoe groot het effect en de nasleep is van iets wat op een ochtend in je leven ongevraagd gebeurt. Hopelijk brengt het verandering teweeg, zoals bijvoorbeeld aan het juridische aspect en het bewustzijn. Maar ik bereikte veel meer dan dat. Ik werd overspoeld met berichten van mensen die ik al dan niet ken. Ik kreeg een twintigtal berichten van mensen die zelf slachtoffer zijn van seksueel misbruik. Ze vinden onze ervaringen herkenbaar en voelen zich gehoord.”
Zonder dat hij het bedoelde, is zijn brief ook uitgegroeid tot een steunpaal voor lotgenoten. “Op voorhand prentte ik me in dat er naast de positieve reacties ook negatieve zouden volgen. Maar tot nu ontving ik geen enkel haatbericht. Dat toont voor mij dat mijn brief gedragen wordt door heel veel mensen in de maatschappij.”
Nog elke ochtend lopen
“Ook al gaat het op dit moment niet echt goed met mama. Ik weet dat we soms kunnen genieten van ‘kleine gelukskes’. Wanneer ze met mijn zus weg is, geniet ze daarvan. Eens naar Brussel of een andere uitstap. Ze geniet ervan, maar houdt zich soms sterker dan ze is en ik denk dat we daar af en toe intrappen. Maar dat doet ze voor ons”, benadrukt Van Steenwinkel. “Ook van haar dagelijkse loopmomenten in de ochtend geniet ze. Die 10 of 20 kilometer die ze loopt om haar hoofd leeg te maken.”
Hoewel ze verkracht en zwaar toegetakeld werd tijdens haar loopmoment langs de spoorweg, startte ze weer met lopen van zodra het kon. “Niet meer langs Schoewever, maar wel in Vilvoorde.” Of die geluksmomenten een kans hebben op groeien, zal moeten blijken. “Als ik denk ‘Wat over tien jaar?’ Ik heb geen idee... Ik hoop veel beter natuurlijk. Zes jaar geleden was het overleven in het nu. Hopen bij de eerste opname en zien bij de tweede dat de weg veel langer is dan gedacht of gehoopt. Dat we hier zouden staan vandaag en op welke manier hadden wij ons in de verste verte niet kunnen voorstellen. Dus over tien jaar? Ik weet het niet.”
Er gaat wellicht nog een hele tijd over de aanvraag tot euthanasie, weet Van Steenwinkel. Bij psychisch leed gaan artsen niet over een nacht ijs om zo’n casus te behandelen.
Professor Wim Distelmans: ‘Euthanasie kan aangevraagd worden na traumatische ervaring’
Professor Wim Distelmans bevestigt dat er als gevolg van traumatische ervaringen, zoals ernstig seksueel misbruik, aanvragen voor euthanasie gedaan worden. Er zijn casussen in België. “En daar zijn situaties waarbij de aanvragen goedkeuring krijgen en uitgevoerd worden. Dat is complex en kan enkel als alle andere paden zonder succes bewandeld zijn”, zegt Distelmans met klem.
Allereerst kan euthanasie enkel wanneer het gaat om een ongeneeslijke aandoening. Dat kan bij fysieke, maar ook bij psychische aandoeningen. We spreken dan van ondraaglijk psychisch leed. Om daar aan te voldoen, moeten een aantal mogelijkheden doorlopen worden. Zo moet er bijvoorbeeld therapie gevolgd zijn, moeten er paden bewandeld zijn met medicatie, bij PTSS (post traumatisch stress syndroom) volgt de EMDR-techniek. Pas dan kan euthanasie een optie zijn. Dit is globaal wat het inhoudt. Ik benadruk dat ik mij niet over de specifieke situatie van Nathalie Huygens uitspreek. Ik ken haar dossier niet.”
Denk je aan zelfmoord en heb je nood aan een gesprek, dan kan je terecht bij de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be.