Waarom Rusland meer troepen naar het oosten stuurt: separatisten maken amper nog vorderingen in Donetsk en Loehansk

De pro-Russische separatisten in het oosten van Oekraïne meldden vanmorgen dat ze bijna heel de provincie Loehansk en meer dan de helft van Donetsk in handen hebben. Voor Loehansk gaat het om 90 procent van het grondgebied, voor Donetsk om 55 tot 60 procent.

De informatie is weliswaar niet onafhankelijk geverifieerd, maar opvallend is dat de separatisten daarmee impliciet zelf lijken toe te geven amper vooruitgang geboekt te hebben, integendeel. Vorige week meldde het Russische ministerie van Defensie nog dat 93 procent van Loehansk en 54 procent van Donetsk in Russische handen is. Bovendien blijft in Loehansk Severodonetsk, na Loehansk de grootste stad van de provincie, nog in Oekraïense handen.

Loopgravenoorlog

Tegenover de frontlijn van voor het uitbreken van de oorlog gaat het in de Donbas nog altijd om een wezenlijke vooruitgang, vooral in Loehansk. Sinds 2014 hadden de separatisten controle over ongeveer een derde van beide regio’s, inclusief beide hoofdplaatsen met dezelfde naam als de provincie, in het Oekraïens ‘oblast’. 

De twee provincies samen vormen de Donbas. Pro-Russische separatisten vechten er al sinds 2014 tegen het regeringsleger in een loopgravenoorlog waarvan de frontlijn in acht jaar tijd amper veranderde. Wel vielen er in die tijd ongeveer 14.000 doden bij het aanhoudende conflict.

‘Grondwettelijke grenzen’

Gisteren verklaarde Denis Pushilin, de separatistenleider van Donetsk, al dat het offensief in het oosten verhevigd zal worden. Het hoofddoel is volgens hem om “de grondwettelijke grenzen” te bereiken, waarmee hij doelt op de volledige provinciegrenzen. Enkele dagen voordat Rusland Oekraïne binnenviel, erkende Rusland de zelfverklaarde volksrepublieken al als onafhankelijke staten. Rusland gebruikte de ‘bevrijding’ van deze gebieden vervolgens als een van de aanleidingen om Oekraïne binnen te vallen.

Dat de Russische legerleiding nu brigades verschuift van andere fronten als Kiev en Tsjernihiv - en ze niet zomaar terugtrekt, zei vanmiddag ook de NAVO - duidt er op dat Ruslands focus effectief lijkt te verschuiven. Niet uit eigen wil zoals het Kremlin beweert - ‘de Donbas was altijd het hoofddoel, al de rest was afleiding’ is nu het Russische mantra - maar wel omdat het merkt dat de invasie veel moeizamer verloopt dan gedacht.

‘Bijkomende offensieven’

De NAVO verwacht dan ook bijkomende offensieven van de Russische militairen. Volgens de verdragsorganisatie probeert Rusland het offensief in de Donbas te hergroeperen, bevoorraden en versterken. “Tegelijkertijd behoudt Rusland de druk op Kiev en andere steden. We kunnen dus bijkomende offensieve acties verwachten, die nog meer leed zullen veroorzaken”, aldus NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg.

Volgens het goed ingelichte Institute for the Study of War (ISW) dat de situatie op het terrein dag na dag opvolgt, blijft het Oekraïense regeringsleger aanvallen in Loehansk en Donetsk afslaan. Tegelijkertijd blijven Russische troepen over de hele frontlijn lucht- en raketaanvallen uitvoeren, en worden die bombardementen bovendien steeds intensiever.

Staakt-het-vuren

De grootste gevechten vinden nog altijd plaats in Marioepol, de belegerde havenstad in het zuiden van Donetsk waar het Russische leger het centrum straat na straat probeert in te nemen. Dat lukt geleidelijk aan ook, maar wel tegen een hoge menselijke en materiële tol, aldus het ISW. Volgens het instituut zal de stad “over enkele dagen” vallen. Vandaag wordt een nieuwe poging ondernomen om een deel van de nog ongeveer 170.000 burgers te evacueren. Rusland kondigde daarvoor een tijdelijk staakt-het-vuren aan voor “uitsluitend humanitaire doeleinden”. De burgers zullen via Berdjansk naar Zaporizja kunnen vluchten. Zaporizja ligt zo’n 200 kilometer westelijker.

Dienstplichtigen ‘niet naar hotspots’

Vanmorgen bleek dat Rusland bij zijn jaarlijkse lenteoproep 134.500 dienstplichtigen aan het leger wil toevoegen. President Poetin ondertekende vandaag een decreet waarin hij die aantallen bevestigde. Bij vorige oproepen ging het om een vergelijkbaar aantal rekruten. Mannen tussen de 18 en 27 jaar oud kunnen opgeroepen worden.

Maar het Russische ministerie van Defensie haastte zich te melden dat de opgeroepen dienstplichtigen “niet naar hotspots” gestuurd zouden worden. Ze worden pas in mei op hun bases verwacht en krijgen sowieso eerst drie tot vijf maanden militaire training. Maar Michail Benjasj, die als advocaat meerdere dienstweigeraars vertegenwoordigt, wees er bij Reuters op dat rekruten na die training volgens de wet naar het slagveld gestuurd mogen worden.