Belgische economie voelt oorlog in Oekraïne aan den lijve: loonkosten dreigen "ongezien" te stijgen

Omdat de oorlog in Oekraïne onmiskenbaar een impact heeft op onze economie, heeft de Nationale Bank nieuwe tussentijdse ramingen gemaakt voor dit jaar en de komende twee jaren. 

Op basis van enkele aannames, schat de Nationale Bank dat de oorlog een invloed zal hebben van ruim 1 procent op de groei van de economie. "Het tweede kwartaal zou er een van negatieve groei kunnen zijn", zegt Steven Vanackere, directeur en vicegouverneur van de Nationale Bank in "De ochtend" op Radio 1.  "De prijzen stijgen enorm, vooral de energieprijzen. En het vertrouwen heeft een tik gekregen, waardoor de consumptie wat naar beneden gaat. De combinatie van beide heeft een impact op de groei."

Hij spreekt van "een schrikreactie". "Die vrees voor oorlog weegt momenteel op de mentaliteit van gezinnen. Ook bij het begin van de coronacrisis hadden we een vergelijkbare dip. Die herstelde zich vrij snel zodra mensen vaststelden dat de fameuze automatische economische stabilisatoren, die het inkomen van de mensen op peil houden, werkten. Dus als mensen dat vaststellen, haken ze waarschijnlijk weer aan met een bepaalde consumptie."

Het verklaart deels waarom we eind dit jaar "toch nog zullen afklokken met 2,4 procent groei". Of, zoals hij samenvat: "Er is geen totale hapering van de economie." Voor 2023 verwacht de Nationale Bank wel nog maar 1,5 procent groei en dat is mager.

Onze economie en handelsrelaties zijn niet zo nauw verweven met die van Rusland of Oekraïne dat we een keiharde rechtstreekse klap van de oorlog voelen. Het duidelijkst zal de "indirecte impact" zijn, zegt Vanackere: die op de levensduurte. Vooral dit jaar zal het leven nog fors duurder worden, met een inflatie die tot 7,4 procent kan stijgen. "Zelfs tegen het einde van het jaar zal die boven de 5 procent liggen."

De Nationale Bank gaat er voorlopig van uit dat de inflatie na dit jaar redelijk snel zal dalen, op voorwaarde dat de energieprijzen dalen. Als dat niet gebeurt, zou de hoge inflatie kunnen aanhouden. "Maar de onzekerheid op de middellange termijn is heel groot."

Omdat in België de lonen automatisch verhoogd worden als de prijzen boven een bepaald niveau stijgen, zal die sterke inflatie ook de lonen in ons land - met vertraging - doen stijgen. 

Dit en volgend jaar samen genomen, zullen de uurloonkosten in de privésector op die manier met meer dan 10 procent toenemen, raamt de Nationale Bank. Omdat in 2024 de loonkosten nog 2,4 procent zullen toenemen, zullen die kosten over een periode van drie jaar met bijna 13 procent toenemen. “Dat is ongezien”, schrijft de Nationale Bank in het ramingsdocument.

"Dat is uitzonderlijk hoog", beaamt Vanackere. "Dat is op zich geen probleem als dat ook in andere landen gebeurt. Maar dat zal daar hoe dan ook met vertraging gebeuren (omdat ze daar geen automatische indexering kennen, red.). Daarom verwacht de Nationale Bank dat wij het komende jaar, misschien wel de komende twee jaar, geconfronteerd zullen worden met een loonhandicap. Als daardoor de bedrijven minder winst zullen boeken, minder zullen exporteren, is dat niet zo goed nieuws. Minstens tijdelijk zal hun concurrentiepositie aangetast worden."