OVERZICHT. Rusland kondigt staakt-het-vuren aan bij Marioepol, onderhandelingen morgen virtueel voortgezet

• Volgens de Russen kunnen inwoners Marioepol aan de Zee van Azov verlaten om via Berdjansk naar Zaporizja te gaan. Oekraïne heeft niet op de aankondiging gereageerd. De twee landen hebben elkaar er herhaaldelijk van beschuldigd vluchtroutes voor inwoners van de stad onmogelijk te maken.

• De Oekraïense autoriteiten hebben het Russische leger er opnieuw van beschuldigd fosforbommen te gebruiken, deze keer tegen het stadje Marinka, in het zuiden van het land. Fosforbommen zijn volgens een conventie die in 1980 ondertekend werd in het Zwitserse Genève verboden tegen burgers, maar mogen wel gebruikt worden tegen militaire doelwitten.

• De Russische troepen zijn begonnen met zich terug te trekken van de nucleaire site in Tsjernobyl. Dat meldt een hoge verantwoordelijke van het Pentagon. Rusland had kort na het begin van de inval op 24 februari de controle over de oude kerncentrale veroverd. Het Russische leger trekt zich ook terug van de luchthaven van Hostomel, ten noordwesten van Kiev. Volgens het Pentagon verlaten de Russen Tsjernobyl om naar Wit-Rusland te trekken. Het is nog onduidelijk of iedereen vertrekt. Ook de troepen die Tsjernihiv en Soemy belegerden worden volgens het Pentagon naar Wit-Rusland gestuurd. 

• Het Pentagon ziet ook andere troepenverplaatsingen, weg van Kiev. Zowat 20 procent van de Russische troepen die op weg waren naar Kiev heeft zich in de afgelopen 24 uur geherpositioneerd, een deel lijkt op weg naar Wit-Rusland. De Amerikanen houden er rekening mee dat een deel naar het oosten van Oekraïne moet om daar verder te vechten. “Onze inschatting is dat ze die troepen gaan herorganiseren, ze opnieuw gaan bevoorraden en ze waarschijnlijk elders in Oekraïne gaan ontplooien”, aldus woordvoerder John Kirby volgens CNN. “Op dit moment lijkt die herinrichting nog niet op een specifieke manier te verlopen.”

• Het moreel onder Russische soldaten is laag, troepen zouden weigeren bevelen op te volgen en er is aan de Russische kant een tekort aan wapens. Ook zouden de Russen per ongeluk een eigen vliegtuig uit de lucht hebben geschoten. Dat meldt Andrew Fleming, de chef van de Britse inlichtingendienst GCHQ. De inlichtingenbaas gaat niet verder in op details. Zo is het niet duidelijk waar Russische troepen het eigen toestel neergeschoten zouden hebben. De bewering van Amerikaanse inlichtingendiensten dat de Russische president Vladimir Poetin verkeerd wordt geïnformeerd, klopt volgens Fleming. “Zijn adviseurs zijn bang hem de waarheid te vertellen”, aldus de chef. Daarnaast zouden er tussen Poetin en zijn generaals spanningen zijn ontstaan omdat de Russische president zich door hen misleid zou voelen.

• De onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland worden vrijdag digitaal voortgezet, meldt de Oekraïense onderhandelaar David Arachamia. Oekraïne was volgens Arachamia graag opnieuw fysiek om de tafel gegaan, maar Rusland weigerde dit. Volgens het Kremlin moet er eerst verder gewerkt worden aan een verdrag tussen de twee landen. De vredesonderhandelingen werden woensdag weinig hoopvol beëindigd nadat het Kremlin “niet kon stellen dat er iets veelbelovends of enige doorbraak was”. Ook de Oekraïense president Zelensky zei in zijn dagelijkse videoboodschap dat de gesprekken “niets concreets” hebben opgeleverd.

• Eventuele toekomstige neutraliteit van Oekraïne kan alleen worden toegezegd na een referendum. Dat zou zeker drie miljoen handtekeningen van de bevolking vereisen en kan een jaar duren, zegt de Oekraïense onderhandelaar David Arachamia volgens onder meer de BBC en The Guardian in een tv-interview. Een referendum is volgens hem “een langdurige procedure die alleen in vredestijd plaats kan vinden”.

• Sinds de start van de invasie zijn al 4 van de circa 44 miljoen Oekraïners hun land ontvlucht, blijkt uit cijfers van het vluchtelingenagentschap van de Verenigde Naties (UNHCR).

• De Oekraïense president Zelensky spreekt vandaag het Belgische parlement toe via videoverbinding. De toespraak voor de plenaire vergadering van de staat gepland om 14:15 uur en wordt gevolgd door een debat. De Kamer voorziet een inleiding door voorzitster Eliane Tillieux en een nawoord van premier Alexander De Croo. Vlak voor de toespraak van Zelensky zal het Oekraïense volkslied live worden gespeeld door een celliste en een violiste, beiden van Poolse afkomst.

• De Verenigde Staten overwegen om gedurende enkele maanden elke dag één miljoen vaten olie vrij te geven. Dat melden ingewijden aan persbureau Bloomberg. De regering-Biden hoopt de benzineprijzen zo omlaag te brengen. Volgens anonieme bronnen zou het in totaal kunnen gaan om tot wel 180 miljoen vaten olie die uit de strategische oliereserves van het land moeten komen. De prijs van Amerikaanse WTI-olie daalde in reactie op het nieuws volgens persbureau AFP met ruim 5 procent. Eerder beloofde de Amerikaanse president Joe Biden al 30 miljoen vaten olie uit de reserves om de mondiale energiemarkt te stabiliseren.

Het Witte Huis laat weten dat Biden donderdag lokale tijd bekend zal maken hoe zijn regering de benzineprijs naar beneden wil brengen, maar gaat verder nog niet in op details. Sinds de oorlog in Oekraïne zijn de olieprijzen flink gestegen.