HERLEES: “Russen nemen nucleaire onderzoeksreactor in Charkiv onder vuur” - Biden: “Poetin kan niet aan de macht blijven”

In totaal zijn vandaag 5.208 mensen geëvacueerd uit belegerde Oekraïense steden via een humanitaire corridor. Dat heeft een overheidsfunctionaris in Kiev gezegd. Een dag eerder lag dat aantal nog op 7.331.

4.331 personen konden wel de hel van Marioepol achter zich laten. De havenstad ligt al weken onder vuur en naar verluidt wordt er ook hevig gevochten in de straten.

De Verenigde Staten hebben "geen bezwaar" dat er Poolse gevechtsvliegtuigen  overgedragen worden aan Kiev. Dat zegt althans de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitri Kuleba in een geschreven boodschap aan het Franse persbureau AFP.

Kuleba had vandaag een ontmoeting met Joe Biden in Polen, waar de Amerikaanse president op tweedaags bezoek was. "De bal ligt nu in het kamp van Polen", klinkt het.

"We zullen deze zaak meer in detail bestuderen in onze gesprekken met onze Poolse collega's, maar ik wil duidelijk zijn: Oekraïne heeft een kritieke nood aan meer gevechtsvliegtuigen", aldus Kuleba. "We hebben er nodig om een evenwicht te vinden in de lucht en te verhinderen dat de Russen nog meer oorlogsmisdaden plegen, nog meer bommen gooien op onze steden en nog meer burgers doden."

Polen stelde eerder deze maand voor om haar Mig-29's gratis ter beschikking te stellen van de Verenigde Staten. De Amerikanen zouden ze dan kunnen doorspelen aan Oekraïne. 

Warschau wilde de Mig-29's niet rechtstreeks overdragen omdat Moskou zoiets als een provocatie zou kunnen opvatten. Maar de VS reageerden ook koel op het Poolse voorstel om tussenpersoon te spelen. Pentagon-woordvoerder John Kirby sprak over "ernstige bekommernissen" voor de hele NAVO als er gevechtsvliegtuigen vanop de Amerikaanse luchtmachtbasis van Ramstein in Duitsland zouden opstijgen richting het betwiste Oekraïense luchtruim.

Vanwege de harde westerse sancties zal de Russische economie het komende jaar "halveren". Dat heeft Joe Biden in Warschau gezegd bij de afsluiting van zijn tweedaags bezoek aan Polen. Voor de Russische inval in Oekraïne was Rusland wereldwijd de elfde grootste economie. Binnenkort zal Moskou nog nauwelijks bij de top-20 staan, aldus de Amerikaanse president.

De sancties hebben zo veel effect dat ze kunnen concurreren met de militaire macht, meent Biden. De economische kosten ondergraven ook het Russische defensie-apparaat. "Als gevolg van deze ongeziene sancties werd de roebel bijna meteen in puin gelegd", sprak de Amerikaanse president.

De burgemeester van Lviv laat weten dat de vier raketten afgevuurd werden vanuit Sevastopol. Dit is de grootste stad van de Krim, een schiereiland van Oekraïne dat in 2014 door Rusland geannexeerd werd. Bij de beschieting vielen geen doden, wel vijf gewonden.

De zelfverklaarde republiek Zuid-Ossetië heeft militairen naar Oekraïne gestuurd om het Russische leger bij te staan. "Onze jongens vervullen hun militaire plicht", verklaarde president Anatoli Bibilov.

"Onze soldaten hebben goed begrepen dat als ze Rusland verdedigen ze tegelijkertijd ook Zuid-Ossetië verdedigen", benadrukte Bibilov. Hij gaf geen details over het aantal militairen dat naar Oekraïne werd gezonden.

In 2008 viel Rusland Georgië aan om Zuid-Ossetië te helpen.

Het Kremlin heeft verbaasd gereageerd op de uitlatingen van Joe Biden. De Amerikaanse president omschreef zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin als een "slachter". 

"Hij is de man die ooit op tv eiste dat Joegoslavië moest gebombardeerd worden", reageerde Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov. "Precies: bombardementen op Joegoslavië. Hij eiste om mensen te doden. Daarom is het raar om zoiets van hem te horen."

"Uiteindelijk moet een staatsleider kalm blijven. Zulke persoonlijke beledigingen verkleinen natuurlijk de kans op succesvolle bilaterale relaties met de Amerikaanse regering", aldus de Russische woordvoerder. 

President Joe Biden heeft Polen verzekerd van de steun van de NAVO-bondgenoten bij een eventuele aanval van Rusland. "Wij beschouwen artikel 5 als een heilige verplichting. Daar kunt u op rekenen", verklaarde Biden zaterdag tijdens een ontmoeting met de Poolse president Andrzej Duda in Warschau.

Als gevolg van de Russische invasie in Oekraïne wordt onder meer in Polen, een lidstaat van de NAVO, gevreesd voor verdere Russische agressie. Met zijn verklaring verzekert Biden het land van blijvende steun van het Noord-Atlantische bondgenootschap. Het vernoemde artikel 5 van het NAVO-verdrag stelt namelijk dat een aanval op een van de lidstaten beschouwd wordt als een aanval op alle NAVO-landen.

Verschillende vrachtwagens met hulpgoederen die al enkele dagen geblokkeerd stonden in Brussel omdat er geen geld was om de brandstof te betalen, zullen toch kunnen vertrekken richting Oekraïne. Nadat media over de problemen hadden bericht, kwamen er nieuwe giften binnen, zo liet de hulporganisatie Renaissance de la Nation weten.

De organisatie verzamelt de hulpgoederen in Paleis 11 op de Heizel in Brussel. Er werden eerder al 33 volle vrachtwagens naar Oekraïne gestuurd, maar nog eens 13 vrachtwagens stonden sinds enkele dagen vast. Er zijn nog camions in aantocht. Renaissance de la Nation steunen kan op het rekeningnummer BE05 0689 4463 9375.05.

Sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne heeft Polen nu al zo'n 2,27 miljoen vluchtelingen uit zijn buurland opgevangen. Dat heeft de Poolse grenswacht op Twitter laten weten.

Er staken sinds het begin van de oorlog ook 322.000 mensen vanuit Polen de grens naar Oekraïne over. Dat zijn overwegend Oekraïners die naar hun thuisland terugkeren. Veel mannen, maar ook vrouwen, willen zich aansluiten bij het Oekraïense leger en tegen de Russische bezetter vechten. Anderen gaan terug om zich te bekommeren om kinderen of hulpbehoevende familieleden. 

Er zijn geen officiële cijfers die weergeven hoeveel oorlogsvluchtelingen in Polen blijven en hoeveel er al naar andere EU-lidstaten doorgereisd zijn.

Oekraïne is qua oppervlakte het grootste land van Europa. Voor het begin van de Russische aanval telde het land meer dan 44 miljoen inwoners. Polen en Oekraïne delen een meer dan 500 kilometer lange grens.

De Russische centrale bank staat aanstaande maandag de handel in alle Russische aandelen op de beurs van Moskou weer toe. Na een wekenlange opschorting van de aandelenhandel opende de beurs afgelopen week met verregaande beperkingen.

Door de inval van Rusland in Oekraïne en daaropvolgende westerse sancties werden veel beursgenoteerde bedrijven in rap tempo minder waard, waarna de centrale bank noodmaatregelen nam. De beurshandel werd eind februari opgeschort. Na de heropening op donderdag mochten beleggers slechts in aandelen van 33 bedrijven handelen.

Er zijn nog altijd beperkingen. Zo is het beleggers verboden te speculeren op een koersdaling van Russische aandelen, bedrijfsobligaties of overheidsleningen van gemeentes en regiobesturen.

De Moskouse beurs sloot vrijdag 2,5 procent lager. Gasconcern Gazprom en oliebedrijf Rosneft verloren rond de 3 procent na de sterke koerswinsten op donderdag.

Burgemeester Vitali Klitsjko van Kiev heeft het uitgaansverbod dat hij zaterdag voor de Oekraïense hoofdstad afkondigde weer ingetrokken. Inwoners moeten zich nu houden aan de normale avondklok van 20 uur lokale tijd tot 7 uur de volgende ochtend.

Het uitgebreidere uitgaansverbod dat de burgemeester eerder instelde zou gelden van zaterdag 20 uur lokale tijd tot maandag 8 uur. Waarom Klitsjko terugkomt op deze maatregel, is niet duidelijk.

Eerder werden al strenge uitgaansverboden afgekondigd, die neerkomen op strenge en korte lockdowns.

Het Russische leger heeft Slavoetytsj ingenomen, de stad waar het personeel van de gewezen kerncentrale van Tsjernobyl verblijft. Dat heeft de Oekraïense overheid zaterdag meegedeeld. Volgens het regionale bestuur is de burgemeester van de stad gevangengenomen.

De verboden zone rond Tsjernobyl werd in de eerste dagen van de oorlog ingenomen door het Russische leger. Oleksandr Pavljoek, hoofd van het militaire bestuur van de regio Kiev, zegt dat de Russische troepen nu ook Slavoetytsj zijn binnengetrokken, dat net buiten die verboden zone ligt. Ze bezetten een stedelijk ziekenhuis, zo klinkt het nog.

Volgens de regionale autoriteiten zijn de inwoners van Slavoetytsj met een Oekraïense vlag naar het ziekenhuis getrokken om te protesteren tegen de bezettingen. De Russische troepen hebben in de lucht geschoten om de demonstranten uiteen te drijven, zo meldt dezelfde bron.

Het regionale bestuur heeft ook beelden op Telegram geplaatst. Daarop is te zien dat tientallen mensen zich rond de Oekraïense vlag hebben verzameld en "Glorie voor Oekraïne" scanderen. "Volgens de laatste informatie is de burgemeester van de stad, Joeri Fomitsjov, gevangengenomen", zo staat ook bij die mededeling.

Slavoetytsj is een stad met zowat 25.000 inwoners, ongeveer 160 km ten noorden van de hoofdstad. De stad werd na de kernramp in Tsjernobyl in 1986 gebouwd, onder meer om de inwoners van het onbewoonbaar geworden Prypjat een nieuwe verblijfplaats te geven.

De Amerikaanse president Joe Biden heeft zaterdag in de Poolse hoofdstad Warschau een ontmoeting gehad met de ministers van Defensie en Buitenlandse Zaken van Oekraïne. Dat hebben journalisten ter plaatse vastgesteld.

Het is de eerste ontmoeting tussen Biden en Oekraïense ministers sinds de Russische invasie in het land.

Aanvankelijk was in de Poolse hoofdstad overleg voorzien tussen Antony Blinken en Dmytro Koeleba, de Amerikaanse en de Poolse minister van Buitenlandse Zaken, samen met Lloyd Austin en Oleksii Reznikov, de defensieministers van beide landen. Joe Biden is nu bij aangeschoven aan de lange tafel waaraan het gesprek plaatsvindt.

De Amerikaanse president is bezig aan de laatste dag van zijn bezoek aan Warschau. Hij zal dat bezoek tussen 17.00 en 18.00 uur afronden met een toespraak in het Koninklijk Kasteel in Warschau.