‘Gesneuvelde soldaten liggen op Oekraïense grond te rotten. Zo gaat Rusland met zijn eigen mensen om’

We zijn meer dan vijftig dagen ver in de oorlog. Hoe kijkt u naar de Russische militaire invasie?

Lesia Vasylenko: “De kiem van de Russische invasie en de huidige oorlog werd gezaaid bij de Russische agressie in februari 2014 die leidde tot de annexatie van de Krim. We leven al acht jaar onder deze druk. Maar op 24 februari 2022 escaleerde de druk tot een ongekend niveau. 

“Dit is de grootste oorlog in het centrum van Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. Ik denk zelfs dat we aan de rand van een derde wereldoorlog staan. Of die derde wereldoorlog er ook effectief komt, hangt af van de manier waarop de internationale gemeenschap op de oorlog in Oekraïne reageert.”

Vorige week ging u op bezoek bij president Emmanuel Macron in Frankrijk. Waarover hebt u met hem gesproken?

“Tijdens mijn bezoek, samen met andere Oekraïense parlementsleden, hebben we gesproken over economische sancties tegen Rusland en wapens voor Oekraïne. President Macron bevestigde dat de economische sancties niet opgeheven zullen worden tot de laatste Russische soldaat Oekraïens grondgebied verlaat. Frankrijk zal ons militair blijven ondersteunen.”

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, spoorde vorige week vrijdag naar Kiev. Hoe kijkt u terug op haar bezoek?

“Ze kwam niet alleen: 37 parlementsleden van de Europese Unie en verschillende Europese staten vergezelden haar. Het is voor ons en het Oekraïense volk ontzettend belangrijk dat zij Oekraïne steunen en ons tonen dat we er in deze oorlog niet alleen voor staan.”

Hoe kijkt u naar de economische sancties van de Europese Unie tegen Rusland?

“Economische sancties zijn hard nodig. Het economische front is ook een front in deze oorlog. Rusland gebruikt elke dollar om zijn leger mee te financieren, wapens mee te kopen en finaal Oekraïense kinderen te doden. Tot nu toe zijn er al 177 kinderen vermoord in Oekraïne (dit gesprek vond plaats op 9 april, red.). De economische sancties zijn cruciaal om Rusland van binnenuit te verzwakken. Het is een signaal aan de Russen dat de internationale gemeenschap hun agressie tegen Oekraïne niet accepteert en nooit zal steunen.”

Ondertussen heeft de Europese Unie een vijfde sanctiepakket klaar.

“Het is goed dat de sancties aangescherpt worden, maar we hebben nog meer en nog hardere sancties nodig. Rusland moet voor al zijn banken volledig afgesloten worden van het Swift-systeem. Daarnaast moet er een volledig olie- en gasembargo komen.”

Denkt u dat Poetin ooit nucleaire wapens zal inzetten tegen Oekraïne?

“Dat is onmogelijk. Om een kernoorlog te starten moet een hele commandoketen van mensen doorlopen worden. Poetin kan niet zomaar impulsief op de rode knop drukken. 

“Het is bovendien niet duidelijk in welke staat de Russische kernwapens zijn. Rusland maakte zijn bevolking en de wereld jarenlang wijs dat het een expert was op het vlak van oorlogsvoering, maar sommige materialen die het Oekraïense leger ondertussen heeft weten te bemachtigen zijn helemaal niet zo geavanceerd als ze beweren. Dat kan ook het geval zijn met hun nucleair arsenaal. 

“Oekraïne ligt ook te dicht bij Rusland om ons met nucleaire wapens te beschieten. Poetin zou samen met zijn naasten de gevolgen van zo’n kernaanval ondervinden. 

“Het is dus hoogst onwaarschijnlijk dat Poetin kernwapens zal gebruiken. Het is daarentegen veel waarschijnlijker dat Rusland zal proberen om controle te krijgen over de kerncentrales die zich in Oekraïne bevinden. Er zijn vijf kerncentrales, met 21 reactoren, in Oekraïne. Twee ervan, Tsjernobyl en Zaporizja, staan al onder Russische controle. 

“Zodra Rusland de controle over de kerncentrales heeft, is er niets meer dat Poetin of een van zijn commandanten ervan zal weerhouden om het bevel te geven om hier of daar op de brandstofknoppen te drukken of om een wissel van ploegen te voorkomen of andere acties die zouden kunnen resulteren in een kernramp met een nucleaire explosie van de omvang die de wereld nog nooit heeft gezien. 

“We herinneren ons allemaal nog levendig de kernramp in Tsjernobyl in 1986, waarbij slechts één kernreactor ontplofte. Op dit moment hebben we vijftien werkende kernreactoren. Als die exploderen, zullen niet alleen Oekraïners, maar ook Russen, Europeanen en de rest van de wereld lijden onder een extreme nucleaire ramp en de na-effecten van een straling die elke burger in elk land op deze planeet zal treffen. 

“Om dat te voorkomen hebben we een onmiddellijke reactie nodig van de internationale gemeenschap. We hebben hulp nodig om ons luchtruim boven de kerncentrales te beveiligen. Daarnaast hebben we extra grondtroepen nodig die extra beveiliging en bescherming rond deze zones bieden. 

“De internationale gemeenschap moet snel ingrijpen en ervoor zorgen dat de nucleaire kerncentrales van Oekraïne en de gebieden eromheen neutrale en gedemilitariseerde zones worden.”

Wat verwacht u van de vredesgesprekken?

“De manier om conflicten te beëindigen is in het beste scenario via diplomatie. Dat kan alleen als je twee partijen hebt die het allebei interesseert het conflict te beëindigen. 

“In het geval van de militaire invasie van Rusland in Oekraïne spreken we echter niet over een conflict, maar over een aanvalsoorlog. Rusland is het er op dit moment om te doen de situatie zo hoog mogelijk te doen escaleren, zodat het gebied van Oekraïne kan krijgen en Oekraïne kan ontmantelen. 

“Onder deze omstandigheden is Rusland niet bereid toegevingen te doen die zouden kunnen leiden tot een vreedzame diplomatieke oplossing. Pas als de Russische troepen uit Oekraïne verdreven worden, zal er gepraat kunnen worden. 

“We hebben daar de steun van de internationale gemeenschap voor nodig. Rusland zal vervolgens herstelbetalingen moeten doen voor alle schade die het heeft aangebracht. Niet alleen Oekraïne, maar alle landen die ons gesteund hebben zal Rusland moeten vergoeden voor de geleden schade.”

Is Poetin in staat om chemische of biologische wapens te gebruiken?

“Poetin is tot alles in staat. Hij is een waanzinnige en machtige dictator die droomt van een groter Russisch rijk. Mensenlevens spelen voor hem geen rol, of het nu gaat over Russen of Oekraïeners. Hij beweert dat zijn volk bereid is alle mogelijke sancties te doorstaan en dat het lijden ondergeschikt vindt aan de wederopbouw van een groot Russisch rijk.”

De woordvoerder van het Kremlin beweerde lange tijd dat er zo goed als geen burgerslachtoffers in Oekraïne waren gevallen. Hoe komt dat volgens u?

“Het Kremlin staat bekend om zijn leugens en zijn uitstekende propaganda-instrumenten. Dat was al zo tijdens de Sovjettijd. Ze waren toen al meesters in propaganda, en Poetins regime heeft die vaardigheden om te liegen overgeërfd. 

“Ze liegen tegen iedereen, maar bovenal tegen hun eigen bevolking. Volgens onze telling zijn er al ongeveer 20.000 Russische soldaten gesneuveld, maar het Kremlin spreekt zich nog steeds niet uit over het aantal gesneuvelde soldaten. 

“Het is zelfs zo erg dat gesneuvelde soldaten op Oekraïens grondgebied liggen te rotten. Het leger neemt ze niet mee. Dat is hoe Rusland met zijn eigen mensen omgaat. 

“Het is hoog tijd dat Russen beginnen te beseffen onder wat voor regime ze leven. Helaas voor Rusland is de wereld van de 21ste eeuw gedigitaliseerd. We zijn nu in staat om elke misdaad die Rusland pleegt gedetailleerd te documenteren. Mensen hebben video’s en foto’s genomen van alle oorlogsmisdaden die Rusland de voorbije weken heeft gepleegd.”

Alsmaar meer komen de verhalen over de oorlogsgruwel naar buiten. U kaartte zelf de verkrachtingen door Russische soldaten aan.

“Sommige vrouwen zijn eerst verkracht en daarna geëxecuteerd. Sommige vrouwen waren slachtoffer van een groepsverkrachting. Als je zulke verhalen hebt gehoord, dan weet je dat de Russische soldaten criminelen zijn en oorlogsmisdaden hebben gepleegd. Ze zullen voor de rechtbank gebracht worden. Zij en hun familielden zullen moeten bidden dat ze voor een internationaal strafhof berecht worden vooraleer iemand het recht in eigen handen neemt.”

Hoe komt het dat Rusland zich heeft teruggetrokken uit de regio rond Kiev?

“Rusland is niet in staat om Kiev in te nemen. En als ze het zouden doen, dan kunnen ze nooit de hele regio onder controle houden. Dat is de reden waarom ze zich hebben teruggetrokken en hun troepen nu concentreren in andere regio’s in Oekraïne. 

“Dat betekent dus dat ze elders in Oekraïne oorlog zullen voeren en burgerslachtoffers zullen maken. Dat willen we niet. We zullen dus doorgaan met vechten tot we dit virus volledig en voorgoed uit Oekraïne verwijderd hebben.”

Is Kiev weer veiliger geworden?

“Geen enkele plaats in Oekraïne is veilig op dit moment. Kiev ook niet, maar Kiev staat er en we zullen blijven standhouden tot Oekraïne zich bevrijd heeft van de agressor Rusland. Ik merk wel dat verscheidene Oekraïners en kennissen van mij die Kiev ontvlucht waren terug naar hun huis keren.”

Wat is uw kijk op de houding van de NAVO?

“De NAVO speelt het spel mee en houdt zich aan haar eigen overeenkomsten. Maar er is niet alleen de NAVO. Er is ook de instelling Verenigde Naties, en daar is Oekraïne wel lid van. De VN kan zijn rol inzake collectieve zelfverdediging opnemen in Oekraïne om de Russische agressor voor eens en voor altijd te stoppen. 

“Rusland moet uitgesloten worden van de VN-Veiligheidsraad, en zijn vetorecht in de Verenigde Naties moet ontnomen worden. Alleen op die manier kunnen de Verenigde Naties opnieuw een krachtige organisatie worden die in staat is ons voor een derde wereldoorlog te behoeden.”

De recentelijk herkozen Hongaarse premier Viktor Orbán heeft een andere visie.

“Elke leider is vrij om zijn eigen keuzes te maken, maar Viktor Orbán is geen leider van de vrije wereld. Hij is dat nooit geweest, en als hij ervoor kiest om aan de zijde van Poetin te staan, dan zal hij ooit beschuldigd worden als medeplichtige aan een resem oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid.”

Had Biden het bij het rechte eind om Poetin een oorlogsmisdadiger en een slachter te noemen?

“Uiteraard had hij gelijk. Poetin is een slachter en moet berecht en veroordeeld worden voor de zwaarst mogelijke straffen onder internationaal recht. Elke misdaad die Rusland nu in Oekraïne pleegt - de moord op kinderen en onschuldige burgers, de verkrachting van vrouwen - zal uitvoerig gedocumenteerd worden. Iedereen die onder Poetins bevel stond zal ervoor berecht worden.”

Hoe is het moreel onder Oekraïnse politici?

“Zeer sterk. Alle politieke krachten, zowel regeringsleden als oppositieleden, treden verenigd op aan de zijde van de president. We staan als één natie tegenover agressor Rusland. Wij zijn vastbesloten om deze invasie te overwinnen, en we nodigen de wereld uit om samen aan onze zijde te strijden voor democratie en vrijheid, tegen Rusland en het terrorisme.”