Lange zomervakantie vergroot ongelijkheid: "Als je veel op kamp kan gaan, helpt je dat ongelofelijk op school"

Het idee om de zomervakantie daar in te korten van acht naar zes weken doet meer stof opwaaien dan een ouderwets schoolbord. 78 procent van de leerkrachten in Vlaanderen ziet een ingekorte zomervakantie niet zitten, zo blijkt uit een enquête bij de 5.300 leden van de christelijke onderwijsvakbond. 

Vlaamse leerkrachten lijken dus niet gewonnen voor het systeem dat Wallonië vanaf volgend schooljaar zal invoeren: twee weken minder zomervakantie, in ruil voor een week extra herfst- en krokusvakantie. "Ik doe mijn job met veel goesting en wil er elke dag weer voor gaan", zegt Dominique Van Overmeire, al meer dan 20 jaar leerkracht Frans aan het Stella-Matutinacollege in Lede. Toch ziet Van Overmeire een kortere zomervakantie, in ruil voor een langere herfst- en krokusvakantie, niet zitten. Pedagoog aan de Arteveldehogeschool pleit voor het systeem, omdat het de ongelijkheid tussen leerlingen kan verkleinen.

"Veel mensen zeggen: mensen uit het onderwijs hebben zoveel vakantie. Ik erken dat ook, wij hebben een mooie vakantie, maar dat wil niet zeggen dat wij acht weken hebben. Wij werken nog begin juli en starten na 15 augustus", vertelt ze. "Mensen miskijken zich daarop. Het maximum is sowieso zes weken." 

Nog twee weken minder vakantie is volgens de leerkracht Frans niet voldoende om als leerkracht echt los te komen van het werk en je volledig te kunnen ontspannen. Want ook de vakanties tijdens het schooljaar moeten volgens Van Overmeire met een korrel zout genomen worden. "Ik spreek voor mezelf, maar wij stoppen niet met werken in een kleine vakantie van een week." Ook de mentale belasting weegt op heel wat leerkrachten. "We moeten niet alleen leerkracht zijn in onze klas. We zijn ook tegelijk opvoeder, ouder en psycholoog. Er komt zoveel bij kijken. Daarom is een langere vakantieperiode in de zomer absoluut nodig."

Al wijst pedagoog aan de Arteveldehogeschool Pedro De Bruyckere erop dat bepaalde leerlingen wel degelijk gebaat zouden zijn bij een kortere zomervakantie. "We weten dat een lange zomerperiode gemiddeld geen meerwaarde heeft voor het leren, en zelfs een negatief effect heeft", legt hij uit in "Laat". Het is dan wel belangrijk om weten dat er achter dat gemiddelde grote verschillen schuil gaan.

"Sommige kinderen hebben een voordeel bij een langere vakantie", zegt De Bruyckere. "Als je heel veel op kamp gaat, op reis kan gaan of een baantje kan doen,  kan je heel veel voorkennis opbouwen. Dat helpt je ongelofelijk op school." Armere kinderen, die minder uitgedaagd worden en ouders hebben die door allerlei omstandigheden minder met hun kinderen kunnen doen ondervinden dan weer nadeel van een lange vakantie.

Zo nemen de verschillen tussen leerlingen toe. "Daarom is het idee niet minder vakantie, maar het verschuiven van vakanties", zegt De Bruyckere. "Pedagogisch kan je daar moeilijk tegen zijn, als je het bekijkt vanuit de ongelijkheid. Puur pedagogisch moet ik zeggen: ik snap dat men dit al 25 jaar vanuit de wetenschap bepleit."

Leerkracht Frans Van Overmeire benadrukt dan weer dat september sowieso een opfrissingsmaand is in het onderwijs, waarin de leerstof van het voorbij schooljaar nog eens wordt herhaald. "Ook voor sterke leerlingen is het echt nodig om de boel eens op te frissen. September is een opfrissingsperiode voor iedereen, we moeten er weer inkomen", vertelt ze. "Ik denk dus niet dat het een probleem is dat we acht weken vakantie hebben, want we gebruiken de maand september om dingen te herhalen en langzaamaan te starten."

Van Overmeire haalt ook de zomerscholen aan, die als opfrissing kunnen dienen voor alle leerlingen, tijdens de vakantie.  "Zomerscholen zijn een nieuw fenomeen", bevestigt pedagoog De Bruyckere. "Maar dan ga je in feite wel vakantie afnemen. Zomerscholen zijn letterlijk het afnemen van vakantie, zowel voor leraren als voor leerlingen. En dat terwijl ze geen compensatie krijgen met een langere herfst- of krokusvakantie." 

We mogen de zomerscholen volgens De Bruyckere dus niet zomaar verwarren met het systeem van de ingekorte zomervakantie. "Zomerscholen hebben zeker een meerwaarde, maar het is ook nog steeds een kleine groep leerlingen die naar zomerscholen gaat."