Bijna-doodervaringen zijn geen hallucinaties, blijkt uit de eerste studie ooit van zijn soort

De nieuwe consensusverklaring over het bestuderen van de dood, die werd gepubliceerd in het academisch tijdschrift ‘Annals of the New York Academy of Sciences’, is ontworpen om “inzicht te verschaffen in potentiële mechanismen, ethische implicaties en methodologische overwegingen voor systematisch onderzoek” en “kwesties en controverses te identificeren” in het onderzoeksgebied. 

Hoewel wetenschappelijke studies tot nu toe niet in staat zijn geweest om de realiteit van bijna-doodervaringen te bewijzen, kunnen ze ze evenmin weerleggen. Opvallend is dat deze ervaringen, waarvan er honderden miljoenen zijn opgetekend in culturen over de hele wereld, consequent dezelfde thema’s en verhaallijnen volgen. In het algemeen houdt de gemiddelde bijna-doodervaring in dat je je eerst afgescheiden voelt van je lichaam en een verhoogd bewustzijn hebt en de dood herkent. Vervolgens heb je een gevoel van reizen naar een bepaalde bestemming, gevolgd door een zinvolle en doelgerichte analyse van je daden, bedoelingen en gedachten naar anderen toe gedurende je leven. Daarna voel je je alsof je op een plaats bent die aanvoelt als thuis, voordat je uiteindelijk terugkeert naar de echte wereld.

De onderzoekers beweren dat uit dit onderzoek blijkt dat bijna-doodervaringen niets of weinig gemeen hebben met hallucinaties, illusies, of psychedelische drugservaringen, hoewel die vaak wel resulteren in dezelfde soort positieve psychologische transformatie op lange termijn.

Anders Sandberg, een researcher aan de Universiteit van Oxford, schreef al in 2016 dat de dood “technologie-afhankelijk” is geworden. “Lange tijd werden een gebrek aan ademhaling en polsslag beschouwd als kenmerken van de dood, totdat reanimatiemethoden verbeterden. Vandaag de dag kunnen verdrinkingsslachtoffers die lijden aan extreme onderkoeling, zuurstofgebrek en een gebrek aan polsslag en ademhaling gedurende meerdere uren weer tot leven worden gewekt.” Ook zegt hij dat de moderne geneeskunde fundamenteel veranderd heeft hoe we over de dood denken. “Plotseling leren we hoe weinig we weten over dit meest universele deel van het leven.”

“Een hartstilstand is geen hartaanval”, stelt Sam Parnia, directeur van Critical Care and Resuscitation Research aan de NYU Grossman School of Medicine, en hoofdauteur van de nieuwe studie, in een verklaring. “In plaats daarvan vertegenwoordigt het het laatste stadium van een ziekte of gebeurtenis die een persoon doet sterven”, vervolgde hij. “De komst van reanimatie heeft ons laten zien dat de dood geen absolute toestand is, maar eerder een proces is dat mogelijk kan worden omgekeerd, zelfs nadat het is begonnen.” 

Volgens Parnia weten we door de wetenschappelijke studie van de dood dat hersencellen niet onomkeerbaar beschadigd raken binnen enkele minuten na zuurstoftekort wanneer het hart stopt. “In plaats daarvan ‘sterven’ hersenen over een periode van uren. Dit stelt wetenschappers in staat om objectief de fysiologische en mentale gebeurtenissen te bestuderen die plaatsvinden in relatie tot de dood.”

De moderne wetenschap heeft al inzicht gegeven in een deel van de bijna-doodervaring. Zo hebben elektro-encefalografiestudies bijvoorbeeld het ontstaan van gamma-activiteit en elektrische pieken aangetoond in relatie tot de dood. Dat is een fenomeen dat gewoonlijk wordt geassocieerd met een verhoogd bewustzijn, een van de beschreven thema’s bij een bijna-doodervaring. Met toekomstig onderzoek hopen Parnia en zijn collega’s deze twee met zekerheid aan elkaar te kunnen linken. “Er zijn maar weinig studies die op een objectieve en wetenschappelijke manier hebben onderzocht wat er gebeurt als we sterven”, zei Parnia. “Dit onderzoek biedt intrigerende inzichten in hoe bewustzijn bestaat bij mensen en kan de weg vrijmaken voor verder onderzoek.”

“Ons leven flitst echt voorbij als we sterven”

Oorzaak van progressie ziekte van Alzheimer in hersenen ontdekt