IN KAART - Deze steden en gemeenten in Vlaanderen willen in 2025 samensmelten

In Vlaanderen zijn nu al negen nieuwe fusiegemeenten op til, die allemaal tegen 1 januari 2025 willen samensmelten. Het gaat om steden en gemeenten in Antwerpen, Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant, Limburg en voor het eerst ook in West-Vlaanderen.

Het verhaal achter deze fusies

West-Vlaanderen

  • In West-Vlaanderen was het lang wachten op steden of gemeenten die wilden fuseren, maar op 25 april 2022 hebben Wingene en Ruiselede als eerste twee aangekondigd dat ze vanaf 2025 willen samengaan.
  • De nieuwe fusiegemeente zou ongeveer 20.000 inwoners tellen.

Meer weten over de aangekondigde fusie tussen Wingene en Ruiselede? Klik dan hier.

Oost-Vlaanderen

  • Lochristi en Wachtebeke kondigden in december 2021 aan dat ze tegen 1 januari 2025 willen fusioneren. "In plaats van af te wachten tot een verplichte fusie misschien opgedrongen wordt, kiezen we liefst zelf onze bruid", klonk het toen bij de burgemeester van Lochristi.
  • In totaal zou de fusie dan 31.000 inwoners tellen. 
  • Over de naam van de nieuwe fusiegemeente willen de burgemeesters nog niets kwijt. 

Meer weten over de aangekondigde fusie tussen Lochristi en Wachtebeke? Klik dan hier

  • In maart 2022 kondigde Moerbeke aan dat het fuseert met de stad Lokeren en dat het een deelgemeente wordt. "Als kleine gemeente merk je dat de uitdagingen voor lokale besturen groter worden", vertelde de burgemeester van Moerbeke. 
  • De stad zal na de fusie 49.000 inwoners tellen. 
  • De nieuwe fusiegemeente zal de naam van de stad overnemen - Lokeren dus. 

Benieuwd hoe de inwoners reageerden? Dat kan je in dit artikel ontdekken. 

  • Het nieuwste fusieproject is de samensmelting tussen Beveren en Kruibeke. Op 4 april 2022 maakte de twee gemeenten bekend dat ze vanaf 2025 één gemeente worden. 
  • In totaal zal de gemeente dan 65.000 inwoners tellen. "Beveren-Kruibeke heeft het potentieel om de op één na grootste gemeente van Vlaanderen te worden", klinkt het bij de burgemeesters. Ze willen zich vooral kunnen positioneren tussen Antwerpen en Sint-Niklaas, de omliggende steden. 
  • Ook Zwijndrecht was trouwens lang een optie, maar die fusie is afgesprongen. 

Meer weten over deze nieuwe fusie? Dan kan je in dit artikel terecht. 

Antwerpen (en Vlaams-Brabant)

  • Eind januari 2022 kondigde Borsbeek en Antwerpen aan dat er gesprekken zijn om van Borsbeek het tiende district van de stad te maken. De uiteindelijk beslissing zal eind 2023 voorgelegd worden aan de twee gemeenteraden, maar bedoeling is dat het op 1 januari 2025 een fait accompli is. Burgemeester De Wever spreekt van "een historische stap", maar beseft dat nog niet alle inwoners van Borsbeek overtuigd zijn. "Ik besef dat het voor sommige Borsbekenaren vloeken in de kerk is." Toch belooft De Wever dat het nieuwe district zijn eigenheid zal kunnen bewaren. 
  • Dat betekent dat Antwerpen er 11.000 inwoners bij zal krijgen én dat Antwerpen voor het eerst sinds 1983 een stukje groter wordt. 

Lees meer over het nieuwe district in dit artikel. 

  • Mechelen  en Boortmeerbeek willen tegen 2025 samensmelten tot één gemeente. Het is de eerste geplande interprovinciale fusie: Mechelen ligt in de provincie Antwerpen, Boortmeerbeek in de provincie Vlaams-Brabant.
  • Met ruim 100.000 inwoners zou de nieuwe fusiegemeente de op drie na grootste worden van Vlaanderen. De gesprekken zijn aan de gang, maar een definitieve beslissing wordt pas eind 2023 genomen. 

Lees meer over de nieuwe fusiegemeente in dit artikel.

Limburg

  • In oktober 2021 lieten ook Ham en Tessenderlo weten dat ze wilden samenvoegen, opnieuw is die fusie voorzien voor 1 januari 2025. 
  • Over de nieuwe naam is nog niets geweten. "Er is nog niet over nagedacht", klonk het in oktober bij de burgemeester van Ham. "Maar we zullen er de burger zeker in betrekken."
  • Er is ook nog een ander addertje: het inwonersaantal. De grote vraag? Geraakt Ham-Tessenderlo samen aan 30.000 inwoners of niet? Als ze de 30.000 halen, krijgen ze 12 miljoen euro, als ze die niet halen 9 miljoen. Die vraag van 3 miljoen zal pas in juni 2022 beantwoord worden, op het moment dat Statbel het definitieve inwonersaantal bekend zal maken. 

Meer over de fusie en over de spannende telling van de inwoners kan je hier lezen. 

  • Eind 2020 startten de gesprekken tussen Bilzen en Hoeselt op, en op 28 juni 2021 keurden de beide gemeenteraden de fusie goed. Ook deze fusie staat gepland voor 2025.
  • De nieuwe gemeente zal dan 42.300 inwoners tellen. 
  • Ook Riemst werd bij de gesprekken betrokken, maar zij houden de boot voorlopig af. 

Als je meer wil weten over deze fusie, lees dan zeker dit artikel. 

  • In augustus 2021 kondigden Tongeren en Borgloon aan dat ze wilden samenvoegen. Dat kwam als een verrassing, omdat Borgloon eerder keek naar Alken, Heers, Kortessem en Wellen. Uiteindelijk ging de keuze dan toch naar Tongeren. 
  • De nieuwe fusiegemeente zal ruim 42.000 inwoners tellen.
  • Over de naam van de nieuwe fusiegemeente is nog niets bekend. 

Meer over deze fusie kan je in dit artikel lezen.

Mogelijk houdt het niet op bij deze fusiegemeenten en zullen de komende weken, maanden of jaren nog gemeenten aankondigen dat ze willen samensmelten. Oudenaarde wil bijvoorbeeld een referendum houden over een mogelijke fusie met buurgemeenten Kluisbergen, Kruisem en Wortegem-Petegem. In dat geval zou het om een "superfusie" gaan met een nieuwe gemeente die bijna 60.000 inwoners telt.

Schulden

Een belangrijk voordeel voor gemeenten die vrijwillig samensmelten, is dat Vlaanderen hen financieel beloont door (een deel van) hun schulden over te nemen. Concreet gaat het om deze "tarieven":

  • 200 euro per inwoner als de nieuwe fusiegemeente tussen 20.000 en 25.000 inwoners telt. 
  • 300 euro per inwoner als de nieuwe fusiegemeente tussen 25.000 en 30.000 inwoners telt. 
  • 400 euro per inwoner als de nieuwe fusiegemeente tussen 30.000 en 35.000 inwoners telt. 
  • 500 euro per inwoner als de nieuwe fusiegemeente met meer dan 35.000 inwoners. 

Verplicht?

De grote vraag is wat de volgende Vlaamse regering gaat doen: gaat ze de keuze laten bij de gemeenten of ze vrijwillig willen fuseren of niet? Of gaat ze geleidelijk richting een verplichting evolueren? "Denemarken heeft ooit gezegd dat het maximaal 100 gemeenten wilde", zei politicoloog Herwig Reynaert van de UGent hier eerder over.

"De gemeenten in Denemarken mochten dat in eerste instantie zelf proberen te regelen, anders zou de overheid ingrijpen. Ze zijn geland op 98 gemeenten. Als men in Vlaanderen ook richting die 100 wil, zullen er nog heel wat moeten fusioneren (op dit moment telt Vlaanderen 300 gemeenten). Dat wordt nog een heikele klus, zeker als men blijft vasthouden aan die vrijwilligheid."

Meest gelezen