"Een comedian op zijn gezicht slaan? Totaal onaanvaardbaar": stand-upcomedians reageren op de Oscar-mep van Will Smith

Stand-up comedian Alex Agnew heeft geen goed woord over voor de reactie van Will Smith. “Het podium op stappen en iemand op zijn gezicht slaan - en zeker als het gaat over humor en een comedian - is totaal onaanvaardbaar." 

"Ik denk dat niemand graag zijn vrouw beledigd ziet, maar het is wel een verschil als iemand dat op straat doet of als comedian op een podium.”

Dat sommigen nog begrip kunnen opbrengen voor de reactie van Will Smith, gaat er bij Agnew niet in. Voor hem is Chris Rock de held van van de Oscar-avond, omdat de man heel rustig reageerde, en niet Will Smith. “Het is supersimpel: er is geen excuus om over te gaan tot geweld, tenzij iemand u probeert aan te vallen.”

Ook komiek Philippe Geubels vindt dat wat Will Smith heeft gedaan op geen enkele manier goedgepraat kan worden. “Ik ben wel fan van Will Smith, maar dit is een heel spijtige zaak.” 

Net als voor Alex Agnew geldt Will Smith voor Geubels doorgaans als een voorbeeld, maar door iemand een klap te geven, omdat die een grap maakt, heeft hij dit keer het slechte voorbeeld gegeven, vindt Geubels. 

“Hij had gerust op een andere manier zijn ongenoegen kunnen uiten of daarna reageren, maar niet op deze manier. Het is op geen enkele manier goed te praten dat je op iemand op z’n gezicht slaat.”

Ook comedienne Dena Vahdani (foto hieronder) vindt dat Smith verbaal had kunnen reageren. “Hij had op het podium kunnen stappen, de microfoon van Chris Rock kunnen afnemen en bijvoorbeeld kunnen reageren met een goeie punchline”, een scherpe grap. 

Actrice en comedienne Veerle Malschaert houdt een dubbel gevoel over aan het incident. In de eerste plaats vindt ze het heftig. “Door Chris Rock een rake klap te geven, maakt Will Smith een duidelijk statement. Maar ik ga niet zeggen dat dit het juiste statement is, dat ook weer niet. Het is kinderlijk en agressief, alsof er geen zelfbeheersing is.”

Volgens Alex Agnew heeft Chris Rock helemaal niet met de ziekte van Jada Pinkett Smith gelachen. “Hij lacht met haar kapsel: ze heeft een kortgeschoren kopje en hij wenste haar gewoon succes met G.I. Jane 2. Dat is eigenlijk nog een makke grap, als je het repertoire van Chris Rock kent.”  

Ook Philippe Geubels ziet geen graten in de grap. “Graptechnisch is er niets op aan te merken. Het was een goeie grap”, vindt Geubels, al geeft hij toe dat hij niet de hele context kent. 

Dena Vahdani is geen fan van dit soort grappen, waarbij mensen worden uitgelachen. “Vooral als er geen ander doel achter zit dan louter uit te lachen. Dan is het zinloos en gemakkelijk.” 

Als je zo’n grap maakt om vervolgens een groter punt te maken, dan vindt ze het wel kunnen. “Je kan dingen aan de kaak stellen, op een interessante manier, niet door iemand uit te lachen omwille van zijn of haar uiterlijk. Ik vind dat Chris Rock beter kan.” 

Veerle Malschaert is evenmin een fan van grappen waarbij mensen worden uitgelachen wegens uiterlijkheden (of iets waar ze niet aan kunnen doen). “Elke grap waarbij je op de persoon speelt, moet je ook in iemands gezicht kunnen en durven te zeggen. En dat deed Chris Rock ook.” 

Tegelijk vindt Malschaert het lastig. Ten eerste omdat Jada Pinkett Smith geen weerwoord had, “want Chris Rock had de microfoon vast en had op dat moment dus de macht”. Maar ook omdat hij haar heel persoonlijk nam. “Het was een grapje maar wel een soort 'uitlach'-grapje. Haaruitval bij een vrouw kan gevoelig liggen en lijkt me allerminst fijn. De ene zou er absoluut mee kunnen lachen en bij de andere ligt het blijkbaar heel gevoelig. Zelf zou ik het afschuwelijk vinden.” 

Malschaert laat soms goeie uitlach-grappen vallen omdat ze te gemakkelijk zijn. “In humor moet je jezelf onderuit kunnen halen, je moet ook iemand kunnen uitlachen, maar het mag niet gratuit zijn en in dit geval was het - vond ik - het nu ook niet zo’n goede grap.”

Philippe Geubels vindt dat iedereen grappen moet kunnen maken over wat hij wil. “Er worden elke dag grappen en cartoons gemaakt, bijvoorbeeld over de oorlog in Oekraïne of mensen die het water aan de lippen staat door de hoge energieprijzen. Mogen we daar dan geen grappen meer over maken?” 

Dena Vahdani vindt dat het vooral een kwestie van de juiste timing is. Recente gebeurtenissen kunnen volgens de comedienne soms nog te gevoelig liggen om er meteen grappen over te maken. “Maar jaren later kan het misschien wel minder pijnlijk worden en kan je er wel grappen over maken.”

Sowieso wil Vahdani haar humor niet gebruiken om pijn te doen of om reacties uit te lokken. “Er bestaat donkere humor om mensen aan het denken te zetten en daar ben ik wel fan van. Maar wat Chris Rock heeft gedaan, noem ik niet eens donkere humor, het is gewoon gemakkelijk en stom willen scoren.”

Alex Agnew: “De gevoeligheid voor grappen is heel groot. De laatste jaren hebben mensen zichzelf plots wijsgemaakt dat comedy nooit nog iemand mag kwetsen. Tegelijk voelen mensen zich steeds sneller gekwetst. Als het nu ook al ok wordt om een comedian een mep op zijn gezicht te verkopen, gaan we in een richting waar ik niet heen wil gaan.”

Dena Vahdani gaat niet akkoord met de stelling dat er de laatste jaren minder kan. “Integendeel, ik denk dat je nu net méér kan zeggen. Maar de reden waarom sommigen voelen dat ze minder kunnen zeggen, hangt samen met hun doel: wat willen ze bereiken? Wil je een racistische mop maken en hopen dat er niemand op reageert? In 2022 is dat niet meer mogelijk.” 

“Mensen hebben nu gewoon meer platformen om zich uit te drukken, wat vroeger minder gemakkelijk kon. Op Twitter kan je bijvoorbeeld onmiddellijk laten weten dat je iets niet goed vindt. Maar ik ben ervan overtuigd dat je als comedian veel meer meer kan zeggen dan vroeger. De opmerking dat je minder kan zeggen, komt vaak van profielen die vroeger gemakkelijker controversiële dingen konden zeggen, zonder dat dat gevolgen kreeg.” 

Veerle Malschaert vindt het wel een tendens dat mensen zich de laatste tijd ook wel veel sneller beledigd voelen dan pakweg 10-15 jaar geleden en ook een korter lontje lijken te hebben. 

"Ik heb daar zelfs een stuk over in mijn show, waar ik het er specifiek over heb dat de kans erin zit dat ik iemand onbewust zou kunnen beledigen. Of eerder dat iemand zich beledigd zou kunnen voelen, zonder dat ik het wil." 

"Ik heb de indruk dat de laatste tijd de stoppen van mensen sneller lijken door te slaan. Maar ik vind dus ook niet dat komieken zich nu gaan moeten inhouden of gecensureerd  zouden moeten of mogen worden, laat staan bang moeten zijn voor de reacties van mensen op wat ze zeggen. In geen geval." 

"Als we zelfs in humor allemaal op eieren moeten lopen, is het einde zoek. Straks moeten we nog achter hekken of glas spelen, om ons te beschermen tegen de rotte tomaten en eieren die naar ons hoofd worden geslingerd”, dan zitten we weer in de middeleeuwen, zegt ze smalend. 

“Ik blijf dus vinden dat je over alles grappen moet kunnen maken, maar als je op de vrouw of man speelt en mensen in hun gezicht persoonlijk uitlacht met iets dat gevoelig ligt,  moet je natuurlijk ook wel iets terug kunnen verwachten. Maar laat dat dan een goed weerwoord zijn en geen harde klap in het gezicht", besluit Malschaert.