‘Alsjeblieft, wacht nog even om terug te keren’: Russische troepen trekken zich terug rond Kiev. Ze laten dood en vernieling achter

De Russen trekken zich terug uit gebieden die ze sinds de eerste dagen van de oorlog in handen hebben gehad, of waar juist al ruim een maand lang hevig om wordt gevochten. Nu ze daar de aftocht blazen, keren Oekraïense troepen en internationale journalisten terug om te zien wat de Russen hebben aangericht.

De landmijnen zijn alomtegenwoordig. Volgens het Oekraïense leger laten de Russen ze overal waar ze vertrekken achter, niet alleen op straat. ‘Ze mijnen het hele gebied. Ze mijnen woningen, gereedschap, zelfs de lichamen van de doden’, aldus de Oekraïense president Zelensky. ‘Er is veel struikeldraad en andere gevaren.’ Soms zijn de Russen gedwongen om militair materieel achter te laten, en plaatsen ze daar ook mijnen op.

De Russen dekken hun aftocht bovendien met hevig artillerievuur in de omgeving. In Irpin, een voorstad van Kiev, vertrokken de Russen op dinsdag. Volgens inwoner Andriy beschoten ze de stad de volgende dag bijna een uur lang, nog voor de komst van het Oekraïense leger.

Plunderingen

Leonid Veresjtsjagin, een inwoner van Dmitrivka, vertelt persbureau Reuters hoe hij de bevrijding van zijn dorp meemaakte. Terwijl de Russen op patrouille waren trok het Oekraïense leger het dorp binnen. Bij terugkomst van de Russen op dinsdagavond ‘begon de hel’, aldus Veresjtsjagin. ‘Van één kant hoorden we tanks die op ons schoten, en vanuit Boetsja kwamen er enorme mortierbeschietingen.’ 

Tijdens een korte gevechtspauze wist Veresjtsjagin met zijn vrouw in de auto naar het bos te ontsnappen. Het gevoel van de bombardementen beschreef hij als ‘wanneer je een helm op hebt en iemand slaat er van de bovenkant met een hamer op.’

Veresjtsjagin vertelt ook hoe de Russen tijdens de bezetting woningen plunderden van vertrokken bewoners. ‘Ze gingen langs de huizen. De huizen die dicht waren, braken ze open. Ze sloegen de ramen in en probeerden de deuren te openen’, aldus Veresjtsjagin. ‘We waren bij ze toen ze de huizen binnengingen, ze probeerden de kasten open te krijgen.’

Achtergelaten lijken

Bij de kerncentrale van Tsjernobyl namen de Russen naast een aantal krijgsgevangenen ook apparatuur mee. ‘We kunnen nog niet inschatten wat we allemaal kwijt zijn’, aldus Valeri Seida, directeur van de centrale. ‘De bezetters namen vijf van de vijftien containers met reparatieapparatuur en reserveonderdelen mee. Wat er precies lag kunnen we nog niet zeggen.’

Volgens het Oekraïense leger bestaan de colonnes van terugtrekkende Russen deels ook uit gevorderde burgervoertuigen, zoals trucks, bussen, minibussen en auto’s.

Maar de Russen nemen niet alles mee. De straten waarlangs ze zich terugtrekken zijn bezaaid met gehavende auto’s en vernietigde tanks en pantservoertuigen. Bomkraters en kogelgaten zijn niet de enige markeringen van hevige gevechten: de verslaggevers van Reuters kwamen in Dmitrivka acht lijken van Russische soldaten tegen, achtergelaten door hun strijdmakkers. Volgens het Oekraïense leger hebben hulpdiensten in Irpin tientallen lichamen – zowel van militairen als van burgers – van de straat moeten halen.

Met name de landmijnen, artilleriebeschietingen en Russische achterblijvers maken het voorlopig nog te gevaarlijk voor gevluchte inwoners om naar hun huizen terug te keren. Vladimir Klitsjko, de burgemeester van Kiev, meldde vrijdag dat er rondom de hoofdstad nog steeds grote gevechten plaatsvinden, en dat de kans om te sterven behoorlijk hoog is. Zijn advies aan inwoners die terug naar huis willen: ‘Alsjeblieft, wacht nog even.’ 

In de bevrijde gebieden zijn de autoriteiten ondertussen druk aan het werk om de terugkeer van burgers mogelijk te maken. ‘Onze eerste taak is om de openbare orde te herstellen en om voor water, voedsel, elektriciteit en communicatie te zorgen’, aldus onderminister van Binnenlandse Zaken Jevhen Jenin. Oleksandr Markoesjin, de burgemeester van Irpin, denkt dat het nog wel een maand zal duren voordat zijn stad weer veilig is.

De Russische eenheden die zich hebben teruggetrokken zullen naar alle waarschijnlijkheid in worden gezet bij het offensief in het oosten en zuiden van het land. Maar Andriy is er niet zeker van dat Irpin zijn laatste gevechten heeft gezien: ‘Ik denk niet dat dit voorbij is, ze komen terug.’