Eerste (officiële) coronadoden in Shanghai sinds begin harde lockdown, onvrede groeit: "Overheid staat onder druk"

De omikrongolf die in de Chinese stad Shanghai woedt, heeft er nu ook slachtoffers geëist. Het gaat om bejaarden met onderliggende aandoeningen - twee vrouwen van 89 en 91 jaar oud en een man van 91 die hartklachten hadden. Ze waren ook niet gevaccineerd. Daarmee vormen ze de eerste officieel geregistreerde coronadoden sinds de stad begin maart opnieuw in lockdown ging.

"Het zijn de eersten, althans voor zover bekend", benadrukt onze China-correspondent Eva Rammeloo, die zelf in Shanghai woont maar nu even weer in Nederland is. "Eerder waren er al berichten over een verpleegtehuis waar 20 mensen zijn overleden aan corona, maar dat is nooit officieel bevestigd. En dan is het nog onduidelijk hoeveel mensen er overleden zijn die nooit in het ziekenhuis konden raken, die geen medicijnen of behandeling konden krijgen: kankerpatiënten, dialysepatiënten, mensen met een hartaanval."

China registreerde tot nu toe officieel "slechts" 4.641 sterfgevallen als gevolg van het coronavirus, dat eind 2019 voor het eerst op zijn grondgebied werd ontdekt in de stad Wuhan. Het land volgt nog altijd een zerocovidstrategie waarbij zelfs bij een laag aantal besmettingen grote gebieden in lockdown gaan.

Toch doen die 3 officiële doden zorgen baren. "Zij vallen precies in de groep waar de overheid bang voor is. Net daarvoor is die lockdown ingesteld. Je zag het in Hong Kong al dat met name ouderen die niet goed gevaccineerd zijn geraakt worden door het virus."

Bijna 90 procent van de mensen in China is gevaccineerd. "Maar er zijn natuurlijk enorm veel Chinezen. Bovendien zijn 92 miljoen Chinezen ouder dan 65 jaar. Dik 20 miljoen zijn ouder dan 80. Net die groep is niet goed gevaccineerd", weet Rammeloo. "Heel veel ouderen twijfelen over het vaccin of vertrouwen het niet."

"De Chinese vaccins zijn ook niet zo effectief als de mRNA-vaccins (zoals Pfizer of Moderna, red.) die we in het Westen gebruiken. Ze voorkomen wel zeer ernstige ziekte en sterfte, dus wie wel gevaccineerd is, heeft niet zo veel te vrezen. Maar de bezorgdheid gaat nu vooral om die grote groep zeer kwetsbare ouderen."

Ondanks de strenge lockdown nam het aantal coronabesmettingen er de voorbije week toe tot recordaantallen. Momenteel telt de stad meer dan 22.000 gevallen, het merendeel weliswaar asymptomatisch. Om de twee dagen worden inwoners getest met een PCR-test, op de andere dagen moeten ze een zelftest doen. In totaal heeft de stad zo sinds 10 maart al meer dan 200 miljoen tests uitgevoerd.

"In de quarantainecentra in stad zitten nu tienduizenden mensen in isolatie. Het is ook precies daar dat het merendeel van de besmettingen wordt geregistreerd", legt Rammeloo uit.

"De regering wil daarom nu een nieuwe definitie hanteren voor het onder controle brengen van het virus: als er geen besmettingen meer worden ontdekt buiten die quarantainecentra is 'zero covid' bereikt binnen de samenleving en kunnen wooncomplexen langzamerhand worden vrijgegeven. Er wordt gezegd dat dat niveau mogelijk al woensdag kan worden bereikt. Dat lijkt wel erg ambitieus."

Uit de stad sijpelen intussen ook almaar meer berichten van ongenoegen over de slechte communicatie en de draconische maatregelen, maar ook over de manke voedselbedeling, burenruzies en wederzijds wantrouwen over al dan niet positieve tests en quarantaines.

"In de quarantainecentra zitten mensen vast in erbarmelijke omstandigheden: geen privacy, geen hygiëne, dus als je niet ziek was, dan word je het daar wel. Dus in de stad zijn mensen continu bezig met 'niet ziek worden' en vooral met eten krijgen."

"Die lockdown zou oorspronkelijk maar een paar dagen duren. Dus de voorraden van de mensen zijn al lang op. Zij zijn dus afhankelijk van pakketten die via de overheid worden opgestuurd. Wel kunnen ze intussen weer bestellen bij online supermarkten, maar de logistiek hapert: er zijn niet voldoende koeriers om al die bestellingen af te leveren."

Bottomline, zo zegt Rammeloo, "het is momenteel gewoon afzien in Shanghai". "Veel protesten hebben te maken met de erg slechte organisatie van de lockdown. Dat was de succesformule van de afgelopen 2 jaar. Mensen hebben daar op zich wel begrip voor, maar dan moet die lockdown wel goed georganiseerd zijn en dat is niet het geval. De Chinese overheid kan die onvrede niet meer afdoende filteren en staat dus echt onder druk om hier iets aan te doen. Vandaar ook die pogingen om perspectief te bieden aan de mensen."