Niemand wil nog hrivna's: vluchtelingen uit Oekraïne kunnen cash geld nergens in EU omruilen
Vluchtelingen uit Oekraïne kunnen cash geld uit hun thuisland vrijwel nergens in de Europese Unie omruilen. Dat schrijft De Standaard en bevestigt Geert Sciot van de Nationale Bank van België aan VRT NWS. Banken willen de biljetten niet aanvaarden omdat het risico op verlies te groot is. Europa zoekt naar een oplossing.
Wat is de nationale munt van Oekraïne? Zelfs na meer dan een maand oorlog in het land is het voor velen wellicht nog altijd de betere quizvraag. Het antwoord is: de hrivna. Net als de roebel in Rusland is die drastisch in waarde gezakt.
Sterker nog: vluchtelingen die met cash geld in de Europese Unie aankomen, kunnen het vrijwel nergens kwijt. Op enkele uitzonderingen na, wil geen enkele bank hrivna's inruilen tegen euro's. Nochtans hebben velen uit voorzorg geld afgehaald in de hoop zo basisproducten of andere spullen te kunnen betalen tijdens hun vlucht.
Oekraïeners kunnen hun cash geld hier niet omruilen
1. Wat is het probleem?
Twee redenen verhinderen nationale of commerciële banken in de Europese Unie hrivna's te aanvaarden, legt Geert Sciot van de Nationale Bank van België uit. "Het eerste probleem is logistiek. Als banken hrivna's aanvaarden, is het onduidelijk wanneer ze die zelf opnieuw kunnen inruilen bij de centrale bank van Oekraïne."
"Daarnaast is ook de wisselkoers een probleem. Die is momenteel onduidelijk." Bij het begin van de oorlog heeft de centrale bank van Oekraïne die vastgelegd op 32 hrivna's voor 1 euro, maar het is twijfelachtig of dat vandaag nog altijd de reële waarde is.
"Banken die hrivnabiljetten aanvaarden, weten niet wat ze daarvoor zelf zullen krijgen in euro. De mogelijke verliezen zijn groot en dat risico willen banken niet lopen. Dat is zo in de Europese Unie, maar eigenlijk in de hele wereld."
2. Waar kan het wél nog?
Zo goed als nergens. "Enkele banken in Polen aanvaarden hrivna's wél nog in beperkte mate, maar voor vluchtelingen is dat erg duur", zegt Sciot. "Vandaag krijgen ze slechts een derde van de waarde van de hrivna dan vóór de oorlog. Dat betekent dat vluchtelingen twee derden van hun spaargeld zien verdampen wanneer ze het cash willen omruilen."
Opvallend: met de kaart kunnen vluchtelingen soms wel nog betalingen doen in de Europese Unie. "Dat komt omdat het commerciële banken in Oekraïne zelf zijn die hier de risico's dragen", zegt Sciot. "Ook voor hen is het gevaar op kolossale verliezen stilaan te groot dus het lukt steeds minder vlot." In de Europese Unie met de kaart cash geld afhalen van een rekening in Oekraïne, kan volgens hem sowieso niet meer.
3. Is er een oplossing in de maak?
Volgens Sciot lopen al weken gesprekken op Europees niveau om het probleem op te lossen. "De centrale banken, de Europese Centrale Bank en de Europese Commissie vergaderen hier elke dag over, ook in weekends."
Banken zullen hrivna's pas aanvaarden als ze de garantie krijgen dat ze er de juiste waarde voor zullen krijgen. "Vraag is welke waarde en wie die garantie zal bieden. Een optie is om een soort oorlogsfonds op te richten waarin lidstaten geld storten. Dat kan dan borg staan voor de hrivna's."
"Bovendien zijn banken verplicht om vanaf bepaalde bedragen de herkomst van cash geld te achterhalen om te vermijden dat het om witwassing gaat. Wellicht zullen er dus beperkingen komen op het aantal hrivna's dat vluchtelingen per dag of per keer kunnen omruilen."
4. Is de Nationale Bank er klaar voor?
Jazeker, zegt Sciot stellig. "Technisch is alles in orde. De Nationale Bank van België is zelfs een wereldwijd expertisecentrum voor buitenlandse valuta. Vanuit de hele wereld krijgen we biljetten die we in ons laboratorium onder de loep nemen om uit te vissen hoe ze precies zijn beveiligd. Nationale banken geven die informatie nooit prijs, we moeten het zelf ontdekken."
Ook de hrivna's heeft de Nationale Bank van België intussen helemaal doorgelicht. "We kunnen perfect valse van echte biljetten onderscheiden. Alle karakteristieken van de hrivna's hebben we gedeeld met de andere nationale banken van de Europese Unie."
Eenmaal Europa een garantiesysteem heeft uitgedokterd, kunnen de Nationale Bank van België en andere banken in ons land meteen hrivna's beginnen te ruilen tegen euro's. "Bij ons kan dat overigens gratis, wij rekenen geen kosten aan", zegt Sciot.
5. Op welke termijn geraakt dit opgelost?
Dat is volgens Sciot koffiedik kijken. "Als dat oorlogsfonds er komt, gaat het om miljardengaranties die de lidstaten van de Europese Unie moeten bieden. Tegelijk zijn de vooruitzichten erg onzeker. Hoe lang zal de oorlog in Oekraïne nog duren? Zal de nationale bank van Oekraïne normaal kunnen blijven functioneren?"
"Alle betrokken partijen beseffen wel ten volle dat een oplossing dringend nodig is om vluchtelingen uit Oekraïne te helpen", besluit Sciot.