Minder alcoholgebruik bij studenten in 2021, wel meer cannabis

Met de enquête “In hogere sferen?” houdt het VAD, de partnerorganisatie van de Vlaamse overheid in het kader van het preventiebeleid van alcohol- en andere drugproblemen, al sinds 2005 vierjaarlijks de vinger aan de pols. Tussen februari en april 2021 vulden 33.373 studenten aan het Vlaamse of Nederlandstalige Brusselse hoger onderwijs de online vragenlijst in. “Zowel het kotleven als het studenten- en uitgaansleven in het algemeen zagen er in deze periode sterk anders uit dan bij de vorige edities van het onderzoek”, klinkt het. Deze steekproef werd gewogen volgens de instellings-, leeftijd- en geslachtsverdeling van de Vlaamse studentenpopulatie. Zo kwamen de onderzoekers tot een zo representatief mogelijk beeld.

Allereerst is het alcoholgebruik gedaald. Waar de gemiddelde student in 2017 nog dertien glazen per week dronk, daalde dat in 2021 tot negen glazen per week. Bovendien is er een groot verschil tussen de studenten van wie het drankgebruik onder de alcoholrichtlijn van het VAD blijft (niet meer dan tien glazen per week) en zij die deze grens wel overschrijden. De laatste groep bestaat uit zo’n kwart van de ondervraagden en drinkt gemiddeld 29 glazen per week. De groep die onder de richtlijn blijft, drinkt gemiddeld drie glazen per week. 

Het cannabisgebruik steeg lichtjes. Zo had 24 procent in 2017 het laatste jaar wiet gebruikt. In 2021 lag dit op 27 procent. Toch ligt het aantal regelmatige gebruikers op slechts acht procent. Ook het gebruik van andere illegale drugs steeg lichtjes. Xtc en cocaïne zijn het meest populair, met respectievelijk acht procent en vijf procent laatstejaarsgebruik. Ook werd het gebruik van lachgas bevraagd. Dit blijkt echter niet courant te zijn onder studenten, met slechts drie procent laatstejaarsgebruik.

Wanneer we kijken naar kalmerende of stimulerende medicatie, is de groep gebruikers niet groter geworden, maar binnen deze groep is het aandeel dat wekelijks of vaker deze medicatie neemt, wel sterk toegenomen. Toch concluderen heel wat studenten dat deze middelen hen eigenlijk niet helpen en gaven acht op de tien studenten negatieve bijwerkingen aan.

Uit al deze cijfers concludeert VAD dat de meeste studenten op een (relatief) gezonde manier omgaan met alcohol, cannabis en psychoactieve medicatie. Ten tijde van de bevraging, dronk drie kwart niet te veel, en vertoonde twee derde geen risicovol drinkpatroon. Drie kwart gebruikte het voorgaande jaar geen cannabis. En de groep die stimulerende medicatie oneigenlijk gebruikt, vormt een minderheid in de studentenpopulatie.

Daarnaast toetste het onderzoek ook naar het mentaal welbevinden van de studenten. Zo gaven vier op de tien studenten aan dat ze last hebben van psychische klachten. Bijna drie op de tien geven aan zich sterk eenzaam te voelen. De aanhoudende coronamaatregelen hebben dit hoogstwaarschijnlijk in de hand gewerkt, stellen de onderzoekers. Ze zien hier dan ook een mogelijke verklaring voor het regelmatiger gebruik van psychoactieve medicatie bij een groep studenten.

“Het blijft nodig om in te zetten op preventieve maatregelen rond middelengebruik voor studenten”, zegt Katleen Peleman, directeur van VAD. “Op dit moment lijken de cijfers voor alcohol een stap in de goede richting - maar met de cafés op slot is dat niet verwonderlijk. Nu het studentenleven weer iets normaler verloopt, zal het gebruik vermoedelijk ook weer toegenomen zijn.” Maar ook hoe het gebruik van illegale middelen en kalmerende of stimulerende medicatie zal evolueren, is koffiedik kijken, zo concludeert Peleman. “Blijven inzetten op preventie is dan ook geen overbodige luxe.”