Rusland kondigt staakt-het-vuren aan bij Marioepol - “Europa mag Russisch gas blijven betalen in euro”

Nabij de Oekraïense steden Kiev en Tsjernihiv is een hergroepering van de Russische troepen aan de gang. Dat zegt het ministerie van Defensie in Moskou. Na de onderhandelingen in Istanboel dinsdag had het Kremlin al gezegd dat het zijn militaire activiteit rond die twee steden "fundamenteel" zou terugschroeven, maar in de nacht van dinsdag op woensdag werd Tsjernihiv opnieuw gebombardeerd, aldus de gouverneur.

Het Russische ministerie van Defensie laat weten dat de soldaten daar hun hoofdopdracht vervuld hebben. Het doel van de troepeninzet was "in de eerste plaats de voltooiing van de operatie voor de volledige bevrijding van de Donbass".

De "zogenaamde terugtrekking van troepen" was meer een rotatie van eenheden, bedoeld om de Oekraïense militaire leiding te misleiden, zo deelde de militaire leiding in Kiev dinsdagavond laat mee. Het was ook bedoeld om de valse indruk te wekken dat het plan om Kiev te omsingelen werd opgegeven. 

De Amerikaanse president Joe Biden heeft gesproken met zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky over extra militaire capaciteit die het Oekraïense leger moet helpen om "zijn land te verdedigen". Dat deelde het Witte Huis mee.

"De leiders bespraken hoe de Verenigde Staten de klok rond aan het werk zijn om tegemoet te komen aan de belangrijkste vragen van Oekraïne om veiligheidssteun", klonk het in een persbericht. Ook ging het over de "aanhoudende inspanningen van de Verenigde Staten met bondgenoten en partners om extra capaciteit te vinden om het Oekraïense leger te helpen om zijn land te verdedigen", deelde het Witte Huis mee na het telefoongesprek dat 55 minuten duurde. 

Het Witte Huis voegde eraan toe dat gesproken werd over de "cruciale" impact van de wapens die de Verenigde Staten hebben geleverd in de oorlog. Daarenboven beloofde Biden aan Zelensky 500 miljoen dollar extra financiële steun aan Oekraïne. Hij evalueerde tot slot de extra sancties en humanitaire hulp van vorige week. 

Zelensky sprak Biden bij over de onderhandelingen met Rusland, zei de Oekraïense president op Twitter. Ook de situatie op het slagveld kwam volgens hem aan bod. 

De Dienst Voogdij van de federale overheidsdienst Justitie heeft sinds het begin van de Russische inval al meer dan 300 niet-begeleide minderjarigen geregistreerd in ons land. Dat heeft minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) geantwoord op vragen van Ben Segers (Vooruit) en Katleen Bury (Vlaams Belang) in de Kamer. Het werkelijke aantal jongeren dat hier alleen is aangekomen, ligt nog hoger, maar voor amper 34 van hen is al een voogd aangesteld.

Sinds het begin van de oorlog heeft ons land al ongeveer 25.000 vluchtelingen uit Oekraïne geregistreerd. Onder hen zijn er volgens de meest recente cijfers, die dateren van dit weekend, zeker 308 niet-begeleide minderjarigen. De cijfers komen van de Dienst Voogdij van de FOD Justitie, die zich over hen ontfermt. 

De werkelijke cijfers liggen mogelijk nog hoger, maar door het hoge aantal vluchtelingen is er een achterstand in de registratie bij de Dienst Voogdij, zei minister Van Quickenborne. Het cijfer fluctueert van dag tot dag, maar het gaat momenteel om gemiddeld 15 à 25 nieuwe niet-begeleide minderjarigen per dag. Dat aantal daalt de komende dagen mogelijk wel, aangezien de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) sinds dit weekend een daling van het aantal aanmeldingen van Oekraïense vluchtelingen registreert. 

Voor amper 34 niet-begeleide minderjarigen uit Oekraïne is op dit moment al een voogd aangesteld, zei Van Quickenborne ook. Voor 735 anderen is dat nog niet het geval, al verblijft een 200-tal van hen zich nog in een te vroeg stadium van de opvang. Bovendien is 90 procent van de kinderen en jongeren wel vergezeld door een familielid of een kennis van de ouders, en zijn de meesten dus niet helemaal alleen in ons land. 

Minister Van Quickenborne kondigde vorige week al aan dat de Dienst Voogdij zal worden versterkt met 60 extra voogden. Daarnaast is de bestaande voogden nu ook gevraagd om meer voogdijen op te nemen. Daardoor kunnen naar schatting 100 extra minderjarigen een voogd krijgen, zei de liberale vicepremier. Daarnaast worden de voogden beter begeleid en is er onder meer werk gemaakt van een nieuw handboek, zei Van Quickenborne.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft toegezegd om de plenaire vergadering van de Kamer toe te spreken. Dat gebeurt morgen om 14.15 uur. De federale Kamer nodigde Zelensky vorige week uit om de plenaire vergadering toe te spreken via videoverbinding. De Oekraïense president heeft die uitnodiging aanvaard, wordt vandaag bevestigd. 

De Kamer voorziet een inleiding door voorzitster Eliane Tillieux en een nawoord van premier Alexander De Croo. Vlak voor de toespraak van Zelensky zal het Oekraïense volkslied live worden gespeeld door een celliste en een violiste, beiden van Poolse afkomst. Er zullen vertegenwoordigers van de Oekraïense ambassade in Brussel aanwezig zijn in de zaal, en ook de leden van de Senaat, de ministers-presidenten van de gemeenschappen en de gewesten en de voorzitters van de deelstaatparlementen zijn uitgenodigd.  

De Oekraïense president sprak de afgelopen weken al verschillende parlementen toe via videoverbinding. Het gaat onder meer om de parlementen van Italië, Frankrijk, Denemarken en Duitsland, het Europese Parlement en het Amerikaanse Congres.

VN-mensenrechtencommissaris Michelle Bachelet heeft Rusland beschuldigd van oorlogsmisdaden. De voormalige Chileense presidente hield een lange aanklacht tegen de activiteiten van voornamelijk het Russische leger sinds het begin van de invasie op 24 februari.

De blinde en grootschalige aanvallen van het Russische leger "zouden oorlogsmisdaden kunnen zijn", zei Bachelet voor de mensenrechtenraad. Het gebruik van de voorwaardelijke wijs behoort er tot de geplogenheden, want oorlogsmisdaden moeten voor een rechtbank worden bewezen worden. Bachelet liet echter geen twijfel bestaan over wat ze weet. Ze zei dat Rusland de belangrijkste verantwoordelijke was, ook al pleitte ze het Oekraïense leger evenmin volledig vrij.

Ze wees op de vele aanvallen en bombardementen van het Russische leger op Oekraïense steden. Ook besprak ze de aanvallen op zorginstellingen. "De grootschalige vernietiging van burgerdoelwitten en het hoge aantal burgerdoden geeft sterk aan dat de beginsels van distinctie (tussen burgers en strijders, nvdr.), proportionaliteit en voorzorg onvoldoende toegepast zijn." 

"De hele wereld voelt de terreur en de doodsangst van het Oekraïense volk. Ze willen dat de oorlog stopt, dat de vrede, veiligheid en menselijke waardigheid terugkeren. Het is hoog tijd dat gehoor wordt gegeven aan hun oproep", zei Bachelet. Ze riep Moskou op "om onmiddellijk stappen te ondernemen om zijn troepen uit Oekraïens grondgebied terug te trekken".

De commissaris maakte zich bovendien zorgen over het gebruik van zware wapens, met groot bereik, in dichtbevolkte gebieden, die "grote schade aanrichten aan burgerdoelwitten". Ze benadrukte dat haar diensten "geloofwaardige verklaringen hebben dat het Russische leger zeker 24 keer clustermunitie gebruikte in dichtbevolkte gebieden". Haar diensten gaan na of het Oekraïense leger ook dit soort wapens gebruikte.

Bachelet maakte ook een gedetailleerd overzicht op van de aanvallen tegen zorginstellingen. Er werden er 77 beschadigd, 50 daarvan waren ziekenhuizen. Een tiental van die zorginstellingen werden volledig vernield. De commissaris zegt echter dat het werkelijke aantal "waarschijnlijk aanzienlijk hoger ligt".

Belgische perentelers lopen naar eigen zeggen miljoenen euro's aan inkomsten mis omdat ze hun fruit niet meer in Wit-Rusland kunnen verkopen. Het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) en de Actiegroep Fruittelers roepen de overheden op om in te grijpen.

Na de westerse sancties tegen Rusland in verband met de annexatie van de Krim in 2014 stelde Moskou een handelsembargo in tegen Europees fruit. Dat betekende een grote klap voor de Belgische perentelers, die het merendeel van hun fruit naar Rusland stuurden. Nadien verschoof hun afzetmarkt voor een deel naar Wit-Rusland, dat een stuk van de peren doorverkocht aan Rusland.

Door de oorlog in Oekraïne is er nu ook een handelsstop vanuit de Europese Unie naar Wit-Rusland, een bondgenoot van Moskou. De zoektocht naar nieuwe afzetmarkten levert voorlopig weinig op. Daardoor is op de Europese markten plots een overaanbod van peren ontstaan, waardoor de prijzen ineenstorten.

Volgens Nico Rosmeulen, voorzitter van de Actiegroep Fruittelers, ligt de opbrengst voor de perenboeren momenteel 1.000 tot 3.000 euro lager per hectare dan ze normaal hadden kunnen verwachten, afhankelijk van hun resterende stock en het moment waarop ze hun fruit verkopen. Aangezien het perenareaal in België meer dan 10.000 hectare bedraagt, komt dat neer op een verlies van alles samen 10 tot 30 miljoen euro.

Daarom luiden de boeren de alarmbel. Het ABS riep eerder al de federale regering op om de fruitteelt als sector in crisis te erkennen, waar die op inging. Op Europees niveau willen de landbouwers "het snel activeren van alle mogelijke interventie- en steunmechanismen", zoals het uit de markt nemen van overschotten. Tot slot willen ze een herziening van het systeem waarmee de referentieprijs van fruit wordt vastgelegd: de huidige werkwijze schat de prijzen te laag in volgens het ABS en de Actiegroep Fruittelers. 

Slovakije wijst 35 Russische diplomaten het land uit. Ze worden verdacht van spionageactiviteiten, zegt de minister van Buitenlandse Zaken. Voor die beslissing baseert het land zich op informatie van de inlichtingendiensten.

De afgelopen dagen wezen verschillende westerse landen Russische diplomaten om die reden uit, waaronder ook België. Minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès maakte in de Kamer bekend dat 21 Russische diplomaten het land moeten verlaten. 

De Britse premier Boris Johnson heeft er in een parlementscommissie voor gepleit om de sancties tegen Rusland "te blijven opdrijven", tot Rusland al zijn soldaten in Oekraïne heeft teruggetrokken. "We kunnen niet verwachten dat de G7 de sancties opheft alleen omdat er een staakt-het-vuren is", zei Johnson.

Johnson herhaalde ook nog eens dat een regimewissel geen doel is voor de Britse regering. Londen wil wel de Oekraïners blijven beschermen tegen het "barbaarse" geweld van de Russische strijdkrachten. 

Zaterdag 9 april zal in de Poolse hoofdstad Warschau de internationale donorconferentie 'Stand Up For Ukraine' plaatsvinden. De bedoeling is om geld en hulpmateriaal in te zamelen voor Oekraïense vluchtelingen binnen en buiten hun eigen landsgrenzen.

De organisatie van de conferentie is in handen van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en de Canadese premier Justin Trudeau. Niet toevallig is voor Polen gekozen, het land dat al meer dan 2,5 miljoen Oekraïners opvangt. Als buurland van Oekraïne doet het ook dienst als humanitaire hub, van waaruit de hulp die uit heel Europa afkomstig is de grens wordt overgestuurd.

Aan de conferentie zal de Poolse president Andrzej Duda deelnemen, net als Commissievoorzitter von der Leyen. Justin Trudeau zal via een videolink participeren.

Met 'Stand Up For Ukraine' gaat ook een grote socialemediacampagne gepaard. Verschillende internationale artiesten daar hun medewerking al aan toegezegd: Bono, Madonna, Elton John en Miley Cyrus zijn maar enkele van de bekende namen. 

Bij de Russische raketaanval op het hoofdkwartier van het regionale bestuur van Mykolajiv, de stad in de buurt van Odessa, zijn nu al zeker vijftien doden geteld. Dat zegt de gouverneur van de regio, Vitaliy Kim, via zijn Telegram-kanaal.

De raket sloeg dinsdag een groot gat in het gebouw. Ook de werkruimte van Kim zou verwoest zijn, maar hij bevond er zich niet op het moment van de aanval. 

De reddingsdiensten borgen aanvankelijk drie doden, maar vandaag steeg de dodentol tot vijftien. Vierendertig personen raakten gewond, zegt de gouverneur. Onafhankelijke bronnen kunnen de informatie niet bevestigen. Mykolajiv ligt op de weg van de Russische troepen die vanuit het zuiden oprukken naar havenstad Odessa. 

Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) en minister van Economie Hilde Crevits (CD&V) richten een Vlaamse economische taskforce Oekraïne op. De bedoeling is om samen met de betrokken sectoren en met de ondernemersorganisaties de problemen die bedrijven ondervinden in kaart te brengen en oplossingen te zoeken.

De oorlog in Oekraïne veroorzaakt heel wat menselijk leed, eerst en vooral voor de mensen in Oekraïne zelf, maar ook in Vlaanderen laat de oorlog zich op verschillende vlakken voelen. Vlaanderen richtte eerder al een taskforce op voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. "Maar ook heel wat Vlaamse  bedrijven ondervinden de gevolgen van de oorlog in Oekraïne en de sancties tegen Rusland. Hen willen we ook zo goed mogelijk door de crisis helpen", zegt Jambon.

Daarom richt Jambon samen met minister Crevits een economische taskforce op met daarin de betrokken sectoren en de ondernemersorganisaties. 

"De oorlog in Oekraïne zorgt voor onnoemelijk veel menselijk leed. Onze Vlaamse bedrijven ondervinden op hun beurt problemen door bijvoorbeeld sterk gestegen grondstofprijzen en verstoorde aanvoerlijnen, en daar stopt het niet bij", zegt minister Crevits. "Daarom richten we nu een economische taskforce op. Samen met de sectoren en ondernemersorganisaties brengen we de problemen in kaart en gaan we, met FIT (Flanders Investment and Trade) en VLAIO (Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen), op zoek naar oplossingen", stelt de CD&V-minister. 

Ook Oostenrijk neemt maatregelen om de bevoorrading met gas te verzekeren. Net als in Duitsland wordt de eerste fase van het noodplan geactiveerd, zo heeft de Oostenrijkse regering aangekondigd.

De maatregel moet ervoor zorgen dat de bevoorrading niet in het gedrang komt, mocht Rusland de gaskraan dichtdraaien. Rusland verklaarde de voorbije dagen herhaaldelijk dat het voor gasleveringen enkel nog betalingen in roebel zal aanvaarden, wat het Westen dan weer weigert.   

"Het vroegtijdige alarmniveau garandeert een snelle reactie" om "de bevoorrading met gas van gezinnen en bedrijven in Oostenrijk te verzekeren", aldus de Oostenrijkse kanselier Karl Nehammer in een persbericht. 

In de Oekraïense stad Irpin zijn naar schatting twee- tot driehonderd burgers omgekomen voordat de stad maandag werd heroverd op Russische troepen. Dat maakte de burgemeester van de stad vlak bij hoofdstad Kiev woensdag bekend. Het zou gaan om het aantal doden sinds het begin van de Russische invasie.

Tijdens een briefing vertelde de bestuurder dat er ongeveer vijftig Oekraïense militairen zijn gedood in Irpin. Sommige lichamen zouden nog onder het puin liggen. Volgens de burgemeester zijn er de hele nacht Russische beschietingen in het gebied geweest.

In de Zuid-Oekraïense stad Mikolajiv zijn bij een raketinslag dinsdag in een regionaal bestuursgebouw 15 doden gevallen en 34 gewonden, zegt gouverneur Vitali Kim van de regio. De autoriteiten maakten eerder melding van negen doden en 28 gewonden.

Het projectiel sloeg een gapend gat in het gebouw en vernielde ook het kantoor van Kim. Maar hij was ten tijde van de aanval niet aanwezig, zo laat de regionale bestuurder woensdag op Telegram weten.

Na de Russische inval in Oekraïne zijn al 2 miljoen kinderen het land ontvlucht. Daarbovenop zijn 2,5 miljoenen kinderen in het land op de vlucht. Dat meldt de VN-kinderrechtenorganisatie Unicef. Daarmee woont meer dan de helft van de Oekraïense kinderen niet langer thuis. "Nu het aantal kinderen dat zijn thuis moet verlaten blijft stijgen, moeten we bedenken dat elk van hen bescherming, onderwijs, veiligheid en steun nodig heeft", aldus Unicef-directeur Catherine Russell.

De meeste kinderen, 1,1 miljoen, zijn naar Polen gevlucht. Unicef waarschuwde, zoals andere internationale instellingen eerder al, voor een verhoogd risico op mensenhandel en uitbuiting. 

Bij de Russische inval zijn, nog volgens Unicef, al meer dan 100 kinderen omgebracht en 134 gewond geraakt. Vermoed wordt dat het het werkelijke aantal veel hoger ligt. 

Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) dringt er bij de regio's opnieuw op aan om zo snel als mogelijk werk te maken van duurzame en collectieve huisvesting voor Oekraïense vluchtelingen. "Het heeft geen zin om elkaar met de vinger te wijzen", zo zei de staatssecretaris tijdens een actualiteitsdebat in de Kamer. Intussen dringt een aantal Franstalige partijen bij Mahdi aan om de federale fase van het crisisbeheer af te kondigen en "de teugels in handen te nemen".

Volgens staatssecretaris Mahdi loopt de registratie van Oekraïense vluchtelingen op de Heizel op wieltjes. "De registratie van vluchtelingen loopt overal moeilijk, behalve in België", zei Mahdi. Er is een capaciteit tot 3.000 registraties per dag, maar die maximale capaciteit is voorlopig niet nodig. Intussen zijn er wel 24.475 attesten voor tijdelijke bescherming afgeleverd.

Via de #PlekVrij-campagne kunnen burgers en organisaties een opvangplaats aanbieden. De campagne heeft al geleid tot 30.000 beschikbare plaatsen. Maar volgens de staatssecretaris is er dringend nood aan duurzame en collectieve huisvestingsmogelijkheden. Daarvoor rekent Mahdi op de regio's, die bevoegd zijn voor huisvesting. Op Vlaams niveau wordt werk gemaakt van nooddorpen, maar die zijn nog in opbouw. 

Intussen dringen enkele partijen aan Franstalige kant erop aan de federale fase voor het crisisbeheer te activeren. Zo vindt Hervé Rigot (PS) dat de federale regering "de leiding moet nemen" en ook François De Smet (Défi) vindt dat de coördinatie bij dit soort crisissituaties best op federaal niveau gebeurt. Volgens Mahdi heeft hij eerder al aangegeven dat hij de federale fase indien nodig wil activeren, maar hebben de deelstaten gezegd dat dat niet nodig is.