‘Don’t Say Gay’: hoe Disney verwikkeld raakte in een cultuuroorlog in Florida

Superhelden zijn er van verschillende achtergronden en geaardheden in The Eternals, Chinese tiener Meilin ontdekt dat ze meer is dan het kind van haar ouders in Turning Red en zelfs een rat kan leren koken in Ratatouille. ‘Kunnen zijn wie je bent’ staat al langer centraal in de verhalen die Disney op ons scherm tovert. Maar wanneer de ‘Don’t Say Gay’-wet op punt stond om aangenomen te worden in de Senaat, bleef het stil bij het almachtige Disney.

Eerst dit: de ‘Parental Rights in Education’-wet, die critici de ‘Don’t Say Gay’-wet hebben gedoopt, werd vorige maand aangenomen in de Amerikaanse staat Florida en gaat deze zomer in. De wet van Republikeinse hand verbiedt dat er op school over seksuele oriëntatie en genderidentiteit gesproken mag worden: in het kleuter- en basisonderwijs of op een manier die niet “leeftijdsadequaat” is voor de leerlingen.

Het Witte Huis heeft de ‘Don’t Say Gay’-wet bijna onmiddellijk veroordeeld als “een haatdragende wet die kwetsbare studenten viseert”. Ook Disney-erfgenaam Charlee Corra, die zich recent geout heeft als transgender persoon, deelde in een interview hun teleurstelling “niet meer te kunnen doen tegen de wet”. Maar het ‘Huis van de Muis’? Oorverdovend stil. En dat zorgde voor heel wat gemor binnen het bedrijf dat bijna 80.000 mensen aan het werk heeft in Florida.

‘Concrete acties’

CEO Bob Chapek kreeg op 28 februari dan ook een brief van zijn werknemers. Daarin vroeg het personeel dat Disney zich verzet tegen wat toen nog een wetsvoorstel was en om deze en andere anti-lgbtq+-wetten in het land openlijk te veroordelen. Bovendien uitten de schrijvers hun bezorgdheid over de ruim 190.000 dollar (zo’n 175.000 euro) die Disney in 2020 doneerde aan de herverkiezingscampagnes van politici die nu de controversiële wet goedkeurden. Het bedrijf heeft daar belang bij omdat het speciale voordelen ontvangt in Florida voor Disney World. Zo mag Disney opereren als zijn eigen lokale overheid op grond van een wet uit de jaren ‘60. 

Aanvankelijk nam Disney geen officieel standpunt in. Het bedrijf kan “de meeste verandering teweegbrengen door de inspirerende content die we maken, de verwelkomende cultuur die we creëren en de diverse organisaties die we steunen”, aldus de Disney-top. De reactie werd onthaald met een tweede brief waarin queer medewerkers het bedrijf beschuldigden lgbtq+-verhalen en -personages te beperken. En er werden ook acties zoals een dagelijkse staking georganiseerd.

Op 28 maart keerde het bedrijf van wijlen Walt Disney dan toch zijn kar. “De wet had nooit mogen passeren en het is ons doel als bedrijf om de wet te laten intrekken of vernietigen”, klonk het in een verklaring. Het bedrijf bevroor tijdelijk de politieke donaties en beloofde ook vijf miljoen dollar te schenken aan Human Rights Campaign (HCR), de grootste lgbtq+-burgerrechtenorganisatie in het land. Het kwaad was echter geschied. De late en gebrekkige communicatie wekte weinig vertrouwen bij de werknemers en de belangenorganisaties. Ze wilden actie zien. HRC weigerde de miljoenendonatie zelfs, “tot er concrete acties genomen worden”.

Terwijl het binnenhuis bleef rommelen zorgde de de nieuwe bedrijfsmissie er ook nog eens voor dat het entertainmentbedrijf in het vizier kwam van de conservatieve politici die de ‘Don’t Say Gay’- wet op de kaart zetten. Disney werd verweten te ‘woke’ te zijn en een ‘politieke agenda’ te hebben. Gouverneur Ron DeSantis, een voorstander van de omstreden wet, was niet opgezet met de nieuwe houding en ondernam stappen om de speciale privileges van Disney World in Florida weer in te trekken. “Bij Disney zijn ze het gewend om hun zin te krijgen en dat niemand hen in de weg staat (...) Nu hebben ze de lijn overschreden”, aldus DeSantis in een verklaring.