HERLEES: OORLOG OEKRAÏNE. “20.000 Russische soldaten gesneuveld sinds begin invasie” - Ook Zelensky waarschuwt voor Russisch gebruik van nucleaire wapens

De Russische invasie in Oekraïne heeft tot hiertoe al aan zo'n 2.500 à 3.000 Oekraïense soldaten het leven gekost. Dat zei de Oekraïense president Volodymyr Zelensky volgens de Amerikaanse zender CNN gezegd in een interview waarvan vrijdag de eerste fragmenten zijn uitgezonden.

Volgens de president zijn er aan Oekraïense zijde ook zo'n 10.000 militairen gewond geraakt. Hoeveel van hen zullen overleven, is moeilijk te zeggen, verklaarde hij.

Kiev stelde voorts dat er aan Russische zijde inmiddels 20.000 soldaten zijn gesneuveld. Westerse schattingen houden het op enkele duizenden doden. Moskou zelf sprak onlangs over ongeveer 1.350 gesneuvelde soldaten in eigen gelederen. 

De hoeveelheid gas die Rusland dagelijks uitvoert naar het buitenland is gedaald tot het laagste niveau in drie maanden. Dat lijkt deels een gevolg van het warmere weer, waardoor er minder vraag is naar gas. Door de import van vloeibaar gemaakt aardgas (lng) uit andere landen heeft Europa de laatste dagen daarnaast ook meer alternatieven voor Russisch gas.

Het Russische staatsgasbedrijf Gazprom exporteerde in de eerste 15 dagen van april gemiddeld 407 miljoen kubieke meter gas per dag naar landen buiten de voormalige Sovjet-Unie. Dat is bijna 18 procent onder het daggemiddelde voor de maand maart.

Een analist van 'Rystad Energy' constateerde eerde deze week al dat de gasstroom uit Rusland in omvang aan het afnemen was. Hij weest erop dat het voordeliger aan het worden was om op de spotmarkt gas te kopen dan in zee te gaan met Rusland voor leveringen.

Donderdag zakte de Europese gasprijs zelfs tot het niveau van voor de Russische invasie van Oekraïne, op 23 februari. Een deskundige wees er toen op dat de vraag naar energie was gezakt omdat er met het lange paasweekend in het vooruitzicht minder werd gehandeld.

De Europese Unie is voor 40 procent van zijn gasverbruik afhankelijk van Rusland. Daarom is het voor het landenblok erg lastig om de gasaankopen uit Rusland onmiddellijk te stoppen als vergelding voor de Russische invasie van Oekraïne. Maar binnen de EU worden de laatste tijd wel stappen gezet om de leveringen van Gazprom op termijn af te bouwen. 

Vladimir Poetin heeft vorig jaar 10,2 miljoen roebels verdiend. Dat is omgerekend zo'n 114.000 euro. De Russische president heeft ook nog onder meer drie auto's en een appartement van 77 m² in zijn bezit. Dat heeft het Kremlin bekendgemaakt.

De 69-jarige Poetin is al twee decennia aan de macht in Rusland. Critici vermoeden dat zijn fortuin veel groter is. Het team van oppositieleider Aleksej Navalny onthulde in januari 2021 een video die zou bewijzen dat Poetin met smeergeld een peperduur paleis heeft laten bouwen aan de Zwarte Zee. De aankondiging van het Kremlin ontlokte alvast heel wat kritische reacties en spot op sociale media.

Volgens de gegevens die het Kremlin vrijgaf, zou de president niet de rijkste Russische politicus zijn. De inkomsten van de minister van Handel, Denis Manturow, zouden 704,7 miljoen roebels bedragen (8,1 miljoen euro). 

India wil zich profileren als permanente wereldspeler op vlak van de export van tarwe, nu de uitvoer vanuit de "Europese graanschuur" Oekraïne door de oorlog in gevaar komt. Het land wil in het komende jaar een record van 15 miljoen ton tarwe uitvoeren, dubbel zoveel als de meer dan 7 miljoen ton vorig jaar, meldde minister van Voedsel en Handel Piyush Goyal. Egypte heeft al toegezegd om Indiase tarwe te kopen.

Door de oorlog in Oekraïne zijn er problemen met de toeleveringsketen in het Zwarte Zeegebied, dat normaal gezien goed is voor een kwart van de export van graan. Daardoor stijgen de voedselprijzen tot een recordhoogte. Indiase tarwe is door de oorlog en de droogte in bepaalde regio's in Afrika dan ook plots erg gegeerd, nu in heel wat armere landen een voedselcrisis dreigt.

Egypte, wereldwijd de grootste inkoper van graan uit Oekraïne, is alvast komen aankloppen bij New Delhi, meldt het Egyptische ministerie van Landbouw. India wil 3 miljoen ton tarwe naar Egypte verschepen dit jaar, zegt Goyal. Indiase tarwe-exporteurs trekken naar Europa om er gesprekken te starten met inkopers.

India lonkt ook naar andere markten en zal handelsdelegaties sturen naar Marokko, Tunesië, Indonesië, de Filipijnen, Thailand, Vietnam, Turkije, Algerije en Libanon om te bekijken hoe de tarwe-export uitgebreid kan worden.

New Delhi vraagt ook aan de Wereldhandelsorganisatie om de regels te versoepelen zodat het tarwe kan exporteren uit de staatsreserves, "om zo landen te helpen die met tekorten kampen door de oorlog", zegt de minister nog. India heeft een enorm overschot aan tarwe na recordoogsten vorig jaar. Begin april had India bijna 19 miljoen ton graan opgeslagen, meer dan dubbel zoveel als wat de overheid voorschrijft. 

Meer dan 2.800 mensen zijn vrijdag geëvacueerd uit fel bevochten regio's in het oosten van Oekraïne. Dat meldt vicepremier Irina Veresjtsjoek vrijdag op Telegram. In de stad Zaporizja zijn goed 2.500 vluchtelingen aangekomen, onder wie 363 uit de zwaar getroffen havenstad Marioepol.

En "ondanks constante bombardementen", aldus Veresjtsjoek, zijn 370 mensen geëvacueerd uit verschillende steden en dorpen in het oosten van het land, zoals Lysytsjansk, Severodonetsk en Popasna.

Een Siberische journalist die beweerde dat elf leden van de Russische oproerpolitie weigerden te vechten in de oorlog in Oekraïne, is in voorlopige hechtenis geplaatst, in afwachting van zijn proces. De man is de hoofdredacteur van een nieuwswebsite van de Siberische regio Chakassië. Hij wordt ervan beschuldigd opzettelijk onjuiste informatie te hebben verspreid over de Russische strijdkrachten. Dat meldt de Russische onderzoekscommissie, belast met de belangrijkste onderzoeken in het land, in een verklaring.

Indien de journalist schuldig wordt bevonden, riskeert hij volgens de onderzoekscommissie tien jaar cel. Aan het begin van de week hebben onderzoekers zijn woning doorzocht en 15.000 dollar en 1.200 euro in beslag genomen, aldus nog de onderzoekscommissie. De lokale tak van de onderzoekscommissie gaf de naam van de journalist niet vrij, maar het lijkt te gaan om Michail Afanasev, de hoofdredacteur van Novy Fokus. 

Begin april citeerde Afanasev bronnen die stelden dat elf agenten van de oproerpolitie (OMON), verbonden aan het ministerie van Binnenlandse Zaken, onder druk stonden van de autoriteiten, nadat ze weigerden in Oekraïne te vechten. Het artikel werd gedeeld op sociale media. Vrijdag blokkeerde de Russische mediawaakhond de Russische versie van de onafhankelijke nieuwswebsite 'Moscow Times', die het artikel van Afanasev geciteerd had. 

Afanasev had eerder gezegd dat hij niet van plan was Rusland te verlaten. Hij is gekend om zijn verslaggeving over gevoelige kwesties in Chakassië en krijgt al jaren te maken met rechtszaken wegens smaad. Op grond van onlangs aangenomen wetten staat op het verspreiden van door de overheid als onjuist beschouwde informatie over de oorlog in Oekraïne zware straffen, tot vijftien jaar cel. 

Ook de Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft de wereld gewaarschuwd voor het gebruik van nucleaire wapens door Rusland. Volgens de president moet de hele wereld "ongerust" zijn.

CIA-baas William Burns zei donderdag dat de Russische president Vladimir Poetin zijn toevlucht kan nemen tot nucleaire wapens na de militaire tegenslagen die Rusland te verduren kreeg. Burns benadrukte dat een nucleaire dreiging niet lichtvaardig opgevat moet worden "gezien de potentiële wanhoop van Poetin". Volgens de CIA-baas zou Poetin kunnen besluiten om "beperkte" tactische kernwapens in te zetten. Deze kernwapens zijn minder krachtig dan de atoombom die in 1945 de Japanse stad Hiroshima vernietigde.

De Amerikaanse zender CNN legde die vraag vandaag voor aan Zelensky. "Niet alleen ik, maar de hele wereld, alle landen moeten ongerust zijn", antwoordde de Oekraïense president. Zijn bezorgdheid heeft betrekking op nucleaire en chemische wapens. "Zij kunnen het gebruiken. Voor hen zijn mensenlevens niets waard", aldus Zelensky. 

De Letse president Egils Levits was eerder deze week samen met de presidenten van Polen, Estland en Litouwen afgereisd naar Borodianka, een klein Oekraïens stadje in de buurt van Kiev. Bij zijn terugkeer in Letland legde hij een korte verklaring af over de zaken die hij er heeft waargenomen. "Ik zou het een genocide noemen", aldus Levits, een voormalige rechter bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Hij beklemtoonde dat een internationale rechtbank die kwestie juridisch moet regelen.

De aanblik van de verwoeste voorsteden van Kiev was "zeer emotioneel", stelde Levits nog. "Je kon zien dat de Russische troepen bijzonder wreed hebben gehandeld om zo veel mogelijk burgers te doden."

Dinsdag had de Amerikaanse president Joe Biden het Russische leger al van een genocide beticht. Sindsdien is het gebruik van die term een discussieonderwerp geworden. Onder meer de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz weigeren het woord te gebruiken voor de gebeurtenissen die in Oekraïne plaatsvinden. Ze benadrukken wel dat er onaanvaardbare oorlogsmisdaden worden gepleegd. 

In Oekraïne dreigt voor een deel van de bevolking de hongersnood, waarschuwt het VN-Wereldvoedselprogramma (WFP) vrijdag. Sinds Marioepol twee weken geleden omsingeld werd door het Russische leger zijn er geen hulpkonvooien meer in de stad toegelaten, zei WFP-topman David Beasley vrijdag na een bezoek aan Oekraïne. "Het is één ding voor mensen om te lijden onder de verwoestingen van de oorlog," zei Beasley. "Het is iets anders als ze ook worden achtergelaten om te verhongeren."

De VN-organisatie schat dat een derde van de mensen in Oekraïne en 60 procent van de mensen die in het land zelf op de vlucht zijn, bezorgd zijn over het feit of ze wel genoeg eten gaan vinden voor hun gezin.

In zijn verklaring noemde Beasley Rusland niet bij naam. "We roepen iedereen op ons de toegang te geven die we nodig hebben om mensen in belegerde steden te bereiken", klonk het. 

In Marioepol zouden nog zowat 100.000 mensen verblijven, en de laatste voedings- en watervoorraden zullen binnenkort uitgeput zijn. Ook over de situatie in de steden in het oosten van het land is het WFP bezorgd.

Tot dusver heeft het Wereldvoedselprogramma aan ongeveer 1,4 miljoen mensen in Oekraïne voedsel verstrekt. Deze maand zullen 2,3 miljoen mensen worden gesteund. 

Beasley ging onder meer op bezoek in Boetsja, de voorstad van hoofdstad Kiev waar na de terugtrekking van de Russische strijdkrachten honderden lichamen op straat werden aangetroffen. "Ik ben geshockeerd, de horror van de oorlog is er zo duidelijk."

Rusland zet achttien vertegenwoordigers van de Europese Unie het land uit. Het gaat om een vergeldingsmaatregel omwille van de uitwijzing van Russische diplomaten uit Europa.

De EU wees tien dagen geleden negentien Russische diplomaten in Brussel de deur. Ook verschillende Europese lidstaten, waaronder België, hebben vergelijkbare maatregelen genomen, onder meer na verdenking van spionage.

Moskou liet toen al weten dat er tegenmaatregelen zouden komen

Rusland heeft voor het eerst sinds de aanval op Oekraïne langeafstandbommenwerpers gebruikt om de belegerde havenstad Marioepol te bestoken. Dat zegt de woordvoerder van het Oekraïense ministerie van Defensie, Oleksandr Motoezjanik.

De Oost-Oekraïense stad wordt sinds 1 maart aangevallen, maar is nog niet volledig in handen van de Russische troepen. De stad is strategisch interessant. Rusland wil ze veroveren om een landverbinding te maken tussen de separatistische gebieden in de regio Donbas en het geannexeerde schiereiland de Krim. 

Volgens Motoezjanik zijn hevige straatgevechten aan de gang in de stad. De gevechten zouden vooral plaatsvinden aan de staalfabriek en de haven.

Rusland claimde donderdag de haven van Marioepol volledig in handen te hebben, maar volgens Oekraïne wordt vrijdag nog gestreden in het havengebied. 

In de omgeving van de Oekraïense hoofdstad Kiev is een fabriek die Neptune-raketten maakt getroffen door een Russische raketaanval. Dat hebben journalisten van het nieuwsagentschap AFP vastgesteld. De Neptune-raketten werden volgens het Oekraïense leger gebruikt bij de aanval op de Russische kruiser Moskva.

De Russische aanval vond in de nacht van donderdag op vrijdag plaats op de Vizar-fabriek in Vyshneve, ongeveer 30 kilometer ten zuidwesten van Kiev. Zowel de productiefaciliteit als een aangrenzend kantoorgebouw werden zwaar beschadigd door de Russische Kalibr-kruisraketten. 

Igor Konasjenkov, de woordvoerder van het Russische ministerie van Defensie, had vrijdag al meegedeeld dat in de omgeving van Kiev een Oekraïense wapenfabriek was vernietigd. Er werd niet veel verder in detail getreden. 

De getroffen Vizar-fabriek is een van de Oekraïense fabrieken die Neptune-kruisraketten vervaardigt. Dat blijkt uit de gegevens van 'UkrOboronProm', de staatsholding die de Oekraïense wapenproducenten overkoepelt.

De Russische actie lijkt een vergelding te zijn voor de aanval op het oorlogsschip Movska in de Zwarte Zee. Het vlaggenschip van de Russische Zwarte Zeevloot is gisteren gezonken. Volgens Oekraïne werd het 186 meter lange oorlogsschip getroffen door Neptune-raketten. Moskou spreekt dat tegen en zegt dat er door de explosie van munitie brand was uitgebroken op het schip. De zwaar beschadigde Moskva zou vervolgens in een storm zijn vergaan. 

Herbekijk: Wat is de Moskva, het vlaggenschip van de Russische vloot?

Bij Russische beschietingen op een evacuatiebus in Borova, in de Oekraïense regio Charkiv, zijn gisteren zeven burgers om het leven gekomen. 27 andere burgers raakten gewond. Dat meldt het Oekraïense parket-generaal vandaag op de berichtendienst Telegram.

"Op 14 april hebben Russische soldaten een evacuatiebus met burgers in het dorp Borova beschoten. Volgens de eerste informatie zijn zeven mensen gedood en zijn 27 mensen gewond geraakt", schreef het parket-generaal op Telegram. Een onderzoek is geopend naar "schending van de oorlogswetten en -gebruiken, geassocieerd met moord met voorbedachten rade", klinkt het.

In het zuidelijker gelegen Vasylivka, een dorp in de regio Zaporizja, leidde een Russisch bombardement tot één dode, vijf gewonden en materiële schade, onder meer aan huizen, een kruidenier en een treinstation. Dat meldde het lokale militaire bestuur op Telegram. 

Het Russische leger heeft naar eigen zeggen volledige controle verworven over een staalfabriek in de zwaar belegerde havenstad Marioepol in Oekraïne. "In de stad Marioepol hebben Russische strijdkrachten en eenheden van de volksrepubliek Donetsk met hun aanvallen de staalfabriek Iljitsj volledig bevrijd van Oekraïense nationalisten", zei de woordvoerder van het Russische ministerie van Defensie, Igor Konasjenkov.

Het bericht werd niet bevestigd door Oekraïne, maar de bevelhebber van de 36ste brigade van de Oekraïense marine, Serhiy Volyna, beschreef de toestand in de stad in de krant 'Ukrainskaya Pravda' als "kritiek". Marioepol kan enkel gered worden door een snelle militaire operatie die een einde maakt aan de Russische blokkade, of door een politieke oplossing, zei hij. 

Het Russische leger zei ook dat het zijn geavanceerde S-400-luchtafweersysteem had ingezet en dat het systeem een Oekraïense helikopter had neergeschoten die een dorp in het westen van Rusland zou hebben aangevallen. Deze informatie kon niet onafhankelijk geverifieerd worden. 

Busmaatschappij FlixBus gaat zijn busreizen naar Oekraïne hervatten. Volgens een verklaring van de Oekraïense overheid en FlixBus zelf kunnen reizigers binnenkort onder meer weer naar de hoofdstad Kiev reizen.

De busmaatschappij zegt dat steeds meer mensen teruggaan naar Oekraïne: ongeveer de helft van de mensen die Oekraïne hebben verlaten, wil volgens FlixBus terugkeren. Het bedrijf wil daarom een "veilige, comfortabele en betaalbare" reis mogelijk maken. Op de website van de busmaatschappij zijn al reizen te boeken. 

Lees hier meer.