Commissievoorzitter von der Leyen geeft Zelenski bij bezoek Oekraïne envelop met aanvraagformulier voor EU-lidmaatschap

Von der Leyen heeft Zelenski een envelop gegeven met daarin de papieren die hij moet invullen om officieel een lidmaatschap aan de Europese Unie te vragen. "In de envelop zit een belangrijke stap naar het lidmaatschap", zegt de Commissievoorzitter. "We staan 24 uur per dag en 7 dagen per week klaar om je te helpen alles in te vullen."

In de envelop zit volgens de Commissievoorzitter een vragenlijst die een start moeten vormen voor de latere onderhandelingen over een eventueel lidmaatschap. Dergelijke gesprekken kunnen jaren duren vooraleer een land zelfs in aanmerking komt om kandidaat-lid te worden van de Europese Unie.

"Hier zal het geen jaren, maar slechts weken duren (red. start van de gesprekken niet het lidmaatschap an sich)", belooft ze. Zelenski belooft grappend dat hij het formulier al in een week volledig zal ingevuld hebben. Von der Leyen wil ermee vooral een signaal sturen dat de Europese Unie aan de kant van Oekraïne staat. Een echt EU-lidmaatschap van het land zit er nog niet meteen in.

Von der Leyen en Borrell vertrokken vanochtend met de trein vanuit de Poolse grensstad Przemysl. Daarna bezochten ze het zwaar getroffen Boetsja, ten noordwesten van de hoofdstad Kiev. 

Samen met de Oekraïense eerste minister Denis Sjmihal, bezochten Borrel en von der Leyen er onder meer een massagraf. Ze staken er in een kerk ook kaarsen aan voor de slachtoffers. 

"We hebben de gruwelijke kant gezien van het leger van Poetin", zegt ze in Boetsja. "We hebben de roekeloosheid en kilheid gezien waarmee ze deze stad hebben bezet. We hebben hier in Boetsja gezien hoe onze mensheid aan diggelen werd geslagen. De hele wereld rouwt mee met de mensen in Boetsja. Ze zijn degenen die de Europese grenzen, menselijke waarden en democratie verdedigen."

De Commissievoorzitster en Borrell bezochten ook de hoofdstad Kiev, waar een ontmoeting met de Oekraïense president Volodimir Zelenski gepland stond. 

Waarom de Commissievoorzitter en EU-topdiplomaat dit moment kiezen om naar Oekraïne te reizen, is niet helemaal duidelijk. Maar het lijkt alvast een veiliger moment dan toen de drie Europese premiers Zelenski spraken. Waar er toen nog aanvallen op de Oekraïense hoofdstad plaatsvonden, is het er nu relatief rustig sinds de terugtrekking van de Russische troepen. 

"Het gevoel heerst nu dat het een meer verantwoord moment is om naar daar te trekken", bevestigt Vos. "Maar dat is natuurlijk altijd relatief. Je kan nooit de precieze plannen van de Russische president doorgronden, al is een aanval of bombardement op Kiev heel onwaarschijnlijk. Hoeveel irrationele dingen Poetin ook al gedaan heeft, hij is niet zo gek om nu het risico te lopen het helemaal te doen ontvlammen", argumenteert hij.

De timing is ook niet helemaal toevallig. Het bezoek vindt plaats aan de vooravond van "Stand up for Ukraine", een internationale donorconferentie voor Oekraïne, morgen (zaterdag) in de Poolse hoofdstad Warschau. En op de valreep keurde de Europese Unie gisterenavond nog een nieuw pakket aan sancties tegen Rusland goed. Von der Leyen en Borrell moeten dus niet met lege handen gaan.

De Europese Unie wil met het bezoek haar steun aan Zelenski en zijn land betuigen. "Het Oekraïense volk verdient onze solidariteit", zei Von der Leyen zelf op een persconferentie in de Zweedse hoofdstad Stockholm. "Ik wil een boodschap van niet-aflatende steun sturen naar het Oekraïense volk en hun moedige strijd voor onze gemeenschappelijke waarden." 

"Ze willen vooral nog eens duidelijk het signaal geven aan de hele wereld dat Europa aan de kant van Oekraïne staat en daar ver in wil gaan", legt professor Hendrik Vos uit. "Het toont dat de Europese leiders er zelfs persoonlijke risico's voor willen lopen, want het blijft natuurlijk een land in oorlog. De symbolische kracht die daarvan uitgaat, is groter dan wat er feitelijk moet gezegd worden." Volgens Vos kan alles wat besproken zal worden, immers ook online of telefonisch gebeuren.

Met een nieuw pakket sancties hebben Von der Leyen en Borrell bovendien nog een ander gespreksonderwerp, voorspelt Vos. "Zelenski vraagt meer en andere dingen dan Europa beslist heeft. Hij vraagt bijvoorbeeld meer en offensieve wapens en een olie- en gasboycot", kadert hij. "Von der Leyen en Borrel zullen gaan uitleggen welke argumenten maken dat de EU toch voorzichtiger blijft."