Zelfdodingscijfers in Belgische gevangenissen tot drie keer hoger dan in andere Europese gevangenissen
De zelfmoordcijfers bij gedetineerden in ons land liggen tot drie keer zo hoog in vergelijking met andere Europese landen. Dat blijkt uit een rapport van de Raad van Europa over de Europese gevangenissen. Mogelijke verklaringen zijn de structurele overbevolking en het hoge druggebruik in onze gevangenissen.
Wie met vragen zit over zelfdoding kan terecht op de Zelfmoordlijn, op het gratis nummer 1813, of op zelfmoordlijn1813.be. Nood aan een gesprek? Dan kan u 24/7 terecht bij Tele-Onthaal op het nummer 106. U kan ook chatten via www.tele-onthaal.be. Jongeren kunnen terecht bij Awel op telefoonnummer 102, of via chat op awel.be.
De Raad van Europa maakte in een nieuw rapport een vergelijking tussen heel wat gevangeniscijfers die ze opvroegen bij hun lidstaten (er zijn ook niet-EU landen bij, zoals Turkije, Rusland en het Verenigd Koninkrijk).
Daaruit blijkt dat ons land in de trieste top 5 staat als het gaat over zelfmoordcijfers. Berekend per 10.000 gedetineerden (in ons land zitten 11.076 mensen in een gevangenis) zijn er 15 zelfdodingen. Dat is het dubbele van het Europese gemiddelde.
Het geeft niet altijd een betrouwbare vergelijking, maar het geeft toch ook een idee: als de gemiddelde zelfdodingscijfers van de verschillende landen worden gerankschikt in oplopende volgorde, dan ligt die 15 zelfs drie keer hoger dan het middelste getal (mediaan) van die rij.
"Het is niet zo dat we dat laten gebeuren, er bestaan draaiboeken om mensen die het moeilijk hebben op te volgen", aldus Chris De Vidts, gevangenisdirecteur in Ruiselede:
Meer zelfdodingen in Belgische gevangenissen dan Europees gemiddelde
15 zelfdodingen per 10.000 gedetineerden betekent gemiddeld genomen (meer dan) 1 zelfdoding per maand. Op het totaal aantal overlijdens binnen de gevangenismuren is 1 op 3 toe te wijzen aan een zelfdoding. Het zelfmoordcijfer binnen de gevangenismuren ligt 8 tot 10 keer hoger dan buiten de gevangenismuren.
Waarom scoort ons land zo slecht?
Het rapport vergelijkt enkel cijfers en geeft geen verklaringen. De structurele overbevolking in onze gevangenissen kan een rol spelen, want ook daar prijkt ons land in een trieste top 5, aldus het rapport.
"Het is voor niets goed, die overbevolking", reageert Chris De Vidt, voorzitter van de federatie van Vlaamse gevangenisdirecteurs. "Het aantal zelfdodingen doet zich vooral voor in de arresthuizen, waar mensen in voorhechtenis zitten in afwachting van hun proces (...) Er bestaan draaiboeken voor om mensen op te volgen die het mogelijk moeilijk hebben."
Maar het is - net door die overbevolking - niet altijd makkelijk er iets aan te doen en de draaiboeken goed op te volgen - geeft ook Justitieminister Van Quickenborne (Open VLD) toe.
"Er is een meer fundamenteel probleem van gebrekkige geestelijke gezondheidszorg binnen de gevangenismuren", reageert de minister. "Als een gedetineerde de griep krijgt, wordt hij geholpen. Als hij mentale problemen heeft, moet dat vaak wachten tot de persoon weer vrijkomt (...) Ik heb al samengezeten met de ministers van Volksgezondheid, maar het is niet makkelijk er centen voor te vinden. Wachtlijsten voor gehandicapten wegwerken is vaak meer prioritair dan zorg voor gedetineerden. Het is geen populair thema."
Het is niet gemakkelijk om geld te vinden voor geestelijke gezondheidszorg voor gedetineerden
Er komen nieuwe detentiehuizen bij voor de opvang van mensen die een eerder korte gevangenisstraf uitzitten, maar die laten op zich wachten. In het najaar gaan er nieuwe gevangenissen open, al blijft de vraag of die het structurele tekort aan plekken gaan kunnen oplossen. Ook dient te worden opgemerkt dat in het rapport andere landen met hoge overbevolkingscijfers niet altijd een op een zijn terug te vinden in de landen met hoge zelfdodingscijfers.
Ook het hoge druggebruik kan een rol spelen. Gisteren gaf Van Quickenborne nog aan dat ongeveer 35 procent van de gevangenen drugs gebruikt. In de gevangenis van Gent wordt er meer ingezet op therapie om gedetineerden van hun verslavingen af te helpen.