Rusland "verlegt focus" in oorlog tegen Oekraïne naar oosten: erkenning van mislukte strategie of afleidingsmanoeuvre?
Het Russische leger wil zich in de oorlog tegen Oekraïne voortaan focussen op de Donbas, de regio in het oosten van het land waarvan een deel al in handen is van pro-Russische separatistische rebellen. Erkent het daarmee dat de strategie aan het begin van de oorlog mislukt is? Of is dit een afleidingsmanoeuvre voor een nieuw offensief?
Het Russische leger is een speciale militaire operatie in Oekraïne begonnen om het land te demilitariseren en te ontdoen van nazi's, zo kondigde de Russische president Poetin de oorlog in Oekraïne aan op 24 februari. De westerse wereld verstond daarin dat Poetin heel Oekraïne wilde bezetten en een machtswisseling voor ogen had in Kiev.
Een maand later is dat doel verre van bereikt. Rusland heeft een aanzienlijk deel van het grensgebied in het noorden, oosten en zuiden ingenomen, maar de Oekraïense regering en president Zelenski in het bijzonder zitten nog stevig in het zadel. Een groot offensief op de hoofdstad Kiev bleef tot nog toe uit. Het Oekraïense leger zou er zelfs in geslaagd zijn om de Russische troepen nabij Kiev verder terug te drijven.
Gisteren kondigde het Russische leger plots aan dat het zijn focus zal verleggen naar de Donbas, de regio in het oosten van het land waarvan een deel al in handen is van de pro-Russische separatistische rebellen.
Bekijk hier een reportage uit "Het Journaal" over de nieuwe strategie van de Russen en de strijd op het terrein:
Volgens het Russische leger is het vechtpotentieel van het Oekraïense leger aanzienlijk verminderd en zijn de "belangrijkste doelen van de eerste fase van de operatie bereikt", wat Rusland nu toelaat om zich te focussen op "het belangrijkste doel: de volledige bevrijding van de Donbas".
De Amerikaanse president Joe Biden heeft alvast laten weten dat hij niet zeker weet of Rusland effectief van strategie veranderd is. Dat heeft hij gezegd in Polen, tegen een reporter. Biden is in Polen om onder meer met twee Oekraïense ministers te praten.
De Donbas bestaat uit de provincies Loegansk en Donetsk. Iets minder dan de helft van die twee provincies werd in 2014 veroverd door de rebellen, die het veroverde grondgebied uitriepen tot de Volksrepublieken Donetsk en Loegansk. De belangrijke havenstad Marioepol, die nu zwaar belegerd wordt, ligt ook in de provincie Donetsk, maar net buiten die zelfverklaarde "onafhankelijke volksrepubliek".
Volgens Rusland zijn de belangrijkste doelen van de eerste fase dus bereikt. Maar erkent het hiermee niet dat de oorspronkelijke strategie mislukt is? En betekent dit dat er in de rest van het land niet meer gevochten zal worden en Rusland steden als Kiev, Tsjernihiv en Charkov niet meer zal aanvallen? Daar lijkt het vandaag op het terrein alvast niet op. De steden Tsjernihiv in het noorden en Charkov in het oosten worden nog altijd gebombardeerd bijvoorbeeld.
Het Russische ministerie van Defensie stuurde zelf een dubbele boodschap de wereld in. Het wordt "niet uitgesloten" dat belangrijke steden als Tsjernihiv, Nikolajiv (Mikolajev in het Russisch) en Kiev ingenomen zullen worden, maar het zou niet meer het belangrijkste doel zijn.
Westerse defensiespecialisten vermoeden dat Rusland zijn grondoffensief vooral op de Donbas zal toespitsen en het zich in de rest van het land zal "beperken" tot luchtaanvallen. Russische verliezen blijven op die manier beperkt. Volgens Rusland zijn de voorbije maand al meer dan 1.300 Russische militairen gesneuveld in Oekraïne. Westerse inlichtingendiensten vermoeden dat het er al enkele duizenden zijn, Oekraïne schat het aantal zelfs op 15.000, wat allicht een overschatting is.
Westerse defensiespecialisten zien er het bewijs in dat Rusland erkent dat zijn ambitieuze strategie mislukt is en het niet op verschillende fronten tegelijk kan strijden.
Maar achter de focus verleggen op de Donbas kan meer dan één strategie schuilgaan. Als het Rusland echt om de "volledige bevrijding" van de Donbas te doen is, zal het proberen de delen van de provincies Donetsk en Loegansk die nu nog in handen zijn van Oekraïne te veroveren. Rusland erkende net voor de start van de oorlog overigens de hele provincies als onafhankelijk grondgebied. De volledige Donbas innemen, zou voor Poetin alvast een trofee zijn waarmee hij de oorlog in Oekraïne kan rechtvaardigden.
Oprukken in de Donbas kan ook een ander voordeel opleveren. Russische troepen daar kunnen zo aansluiting vinden met andere troepen vanuit Charkov of Izjoem, in de naburige provincie Charkov. Mocht ook Marioepol in Russische handen vallen, dan kunnen ook zuidelijke troepen naar het noorden doortrekken en Oekraïense troepen in het oosten omsingelen. De beste gevechtseenheden van het Oekraïense leger bevinden zich naar verluidt in het oosten van het land, aan de frontlijn tussen Oekraïens grondgebied en door de rebellen veroverd gebied. Die eenheden grote verliezen toebrengen, zou de oorlog in een andere richting kunnen sturen.
Als dat de bedoeling is van Rusland, zal het Oekraïense leger de militaire hulp van het Westen heel hard nodig hebben, waarschuwen sommige specialisten. Nog meer dan nu al het geval is.
En wat met Kiev? Komt er ooit nog een grootschalig offensief? De Oekraïense regering gaat er zelf nog altijd van uit. De burgemeester heeft er in elk geval opnieuw een uitgaansverbod afgekondigd, dat vanavond ingaat en tot maandagmorgen van kracht is.
Ook westerse defensiespecialisten geloven er nog steeds in. "We zien geen herevaluatie van de invasie in zijn geheel", zegt een Amerikaanse anonieme defensiebron bij de BBC. De Russische militaire analist Pavel Luzin waarschuwt er in The New York Times voor dat de verklaringen van het Russische leger een schijnbeweging kunnen zijn nu het zich aan het hergroeperen is voor een nieuw offensief. "Ik zie het eerder als een afleidingsmanoeuvre."