‘Je zult zien: stapje voor stapje zullen wij het nieuwe normaal worden’

In de studio van Morgane Gielen voltrekt zich een professioneel onderonsje tussen fotografen. Als Humo-fotografe Saskia Vanderstichele door het No Babes-fotoboek bladert, merkt ze op dat Gielen haar modellen vaak van onderen uit fotografeert. “Zo maak ik hen groter”, antwoordt Gielen. Dat is exact wat ze doet: ze trekt de mensen voor haar lens uit de schaduw en zet hen pontificaal in beeld.

Morgane Gielen: “Ik wil hen in volle glorie fotograferen. Hun kwetsbaarheden hoeven ze niet te verdoezelen. Bij mij mogen die mee op de foto, vaak zelfs voor het eerst.”

Neem nu deze foto van een vrouw met een buik vol striemen. Niet iedereen durft zich zo bloot te geven.

“Mensen gaan er vaak van uit dat huidoverschot te maken heeft met mager willen zijn en toch maar willen voldoen aan het schoonheidsideaal. Dit model had er geen probleem mee dat ze wat voller was. Ze hield net van haar rondingen, maar ze kreeg het mentaal zwaar, belandde in een depressie – en dit was het resultaat. Dat verhaal laat ik haar in het boek in haar eigen woorden vertellen, net zoals ik mensen in ‘Iedereen beroemd’ aan het woord laat voor ik hen fotografeer.”

Voor jou maken die verhalen deel uit van de shoot.

“Iedereen die ik fotografeer, wil ik ook leren kennen. Ik ben trots dat ik hun verhalen mag delen. Ik hoop mensen ermee wakker te schudden, te ontdoen van hun oogkleppen.

“Kijk naar deze foto: deze man heeft zijn beide benen verloren als soldaat, vandaag is hij paralympisch atleet. Ik ben nog maar zelden iemand tegengekomen die zo positief ingesteld is als hij.

“De mensen die ik fotografeer, vinden meestal zelf de weg naar No Babes. Online zijn we uitgegroeid tot een echte community.”

Een community van buitenbeentjes, zoals je hen zelf noemt.

“Het zijn mensen die mentaal of fysiek anders zijn, die buiten de lijntjes kleuren door hun genderbeleving, of die worstelen met ziektes die je niet ziet, van angststoornissen tot kanker. Vaak vinden ze me door mond-tot-mondreclame. Voor velen is het een haast therapeutische ervaring: ‘Eindelijk eens iemand die luistert!’ Het is ontstellend hoeveel mensen ernaar hunkeren gehoord te worden.”

Er staan een paar bekende gezichten in het No Babes-fotoboek: Jaouad Alloul, Sem Lannau…

“Sem heb ik leren kennen op het Filmfestival in Oostende. We waren allebei uitgenodigd als influencer. Wat haat ik dat woord! Influencen probeer ik vooral níét te doen. Als ik het dan toch een naam moet geven, dan vind ik mezelf eerder een activist.

“Tussen Sem en mij klikte het meteen. Hij is al van bij de start betrokken bij No Babes. Jaouad heb ik zelf aangesproken op Instagram, gewoon omdat ik hem supercool vond.”

We kennen hen allebei uit Taboe. Dat er een overlap is tussen wat jij doet en de reeks van Philippe Geubels, verbaast ons niet.

“We dragen dezelfde boodschap uit: dat we naar een samenleving moeten waarin iedereen zich vertegenwoordigd ziet, en niet alleen een paar selecte doelgroepen.”

Lief in de cel

Je wist al heel jong dat je fotograaf wilde worden.

“Als kind was ik al creatief. Eerst was het muziek: ik zong en speelde piano. Ik heb zelfs meegedaan aan Eurosong for Kids. Mijn zelfgeschreven nummer ging over mijn eerste gebroken hart: ‘Gewoon weggegaan/ ik zie je staan/ met je arm om haar heen/ je hebt geen idee hoeveel ik om je geef’. (schatert) Ik ken het nog helemaal. Ik viel net buiten de top tien en kwam dus niet op tv. Gelukkig maar, denk ik nu, maar toen was ik zo ontgoocheld dat ik er een degout van muziek aan overhield.

“Op mijn 14de kreeg ik van een familielid mijn eerste fototoestel cadeau en heb ik me op de fotografie gestort. Thuis op mijn kamer zette ik vriendinnen en familie voor de lens.”

De toon was gezet: op je 18de ging je fotografie studeren aan Sint-Lukas in Brussel.

“Ik heb het geprobeerd, maar na een paar maanden ben ik volledig gecrasht. Ik heb zelfs twee weken in het ziekenhuis gelegen. Mijn lichaam was óp.”

18 is erg jong om al zo diep te zitten.

“Al mijn hele leven worstel ik met faalangst en perfectionisme. Ik leg mezelf een enorme druk op. In dat eerste jaar aan de hogeschool liep ik me elke dag 12 uur lang de benen van het lijf, maar de leerkrachten keken niet naar me om. Ze hadden hun favorietjes en ik hoorde daar duidelijk niet bij.

“Dat ik voor modefotografie had gekozen, hielp ook niet: ze wisten duidelijk niet goed wat ze daarmee aan moesten. Waardoor ik mezelf nog méér ging bewijzen. Als ik maar goed genoeg presteer, dacht ik, gaan mensen me wel graag zien. Ik sleepte een gigantisch minderwaardigheidscomplex met me mee.”

Heb je enig idee waar dat vandaan kwam?

“Het zal zeker met de tijdgeest te maken hebben. Capitalism is a lifestyle. Daar leven jongeren tegenwoordig naar: je moet er goed uitzien, een leuke job hebben, ’s ochtends uit je bed springen voor een yogasessie en een groene smoothie… Maar hoe hard je ook je best doet, het zal nooit genoeg zijn. De druk is onrealistisch hoog.

“En daar kwam nog eens bovenop dat ik emotioneel genekt was door een slecht gelopen relatie.”

Een tweede gebroken hart?

“Dat kun je wel zeggen. Mijn ex bleek betrokken bij een moord. Niet als dader, maar hij was wel aanwezig geweest bij de feiten. Pas na een paar maanden biechtte hij het me op, maar het was al te laat: ik was dolverliefd. Op het ogenblik van de feiten was hij minderjarig, maar hij is veroordeeld als volwassene en kreeg twaalf jaar cel. Ik was in shock.”

Maar je zei niet tegen jezelf: ‘Wegwezen, Morgane!’?

“Buitenstaanders begrijpen niet dat je zo iemand graag kunt zien. Ik was 18 en was er rotsvast van overtuigd dat ik de man van mijn leven had leren kennen. Ik kon niet vatten dat mijn grote liefde me zo brutaal werd afgenomen.

“Toen ik net uit het ziekenhuis was, ben ik nog helemaal naar de gevangenis in de Ardennen gereden om hem te zien. Mijn familie schaamde zich en online werd ik geviseerd door nabestaanden van het slachtoffer: ‘Wat voor een domme slet moet je zijn om zo iemand graag te zien!’

“Uiteindelijk heb ik met hem gebroken. Ik was alles kwijt: mijn lief, mijn studie, mijn gedroomde carrière als modefotografe. Maandenlang ben ik depressief geweest.”

Was No Babes jouw weg uit dat dal?

“Ik heb eerst nóg een keer een foute partner aangetrokken, alsof ik nog een extra wake-upcall nodig had. Daarna heb ik een jaar lang alle mannen afgezworen en me op mezelf en op mijn therapie geconcentreerd. Na een jaar en drie dagen leerde ik Sander kennen. Ik zat te swipen op Tinder – en daar was hij opeens. Die grote container hier in de tuin is zijn atelier: hij fabriceert er handgemaakte keukenmessen, die hij over de hele wereld verkoopt.”

Prachtige messen, daar niet van. Maar vertelde hij op de eerste date al dat hij iets had met steekwapens?

“(lacht) Ja. Hij werkte toen nog als kliminstructeur, maar ik was meteen gefascineerd door zijn passie voor messen. Alles wat anders is triggert me.

“Ik heb het hem wel niet gemakkelijk gemaakt, de eerste twee jaar. Ik heb al mijn vroegere trauma’s op hem uitgewerkt, maar hij is gebleven. Kennelijk bestaan er ook goeie kerels.

“Het verhaal van mijn ex heb ik jarenlang voor mezelf gehouden. Zelfs met vrienden sprak ik er niet over. Ik zat hier in mijn eentje weg te kwijnen in de zetel. Helemaal kapot ging ik eraan. Tot ik dacht: waarom zou ik het niet delen? Misschien hebben anderen er wel iets aan. Ik heb alles neergeschreven en op de website van No Babes gepost. Zo weten anderen dat No Babes niet louter vrijblijvend is voor mij.”

Jij draagt ook je littekens.

“Precies. Kwetsbaarheid lokt kwetsbaarheid uit. Als er één compliment is dat ik vaak krijg tijdens mijn fotoshoots, dan wel: ‘Ik voel me bij jou op mijn gemak.’ Op school nam ik het vroeger ook op voor de gepeste kinderen. Ik was zelf een beetje een tomboy en doe al sinds mijn vijfde aan vechtsport. Mijn beste vriendin was Franstalig. Lachten ze haar uit op de speelplaats en trokken ze aan haar staartjes, dan sprong ik voor haar in de bres. Ik liet niet met me sollen, ook niet als ik tegenover jongens stond die veel groter waren dan ik. Mijn kliek, dat waren de buitenbeentjes, toen al.”

Op watjes kauwen

“Na mijn crash ben ik nog heel even teruggekeerd naar Sint-Lukas, maar mijn lichaam protesteerde meteen.”

En toch ben je blijven fotograferen.

“De modesector is me altijd blijven fascineren. Een verhaal creëren met make-up en styling: daar hou ik van. Om het maatje of de kleur van het model geef ik geen fuck.

“Ik begon hier en daar opdrachten te doen als fotograaf. Zodra ik de modellen op een set wat beter leerde kennen, kwamen de verhalen naar boven: over hun eetstoornis, over hoe ze op watjes kauwden om hun hongergevoel te stillen. Op de modeweek in Parijs zag ik hoe ze als wegwerpproducten werden behandeld.

“Intussen ging ik in mijn eentje op mijn kamer ook portretten maken. In mijn zoektocht naar modellen die mijn gevoelens konden vertalen op beeld, botste ik altijd weer op mensen met een bijzonder verhaal. Daar ligt de kiem van No Babes.”

Waar heb je die naam eigenlijk vandaan?

“Omdat ik geen idee had hoe ik voor mezelf een plekje kon veroveren in de competitieve wereld van de modefotografie, ben ik naar een marketingbureau gestapt. Ik was met handen en voeten aan het uitleggen wat ik precies voor ogen had: ‘Ik hou van atypische gezichtjes, niet van de klassieke babes – blond haar, blauwe ogen, maatje 36.’ Waarop iemand van het bureau zei: ‘Ah, dus eerder de no babes?’ Die naam is blijven plakken.

“Collega-fotografen verklaarden me gek toen ik met No Babes begon: ‘Dat zal nooit werken.’ Het was één en al scepticisme. Typisch Belgisch: hier moet je je bewijzen voor ze je ernstig nemen.”

Je zag het wel groots: je kwam meteen met je fotoboek en organiseerde een tentoonstelling.

“Ik heb de uitgeverij (Borgerhoff & Lamberigts, red.) moeten overtuigen om het boek uit te geven. Ze wilden het risico alleen nemen als ik zelf 500 exemplaren opkocht en aan de man bracht. Ik heb de hele som – 12.000 euro voor het boek en nog eens 30.000 euro voor de tentoonstelling – bij elkaar geschraapt via crowdfunding. De laatste vijftig exemplaren liggen hier nog, de rest is de deur uit.”

Het is anders niet bepaald een boek om voor je oma onder de kerstboom te leggen.

“Ik verkoop vooral binnen de community, daarbuiten zijn de reacties nog wat aarzelend. Maar iedereen die het boek heeft, legt het wel als een pronkstuk op de salontafel.

“Aan No Babes verdien ik voorlopig niks. Alle fotoshoots doe ik gratis. Dat is oké. Ik doe het om mijn boodschap te verspreiden. De kost verdien ik met commerciële opdrachten.”

Je bent één van de huisfotografen van Flair. Is zo’n blad geen vreemde keuze als het je missie is om de sector op z’n kop te zetten?

“Anderhalf jaar geleden heeft Flair het roer volledig omgegooid – anders had ik die opdracht niet aanvaard. Het team dat nu de leiding heeft, probeert heel hard in te zetten op diversiteit. Je voelt aan alles dat de hele magazinesector zich volop aanpast aan de snel evoluerende tijden. (fijntjes) Als de witte cismannen aan de top tenminste willen meewerken.”

Waren we cynisch aangelegd, we zouden opmerken dat het wel handig is voor bedrijven om jou voor hun kar te spannen: onder jouw No Babes-vlag kunnen ze hun imago bijspijkeren.

“Nu ik wat vaker in de kijker loop, voel ik wel dat sommige bedrijven – nu heb ik het niet over Flair – me willen uitspelen. Ze zien me als boegbeeld van alles wat divers en inclusief is en willen graag een stukje meepikken van die koek. Mij kan het niet zoveel schelen wat hun motivatie is, zolang ze de missie van No Babes maar ondersteunen.”

Als beauty- en lingeriemerken hun verkoopcijfers niet willen zien dalen, kunnen ze vandaag maar beter met modellen in alle maten en kleuren werken.

“Over de bekende Dove-campagne hoorde ik een No Babes-model zeggen: ‘Eindelijk was er iemand op tv te zien die op me lijkt!’ Voor haar was dat een overwinning.

“Als ik merk dat een klant toch niet de koers vaart die ik voor ogen had, neem ik afstand. Ik word almaar selectiever. Onlangs heb ik nog vriendelijk bedankt voor een opdracht. Een bedrijf had me gevraagd of ik hun werknemers in typische No Babes-stijl kon fotograferen. Ze hadden het de hele tijd over bodypositivity, terwijl ze duidelijk niet wisten waar die term vandaan komt of wat hij precies betekent.”

We doen een gok: positief zijn over je lichaam, hoe het er ook uitziet?

“Dat dacht ik zelf ook, tot een No Babes-model me erop wees dat bodypositivity een hele geschiedenis heeft. De term werd voor het eerst gebruikt in het New York van de jaren 60, in de community van zwarte, Joodse, Latijns-Amerikaanse, queer en trans vrouwen die vonden dat hun lichaam gezien mocht worden. Ik ken intussen veel plussize modellen – échte plussize, niet het maatje 40 dat ze in de sector plussize noemen. Dat elke slanke blanke vrouw die term nu zomaar in de mond neemt, voelt voor hen wat wrang. Sinds ik dat weet, heb ik het liever over body love of zelfacceptatie. Het is een kleine moeite om het even anders te verwoorden.”

A of H?

Sinds kort run je ook een eigen modellenbureau.

“Om niet afhankelijk te blijven van crowdfunding had No Babes iets nodig om inkomsten te genereren. Zelf met een agentschap beginnen was een logische stap: in de klassieke modellenbureaus vond ik nooit mijn gading, ik moest altijd naar het buitenland uitwijken. Intussen had ik al zoveel getalenteerde mensen voor mijn lens gehad die geen kans kregen bij de klassieke bureaus omdat ze te dik of 5 centimeter te klein waren. Ik dacht: waarom verzamel ik hen niet bij No Babes? Wij hanteren dat soort oppervlakkige criteria niet.”

Bij No Babes Agency is iedereen welkom?

“Iedereen mag zich aanmelden. Zit mijn buikgevoel goed, dan doen we een testshoot. Maar model zijn is een job: je hebt er talent voor nodig. Je moet weten hoe te bewegen voor een camera.”

Als we door het aanbod van modellen scrollen, zien we geen categorieën als ‘plussize’ of ‘queer’.

“Dat is een bewuste keuze.”

Maar de maten van elk model staan wel vermeld.

“Alleen omdat ontwerpers die informatie nodig hebben. Als een lingeriemerk met een No Babes-model wil werken, moet het weten welke cupmaat ze heeft. Maar het maakt niet uit of dat nu een A of H is. Wees jezelf, dat is het enige wat ik de modellen meegeef. En ook wel: let goed op.”

Het rijtje modefotografen die al beschuldigd zijn van grensoverschrijdend gedrag wordt inderdaad langer en langer.

“Ik ken veel modellen die tijdens een shoot verkracht of aangerand zijn. Gisteren vertelde een meisje me nog hoe een fotograaf haar bleef pushen om naakt te gaan.

“Eén keer ben ik zelf bijna aangerand: ik had iemand gevraagd voor een shoot, maar zijn studio bleek ergens in Nederland te liggen, ver weg van de bewoonde wereld. Midden in die shoot wilde hij plots op me kruipen. Hij toonde me zelfs foto’s van hoe hij seks had met andere modellen, alles om me toch maar te overtuigen: ‘Kijk, zij doen het ook.’

“Hier moet iedereen zich veilig voelen. Ik zal nooit bij een model aandringen om naakt te gaan.”

Zelf doe je het wel: op de website van No Babes staat een naaktfoto van jou.

“Ik heb lang getwijfeld of ik het zou doen. Zouden mijn klanten aan me gaan twijfelen als professional? Durf ik mijn vetrolletjes te delen met de wereld? Uiteindelijk dacht ik: ‘Fuck it. Als anderen dit voor mijn lens doen, moet ik het zelf ook durven.’ Ik vond het zelfs bevrijdend om me in mijn blootje te laten fotograferen. Een No Babe zijn werkt ook voor mij therapeutisch.”

Krijgen de No Babes-modellen hetzelfde betaald als andere modellen?

“(met een wrang lachje) Klanten gaan er vaak van uit dat wij een goed doel zijn. Niet normaal hoeveel aanvragen we krijgen om gratis te werken. En dan heb ik het echt niet over de kleine spelers. Je zou ervan versteld staan welke grote bedrijven amper een budget uittrekken voor een model. Ze gaan ervan uit dat ze daarmee weg raken, gewoon omdat ze een grote naam hebben. De sector lijkt soms echt het noorden kwijt. En omdat er zo weinig transparantie is over prijzen, moorden we elkaar uit.”

En toch keer je de mode niet de rug toe.

“Nee. Een fotoshoot voor Chanel of Dior, daar droomt elke modefotograaf toch van? Maar als ik ooit de kans krijg, doe ik het wel op mijn manier en op mijn voorwaarden. Stel je voor: een hele Chanel-campagne met alleen No Babes! Daar ga ik voor.

“Eigenlijk zullen we er pas zijn als No Babes irrelevant wordt. Als alle modellenbureaus vissen uit de hele maatschappij, en niet uit die kleine vijver van klassieke schoonheden. Daarom plant ik nu overal zaadjes – op televisie, met het modellenbureau, in de Flair. Je zult zien: stap voor stap worden wij het nieuwe normaal.”

We zitten al de hele tijd gefascineerd naar de tattoos van vrouwen op je armen te kijken.

“Mooi, hè? Die vrouwen vertegenwoordigen allemaal een ander deel van mezelf. Straks laat ik er nog een paar zetten. Geloof je in reïncarnatie? Het klinkt stom als ik het zeg, maar in een vorig leven was ik een heks in Schotland. Eén met rood haar. Ach, dat is weer een ander verhaal.”

Morgane Gielen – No Babes, Borgerhoff & Lamberigts

© Humo