Van hypervoorzichtig tot extreem stoutmoedig: zonnebaarzen etaleren een breed spectrum aan karaktertrekken.
Veel dieren hebben een persoonlijkheid, net als wij. Wetenschappers vinden daar steeds meer aanwijzingen voor: niet alleen bij apen, ook bij varkens en kippen, en zelfs bij diertjes waar je het niet van zou verwachten, zoals regenwormen en pissebedden. Dieren zijn niet zomaar simpele kopieën van eenzelfde basisstructuur, ze vertonen belangrijke individuele karaktertrekken.
Voor de zonnebaars is dat al een tijdje geleden aangetoond. Het gedrag van de vis bestrijkt het hele spectrum van uiterst voorzichtig tot extreem stoutmoedig. Er is ook sterke variatie in sociaal gedrag: sommige dieren zijn meer geneigd om soortgenoten op te zoeken dan andere. Uiteraard zijn er ook verschillen qua karakter, van dominant tot onderdanig.
Een studie in Animal Behaviour toonde aan dat sociale zonnebaarzen gemakkelijker gevangen worden dan andere. Het is niet duidelijk waarom dat zo is. De studie waarschuwde ervoor dat veel vissen vangen ertoe kan leiden dat een bepaalde karaktertrek wordt weggeselecteerd, wat een populatie zou kunnen beïnvloeden. Het is een feit dat zware visserijdruk op zijn minst het fysieke voorkomen van vissen kan bijsturen. Sommige soorten zijn zich op kleinere lengte gaan voortplanten, omdat grotere dieren systematisch worden weggevangen.
Over de overlevingskansen van de zonnebaars, die gemiddeld zo’n 10 centimeter groot wordt, hoeven we ons geen zorgen te maken. Hij is een succesnummer. Misschien wel een te groot succesnummer: de soort stamt uit Noord-Amerika, maar werd zo’n eeuw geleden in Europa ingevoerd om tuinvijvers te bevolken en heeft zich hier ongeremd verspreid. Ze is wel mooi om te zien, met haar bruinachtig gekleurd lichaam vol spikkels. Ze heeft grote zwarte vlekken op de kieuwen die als bescherming voor de ogen fungeren – aanvallers viseren eventueel zo’n vlek in plaats van het oog, waardoor een vis gevrijwaard kan blijven van ernstige schade.
Het succes van de zonnebaars als vijvergast had ook te maken met het feit dat hij muggenlarven en andere door veel mensen ongewenste vijverbewoners liquideert. Maar hij plant zich massaal voort: een vrouwtje kan honderden jongen per jaar produceren. Vandaar dat tuineigenaars wier vijver door zonnebaarzen overwoekerd werd, niet zelden voor een gemakkelijkheidsoplossing kozen en dieren gingen dumpen in natuurlijke wateren.
Daarin zijn ze plaatselijk uitgegroeid tot een pest. Vooral in plassen en vennen met vegetatie en een zandige bodem kunnen ze zo talrijk worden dat ze alles wat erin leeft opvreten, inbegrepen zeldzame amfibieën en libellen. Door hun grote voortplantingscapaciteit is het onbegonnen werk om zonnebaarzen weer weg te vangen. Er moeten er maar een paar achterblijven om een nieuwe populatie te lanceren.
In Nederland zoeken ze daarom heil in een structurele bestrijding door natuurlijke predatoren. Het uitzetten van snoeken zou een zonnebaarspopulatie aan banden kunnen leggen. Als de uitgezette snoeken groot genoeg zijn, zullen ze niet aan de kwetsbare diersoorten raken die wel slachtoffer worden van zonnebaarzen. Bovendien hebben snoeken de neiging jonge soortgenoten aan te vallen als hun eigen populatie te dicht dreigt te worden. Ze reguleren dus niet alleen de ongewenste migratie, maar ook het eigen volk.
Beestenboel
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
