Van de afwas doen tot je planten water geven: waarom kleine huishoudelijke taakjes therapeutisch werken
Heb je een bomvolle agenda en lijkt het wel alsof je continu achter de feiten aanholt? Probeer toch eens tijd te maken voor kleine huishoudelijke taken, zoals even stofzuigen of je bureau opruimen. Het is allesbehalve hip, maar wel bijzonder rustgevend. “Simpelweg in staat zijn om onze omgeving te veranderen, kan een heerlijk gevoel van keuzevrijheid creëren.”
FDBLaatste update:04-04-22, 08:54
Een kleine rondvraag op de redactie: toen het coronavirus de wereld lamlegde, besteedden alle NINA-redactrices extra aandacht aan hun (t)huis. Rondslingerende spullen werden sneller dan ooit tevoren op hun plek gelegd, wasmanden puilden niet langer uit met vuile kleding en de lenteschoonmaak werd omgetoverd in covid cleaning.
Het huishouden bood met andere woorden een houvast in die ongezien onzekere tijden. Dat we daar niet alleen in zijn, zie je ook aan de toegenomen populariteit van DIY-influencers, opruimgoeroes en handige harry’s die je stapje voor stapje meenemen in hun projecten op YouTube.
De flow van afwassen
Op zich niet onlogisch: als je dergelijke taken uitvoert, ben je in feite aan het monotasken. In een van de weinige onderzoeken naar de geestelijke gezondheidsvoordelen van afwassen, verdeelden onderzoekers van de Florida State University 51 deelnemers in twee groepen. De ene groep las een tekst voor die hen aanmoedigde om hun gedachten te concentreren op de afwas zelf. “Tijdens het afwassen moet je je volledig bewust zijn van het feit dat je de afwas doet”, kregen ze te horen. De anderen kregen feitelijke instructies voorgeschoteld over hoe ze de afwas moeten doen. Die tweede groep werd niet aangemoedigd om zich te concentreren op het afwassen zelf.
Na afloop moesten de respondenten een vragenlijst invullen over hun gevoelens. Degenen die volledig betrokken waren bij de afwas, bleken opvallend beter gehumeurd dan de andere groep. Ze voelden zich minder nerveus en zelfs geïnspireerd. Alsof ze niet alleen de borden, maar ook hun brein hadden afgewassen.
Bankhangen en naar je televisiescherm kijken is natuurlijk ook een vorm van monotasken. Maar het voordeel van huishoudelijke taakjes afvinken is dat je nuttig bezig bent. Dat vergroot onze ‘gepercipieerde controle’, wat ook weer een positieve invloed heeft op je stressgevoelens waarmee je door andere problemen opgezadeld zit.
“De gepercipieerde controle hoeft niet per se in overeenstemming te zijn met daadwerkelijke controle, zolang we maar geloven of voelen dat we grip hebben”, vertelde Stacey Bedwell, een psycholoog aan het Institute of Psychiatry, Psychology & Neuroscience van King’s College London aan ‘The Guardian’. “Simpelweg in staat zijn om onze omgeving te veranderen, kan een heerlijk gevoel van keuzevrijheid creëren. En dat is een mogelijke verklaring waarom het schoonmaken en opruimen van onze huizen zo therapeutisch kan aanvoelen.”
Het menselijk brein houdt van voorspelbaarheid.
Antropoloog Martin Lang
Iets waar Martin Lang, een antropoloog aan de Tsjechische Masaryk Universiteit die gespecialiseerd is in geritualiseerd gedrag, zich bij aansluit. “We vertrouwen op rituelen en gewoontes om stress te verminderen”, zegt hij. Denk maar aan een vaste was- en strijkdag, steevast de tafel afvegen na een maaltijd of je vaste rondje door het huis met de stofzuiger. “Het menselijk brein houdt van voorspelbaarheid. We willen graag weten wat er in de toekomst gebeurt, omdat het onze overlevingskansen vergroot en we onze omgeving effectief kunnen benutten.”
Enkele jaren geleden zei psychologe dr. Jane McCartney aan ‘The Daily Express’: “Naast de therapeutische routine, die je de controle geeft over je persoonlijke omgeving, zeg je met een proper huis ook iets over je persoonlijkheid. Het maakt je trots en voldaan.”
En niet alleen dat: rust om je heen, het betekent ook rust in je hoofd. In zijn boek ‘Chatter: The Voice in Our Heads and How to Harness It’, schrijft psycholoog Ethan Cross: “Als we buiten orde zien, helpt het ons om ons vanbinnen wat minder chaotisch te voelen.”
Haal de visuele rommel weg en je kan je veel gemakkelijker concentreren.
Psycholoog Stacey Bedwell
Dat merk je nog het meest aan je concentratievermogen, vult Stacey Bedwell aan: “Als je aan je keukentafel zit met je laptop omringd door rommel, zijn dat veel visuele prikkels die je hersenen continu moeten verwerken, terwijl je je tegelijkertijd probeert te concentreren op de taak die voor je ligt”, zegt ze. “Haal de visuele rommel weg en je kan je veel gemakkelijker concentreren.”
“Als er orde in ons huis of onze omgeving heerst, voelen we ons sneller veilig en vrij om dingen te ondernemen”, besluit antropoloog Martin Lang bovendien. Aan de slag dan maar?
