Mieke Vogels (Groen): ‘België uit de NAVO en de NAVO weg uit België: we hadden dat beter gedaan’

Voor we de politiek aansnijden: hoe gaat het met u na het verlies van uw man?

Mieke Vogels: “Het gaat wel. Willy overleed vorig jaar op 11 januari aan een slepende kanker. We wisten al jaren dat hij ongeneeslijk was. Dat maakt het einde iets minder heftig. Je neemt al een beetje afscheid terwijl je geliefde nog leeft. Hij had alles voorbereid. Onze computer zit vol met lijstjes: waar ik de meter voor de wateropname vind, de gegevens van onze elektricien, onze vaste kosten. Het moeilijkst vind ik koken voor mezelf. Mijn man at heel graag en ik verwende hem. Nu zie ik ertegen op om drie pannen vuil te maken.”

Is dat geen kwestie van zelfliefde?

“Ja, daar moet ik nog aan werken. Mijn lijf kan dat ook gebruiken. Vroeger maakten Willy en ik lange wandelingen. Door zijn ziekte werden die steeds korter. Ik dacht dat ik na zijn dood mijn vleugels opnieuw zou uitslaan, maar daar is nog niet veel van in huis gekomen. Eerst brak ik mijn pink, daarna mijn voet. Alsof ik een nieuw evenwicht moest zoeken. Ik ben ook tien jaar ouder, dan is het niet evident om in je eentje natuurwandelingen van 15 kilometer te maken. Ik heb veel vrienden, maar dat zijn vooral koppels. Die sturen dan berichten: ‘We zijn op citytrip in Rome, het is hier geweldig.’ Maar zoiets doe je niet alleen, hè? Daarom hoop ik nog een soulmate te ontmoeten. Iemand met wie ik eens naar toneel kan, of op reis. Ik weet alleen niet waar ik die moet gaan zoeken.”

Op Tinder?

“(lacht) Schei uit! Door de coronacrisis zijn veel echte contacten vervangen door digitale. Vroeger bleven mensen nog plakken als ze ergens naartoe gingen. Nu blijven ze in hun cocon, met Netflix en een kom chips. Maar ik klaag niet.”

Waarom had u twee maanden geleden nog geen zin in dit interview?

“Ik ergerde me aan de negatieve sfeerschepping over Groen. ‘Ze kunnen het niet! Ze gaan zich weer doodregeren!’ Dat riedeltje wordt voortdurend herhaald door andere partijen, politologen en commentatoren. Op den duur krijg je een selffulfilling prophecy. Ten onrechte. Wij hebben uitvoerig bewezen dat we wél kunnen besturen. In Gent. In Brussel. In Leuven. In Mechelen, waar we al sinds 1995 onafgebroken in de meerderheid zitten. In de regering is Petra De Sutter (vicepremier en minister van Ambtenarenzaken, red.) een betrouwbare steunpilaar, die niet bezig is met ruziemaken, maar met oplossingen. En Tinne Van der Straeten kuist als minister van Energie twintig jaar non-beleid op. Er wordt hard gefocust op de kernuitstap, maar kijk eens naar alle projecten die zij in gang heeft geduwd: een nieuw groot windmolenpark op zee, waterstof voor onze fabrieken, batterijparken, stroomverbindingen met het buitenland.”

Vindt u het regeerakkoord groen genoeg?

“Als je met zeven partijen bestuurt, moet je water bij de wijn doen, maar ik heb het moeilijk met sommige zaken. De salariswagens worden vergroend, maar we blijven mensen fiscaal aanmoedigen om in de file te gaan staan. En hoe is het mógelijk dat het fiscaal voordeel voor de tweede woningen nog niet is geschrapt? Tijdens de coronacrisis werden er meer villa’s en appartementen aan de zee gekocht dan ooit. En die mensen kunnen dat gewoon van hun belastingen aftrekken. Dat is schandalig. Stop met die fiscale aftrek en belast de buitenverblijven wat meer, zodat je meer geld hebt voor sociale woningen. Kristof Calvo stelde onlangs ook een oorlogsbelasting voor de rijken voor. Goed idee! Laat die mannen met horloges van 350.000 euro maar eens een extra inspanning doen.”

Groen speelde bij de regeringsonderhandelingen één grote troefkaart uit: de volledige kernuitstap. Was het geen historische vergissing om CO₂-neutrale kerncentrales te willen vervangen door gascentrales, terwijl we alles op alles moeten zetten om de klimaatcrisis te bezweren?

“De regeringsonderhandelingen hadden beter gekund. Energie en Overheidsbedrijven waren niet onze gedroomde bevoegdheden. De wet op de kernuitstap was een erfenis van onze vorige regeringsdeelname. Het was moeilijk om die te wijzigen. Ik blijf erbij dat kernenergie niet de bron van de toekomst is. Toen de regering op 18 maart koos voor de verlenging van Tihange 3 en Doel 4 plús twee gascentrales, was ik ongelukkig. Voka en de liberalen feliciteerden ons, de milieubewegingen keurden het af. Dan weet je het wel. Maar door de oorlog in Oekraïne konden we nog moeilijk anders. We stonden totaal geïsoleerd in de regering. Met zijn morbide profileringsdrang heeft Georges-Louis Bouchez het ons heel moeilijk gemaakt.”

Als Tinne Van der Straeten en Meyrem Almaci betere communicatoren waren, was Groen er misschien ook beter aan toe?

“Dat is nog zo’n vooroordeel uit de schuif van de commentatoren.”

Die communicatie kan toch veel beter? In uw tijd antwoordden groene kopstukken nog op de vraag. Nu omzeilen ze die soms drie keer na elkaar met exact dezelfde zin.

“Dat is waar. We zijn te veel in de ban geraakt van debatfiches, communicatieschema’s en -strategieën. Ik ergerde me daar al aan toen ik zelf nog parlementslid was. Maar Tinne heeft wel goed gecommuniceerd over het uiteindelijke energieakkoord. Voordien ging ze een paar keer de mist in. Maar als je na een nachtelijke onderhandeling al 32 uur wakker bent, kun je er eens naast zitten. De druk op haar is ook enorm.”

Volgens het Massachusetts Institute of Technology heeft Bouchez gelijk over kernenergie: ‘Als we fossiele brandstoffen willen bannen, is een mix van wind-, zonne- en kernenergie de beste en goedkoopste optie.’ Tegen 2050 zal het elektriciteitsverbruik wereldwijd verdrievoudigen. Is dat mogelijk met enkel hernieuwbare energie?

“Er is nog veel winst te boeken in de opslag van wind- en zonne-energie. Kerncentrales hebben uranium nodig: dat is ook eindig en een deel komt uit Rusland en Kazachstan. Dat vind je niet in de Kempen. Maar binnenkort ligt daar wel hoogradioactief kernafval begraven. Ik zou niet zo gerust zijn als ik daar woonde.”

Veel energiespecialisten zijn het erover eens dat er drie of zelfs vier gascentrales nodig waren om een volledige kernuitstap op te vangen. ‘Ga dat maar uitleggen als groene minister. De oorlog heeft Tinne Van der Straeten gered’, zei VRT-journalist Luc Pauwels onlangs nog in Humo.

“Die oorlog is misbruikt om onze arm om te wringen. Als wij waren doorgegaan met de volledige kernuitstap in 2025, had er een uitgerekend plan moeten komen om te zorgen dat twee gascentrales zouden volstaan. Ik verwijt mijn partij dat ze het luikje energiebesparing is vergeten. Het lijkt alsof we alle vuile energie willen vervangen door propere, maar het groene verhaal is ook: mínder verbruiken. Met een stevig plan rond energiebesparing hadden we minstens één gascentrale kunnen uitsparen.

“Een alleenstaande vriendin van me heeft een passiefhuis dat ze niet moet verwarmen om de winter door te komen. Er zit geen enkele warmtebron in en toch heeft ze het nooit koud. Er is dus nog veel marge om energie te besparen zonder comfort te verliezen. Daarnaast is er ook een stukje ‘anders gaan leven’ nodig. Mensen moeten inzien dat het fijner is om de fiets te nemen naar het werk in plaats van voor elke kilometer de auto te nemen en ’s avonds nog te gaan spinnen in de fitness.”

Waarom is dat grote plan er nog niet gekomen?

“Omdat je in dit kloteland met versnipperde bevoegdheden zit. De Vlaamse minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) triomfeert liever op Twitter over ‘de bocht van de groenen’ dan mee te werken aan een energiebesparingsplan. Zag je die muurschildering van Zuhal en Tinne die elkaar een kus geven? Ze zouden dat beter eens doen. Premier De Croo moet de vier energieministers van ons land bijeenroepen om samen een groot plan te maken voor België, onder zijn leiding. Laat de vakbonden, werkgevers en milieubewegingen mee aanschuiven en vertaal dat in een nationale campagne. Samen tegen Poetin, voor het klimaat en voor onze portemonnee. Als we het nú niet doen, met deze absurde energieprijzen en die verschrikkelijke oorlog, wanneer dan wel?”

Minder douchen

De federale regering lanceerde vorige week de campagne ‘Ik heb impact’. We moeten de verwarming lager zetten, een zuinigere ijskast kopen en koken in de microgolfoven.

“Zolang je dat niet kadert in een plan vol structurele maatregelen, heeft dat weinig meerwaarde.

“In Nederland riep Mark Rutte – een liberale premier! – de mensen ook op om de verwarming lager te zetten en minder te douchen, maar hij heeft ook zonder verpinken een snelheidsbeperking van 100 kilometer per uur opgelegd. Als wij hetzelfde voorstellen, komen de trollen uit alle gaten en kieren gekropen om ons af te schilderen als fundamentalisten die de mensen willen pesten. Dat idee is blijkbaar extremer dan olie en gas blijven invoeren vanuit Rusland en andere schurkenstaten.”

Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters omschreef die snelheidsbeperking als ‘anti-autobeleid’.

“Dat zal Rutte graag horen. Ik vind dat zó kortzichtig. De voordelen van die snelheidsbeperking zijn legio. Als heel Europa dat doet, gaat er een pak minder geld naar Poetin, je verbruikt minder energie, het is goedkoper, beter voor de luchtkwaliteit, beter voor het klimaat, er zijn minder ongevallen, minder verkeersslachtoffers, minder lawaai, en door de betere verkeersdoorstroming ben je misschien nog sneller op je werk. Hoezo anti-autobeleid? (op dreef) Toen het tijdens de coronacrisis om ons eigen hachje ging, hebben we de wetenschappers aan het roer gezet, maar als het over de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen gaat, vegen we de wetenschap aan de kant. ‘Handen af van onze auto!’”

Midden maart verdubbelde de Vlaamse regering wel de premies voor warmtepompen en renovaties. Diezelfde dag kondigde de Vivaldi-regering een pakket maatregelen af om het verbruik van fossiele brandstoffen verder aan te moedigen, met stookoliepremies en een btw-verlaging op gas. Is dat niet vreemd?

“De belangrijkste maatregel was de uitbreiding van het sociaal tarief voor de zwaksten. Daarmee vermijd je de ergste energiearmoede. De PS eiste ook een stookoliepremie, omdat veel Walen hun huis nog met stookolie verwarmen. Je kunt die mensen niet in de kou laten, maar dan moet je ook een langetermijnstrategie voorstellen om hen van gas en olie af te helpen. Er werd nadien, op onze vraag, wel 1 miljard euro vrijgemaakt voor de lagere btw op zonnepanelen, zonneboilers en warmtepompen, maar dat geldt maar voor twee jaar.”

En de btw-verlaging op fietsen wordt afgevoerd wegens ‘de budgettaire context’.

“Daar was ik zo boos over dat ik een mail heb gestuurd naar Petra De Sutter. De redenering was dat mensen met dure koersfietsen daar het hardst van zouden profiteren. Georges Gilkinet zou een socialer alternatief uitwerken (de Ecolo-minister van Mobiliteit wil de fietsvergoedingen voor woon-werkverkeer verhogen en verplichten, red.) Maar die lagere btw op fietsen hadden ze gewoon moeten doorvoeren. De btw op gas en elektriciteit is ook verlaagd voor iedereen. Daar profiteren de mensen met een groot huis en een zwembad ook van.”

U zou dat niet gedaan hebben?

“Niet voor iedereen, nee. Dat kost een pak geld en je geeft het verkeerde signaal. De lagere middenklasse had die btw-verlaging nodig, de hogere middenklasse niet. Die mensen hebben het geld om te investeren in andere oplossingen.”

Maar als je enkel maatregelen neemt voor de armsten, vragen mensen zich af waarom ze nog gaan werken.

“Dat wordt er ingehamerd door de N-VA en Open Vld. Zij hebben het altijd maar over de middenklasse, maar de middenklasse die zij kennen zijn tweeverdieners die drie keer per jaar op reis kunnen gaan en met een salariswagen rijden. De onderste middenklasse telt voor hen niet: alleenstaande moeders met kinderen, of arbeiders die elke maand met twee moeten wroeten om rond te komen. Voor hen doet de Vlaamse regering bitter weinig. Op een moment dat autorijden bijna onbetaalbaar wordt, verhoogt ze de bustarieven. Ze gaan de Antwerpse ring rondmaken, maar voor de leefbaarheidsprojecten en de uitbreiding van trams en bussen is er geen geld.”

Toch klagen veel hoge middenklassers dat ze worden bestolen door de overheid.

“Dat wordt hen ingelepeld door diezelfde partijen die roepen dat de overheid boven haar stand leeft. Terwijl die groep door het beleid serieus wordt verwend. Uit onderzoek blijkt dat de bovenste lagen van onze samenleving veel meer middelen krijgen dan de onderste, via de woonbonus, de fiscale aftrek van bedrijfswagens, premies voor elektrische wagens, de index die de hogere lonen bevoordeelt… Mensen met lage inkomens geven proportioneel meer geld uit aan kinderopvang dan iemand met een dikke pree. Als minister van Welzijn wilde ik de hoge inkomens iets meer laten betalen en de lage inkomens wat minder. Meteen kregen we een stróóm van boze mails binnen. Patrick Dewael, die toen minister-president was, zei: ‘Vogels, voer dat maar af, want er is geen draagvlak.’ Dat was er wél, bij de mensen die minder gingen betalen. Maar die zaten niet achter een computer.”

Enkele maanden geleden voorspelde auteur David Van Reybrouck in De Morgen een opstand van laagopgeleiden tegen hoogopgeleiden.

“Voilà! De gele hesjes zijn daar de voorbode van. Die arbeidende klasse voelt zich langs alle kanten bedrogen en tekortgedaan. Tijdens de coronacrisis ging het almaar over thuiswerk, terwijl dat voor veel mensen onmogelijk is. ‘In Brussel weten ze niet hoe wij leven,’ hoor je dan. De liberalen beweren dat een job de beste bescherming biedt tegen armoede. Maar van de 1 miljoen armen in België is een kwart aan het werk. Daarboven zit nog een groep van 1 miljoen mensen met een armoederisico, omdat ze niet kunnen sparen. Bij de minste tegenslag zitten zij ook in de miserie.”

De kindercrash

Hoe kijkt u naar de peilingen? Groen bengelt met 8 procent in de peilingen achteraan in het Vivaldi-peloton.

“De extremen worden sterker, zoals in veel landen. In 2003 begon het gestamp op ons pas in het laatste jaar voor de verkiezingen. De sp.a van Steve Stevaert leunde achteruit en profiteerde van ons verlies. Nu is het gebash drie jaar op voorhand al begonnen. Ook Conner Rousseau leunt achterover, maar dit keer zal vooral de PVDA profiteren.”

Bij het afscheid van Meyrem Almaci als voorzitter slaakten veel groenen een zucht van verlichting. U ook?

“Het was tijd. Meyrem was op na acht jaar als partijvoorzitter. ‘Soms moet je uit liefde afscheid nemen’, zei ze. Ze wilde dat al eerder doen, maar heeft gewacht tot het energiedossier geregeld was.”

Waarom was ze op?

“Door interne en externe druk. Sinds haar herverkiezing steunde niet iedereen haar nog. Ik had nog geregeld contact met haar, maar de laatste tijd zat haar hoofd vol. Het was geen optie meer om op deze manier naar een volgende verkiezing te gaan.”

Wordt haar opvolger een witte man als Kristof Calvo, Wouter De Vriendt of Björn Rzoska?

“We hebben al drie vrouwelijke ministers (Elke Van den Brandt is minister in de Brusselse regering, red.), dus dat is een optie. Het moet vooral iemand zijn die boven de conflicten kan uitstijgen.”

Is er iemand die niet tot een kamp behoort?

“Natuurlijk! Maar misschien kan de kandidaat die wél in een kamp zit ook verzoening brengen. De nieuwe voorzitter moet onze plaatselijke realisaties meer in de verf zetten. En we moeten dringend met nieuwe haalbare en hoopvolle voorstellen komen. We zijn een milieupartij: ons ecologisch profiel mag weer wat scherper. Op een moment dat klimaat en milieu zo hoog op de agenda staan, moet je voluit voor je corebusiness gaan.”

U nam acht jaar geleden afscheid van het parlement, maar uw handen jeuken nog, hè?

“Ik word militanter met de jaren. Gelukkig kan ik als voorzitter van GroenPlus (de 55+-werking van Groen, red.) mijn gedacht nog zeggen in de partij.”

Welke minister zou u nog eens graag de mantel uitvegen?

“Wouter Beke. Die zou ik alle hoeken van de kamer laten zien. Hij is niet geschikt voor zijn job, heeft geen feeling met die sector en voert uit wat de katholieke zuil hem opdraagt. Zijn kabinet zit vol met pionnen van Zorgnet-Icuro en de Christelijke Mutualiteit. In mijn boek De rekening van de verzuiling heb ik uitgelegd hoe schadelijk dat is. Het beleid van christendemocratische en socialistische ministers blijft gericht op het bevoordelen van die zuilen.”

Geeft u eens een voorbeeld.

“De coronacrisis heeft aangetoond hoe nefast het is om kwetsbare mensen op te vangen in grote woonzorgcentra, waarvan Zorgnet-Icuro de belangen verdedigt. In een enquête bij 65-plussers zei 95 procent dat ze nooit in een woonzorgcentrum wil terechtkomen. Dan zou je denken dat de bevoegde minister in actie schiet, want het aantal 80-plussers zal nog toenemen. Maar Beke is daar niet mee bezig.”

Wat moet hij doen?

“Geld verschuiven van woonzorgcentra naar buurtgebonden zorg. Er zitten vandaag al meer hulpbehoevende ouderen thuis dan in een woonzorgcentrum. Tijdens de coronacrisis waren die mensen eenzamer dan ooit. Zorg nu toch eens voor voldoende hulp aan huis. En voor lokale dienstencentra waar die mensen terechtkunnen voor verzorging en warme maaltijden. Beke start wel projectjes op, maar van een structurele aanpak is geen sprake. Het grote geld blijft naar de grote instellingen gaan, terwijl daar steeds meer bedden leeg staan. De mensen willen er niet meer naartoe en ze kunnen het niet meer betalen.”

Beke heeft zijn handen vol met de kinderopvang.

“Dat is een nog grotere ramp. Als minister heb ik de norm verlaagd van 7 kinderen per verzorger naar 6,5. Jo Vandeurzen (Bekes voorganger als Vlaams minister van Welzijn, red.) heeft die weer verhoogd naar 9, om meer plaatsen te creëren. Tegelijk daalde het niveau van de kinderverzorgers, omdat je geen opgeleide mensen meer vond voor die job. Ben Weyts heeft dat nog verergerd door honderden kinderverzorgers naar het kleuteronderwijs te halen. Ik hoor sommigen nu bekennen: ‘Dat drama in ’t Sloeberhuisje had bij ons ook kunnen gebeuren.’ Als je instaat voor negen baby’s en peuters word je zotgedraaid.”

Om de druk op de kinderopvang te verlichten, stelde Beke voor om het ouderschapsverlof te beperken tot de eerste levensjaren van een kind.

“Dat voorstel bewees nog maar eens dat hij er niks van kent. Veel ouders hebben dat ouderschapsverlof nodig om de schoolvakanties van hun kinderen te overbruggen, want buitenschoolse kinderopvang is peperduur. Voor een sportkamp van vier of vijf dagen betaal je gauw 300 euro.”

In De Standaard opperden babypsychotherapeuten Rien Verdult en Gaby Stroecken dat kinderopvang nadelig is voor baby’s in hun eerste levensjaar. ‘Maar kinderopvang is een ideologie geworden, waarbij het affectieve belang van het kind wordt opgeofferd voor de belangen van de economie.’

“Gezinspedagoog Michel Vandenbroeck zegt ook dat de slecht georganiseerde Vlaamse kinderopvang nadelig is voor baby’s. Daarom ben ik voor een uitbreiding van het ouderschapsverlof, zodat ouders de eerste negen maanden kunnen thuisblijven. Dat kost geld, maar je verdient dat terug, omdat kinderen zich beter ontwikkelen en later minder bijstand nodig hebben van psychologen en CLB’s.”

Hoezo?

“Als een baby te vroeg van de moeder wordt gescheiden, krijgt hij stress. Zeker in zo’n drukke, lawaaierige omgeving als een Vlaamse kinderopvang. Dat is nefast voor het kinderbrein en leidt tot problemen op latere leeftijd. Het is beter dat een baby zijn eerste negen maanden rustig thuis doorbrengt. Maar als je dat zegt, krijg je meteen de kritiek dat de carrière van de vrouw niet in het gedrang mag komen. Wéér zo’n typische middenklasseredenering. De meeste vrouwen kúnnen geen carrière maken: die hebben een vlakke loopbaan in de zorg, het onderwijs of de schoonmaaksector. In plaats van drie maanden na hun bevalling weer te gaan werken, zouden zij liever een halfjaar langer voor hun eigen kind zorgen. Wat is er nu essentiëler in het leven dan dat? Spijtig genoeg wordt dat in ons neoliberale model niet gewaardeerd.”

Wat zou u als minister van Welzijn nog meer doen?

“De kinderopvang beter afstemmen op het kleuteronderwijs. Sommige kinderen van 2,5 zijn de crèche beu. Stuur die ’s morgens naar de kleuterklas en laat ze ’s middags terugkomen voor een dutje. Anderen zijn op 3 jaar nog altijd niet rijp voor de kleuterschool, door een taalachterstand. Daarom zijn er kleinere groepjes nodig in de kinderopvang, zodat die peuters iets kunnen bijleren. Nu hebben de verzorgers daar geen tijd voor. De regering moet het budget voor de kinderopvang verdubbelen.”

Is daar geld voor?

“Daar móét geld voor zijn. Wij betalen 2.000 euro per kind per jaar. In de Scandinavische landen is dat tien keer meer, in onze buurlanden twee keer meer. Een verdubbeling is dus zeer redelijk. Vlaanderen gaat heel slecht om met zijn kinderen. De wachtlijsten in de jeugdzorg zijn ellenlang, de kwaliteit van het onderwijs gaat achteruit, het lerarentekort was nog nooit zo groot, de prestatiedruk op kinderen stijgt. Als we zelfs voor onze kinderen niet alles uit de kast willen halen, voor wie dan wel?

“Maar wat doet Beke? Meer controles en strengere inspecties! De kinderverzorgers die staakten tegen de hoge werkdruk, krijgen niet meer loon en geen extra collega’s, maar een extra motie van wantrouwen. In de Antwerpse crèches zijn ze nu camera’s aan het plaatsen om de kinderverzorgers in het oog te houden. Bij Partena is er zelfs een app waarop de verzorgers moeten invullen wanneer Jantje een kakje heeft gedaan en hoelang hij heeft geslapen. Dan kunnen de ouders dat allemaal volgen. We gaan de weg op van het onderwijs: de mensen bedelven onder administratieve rompslomp en inspecties. Laat die mensen eens voor die kinderen zorgen, zeg! Daar hebben ze hun handen mee vol.”

Bang van de bom

“Ik zou ook nog graag iets over de oorlog zeggen. Onlangs vroeg mijn kleindochter van 14: ‘Bomma, kan het dat er kernbommen op België vallen?’ Daar was ik echt niet goed van. Ik hoorde mezelf. In de jaren 80 was ik zó bang van die kernwapens. Tijdens mijn eerste zwangerschap woonden wij vlak bij een brug waar een tramlijn onder liep. Als daar een lichtflits uitkwam, dacht ik: daar is de bom. Ik had een doos Vesparax in huis: een zwaar slaapmiddel dat vaak werd gebruikt om zelfmoord te plegen. Bij een atoomaanval zou ik dat nemen.”

Hebt u dat al opnieuw gekocht?

“Je vindt dat niet meer. (lacht) Maar het wordt tijd dat de vredesbeweging wakker wordt. Het Russische leger had amper een voet gezet in Oekraïne of de NAVO-haviken waren al aan het roepen dat de wereld veranderd is. We gaan miljarden vrijmaken voor extra wapens. Duitsland, met groenen in de regering: 100 miljard euro extra voor Defensie! Hebben we dan niets geleerd? Ik heb destijds nog betoogd voor ‘België uit de NAVO en de NAVO uit België’. We hadden dat beter gedaan.”

Is onze bijdrage aan de NAVO geen broodnodige verzekering voor onze veiligheid? Oekraïne heeft zijn kernwapens na de Koude Oorlog afgestaan en zit niet onder de NAVO-paraplu. Dat maakte hen een hapklare prooi in de ogen van Poetin.

“Bewapening heeft nog nooit een oorlog vermeden, integendeel. Ik lees en hoor te weinig kritiek op de oorlogszucht en de roep naar steeds hardere sancties. Zelfs mijn partij blijft stil, terwijl dit één van de meest cynische conflicten uit de geschiedenis is. Poetin gaf al vijftien jaar signalen dat het Westen van Oekraïne moest afblijven. Na de val van de Berlijnse Muur heeft de NAVO gulzig ex-sovjetlanden opgeslokt, maar er was een stilzwijgend akkoord dat Oekraïne en Georgië neutraal zouden blijven. Tot de Amerikaanse president Bush het in 2008 nodig vond om Poetin kwaad te maken door te zeggen dat die twee landen bij de NAVO moesten. Die NAVO-top heeft de relaties met Rusland voorgoed veranderd. Poetin nam de Krim in en stuurde soldaten naar Oost-Oekraïne, maar wij bleven slapen. En dan valt hij Kiev aan en zit je plots weer in de aloude Koude Oorlog-retoriek die de Russen afschildert als duivels en iedereen mobiliseert om wapens te leveren aan Oekraïne en economische sancties te heffen. Terwijl we heel goed weten dat we niet gaan meevechten en Oekraïne niet kan winnen. Zo wordt die oorlog gerokken en vallen er meer slachtoffers. Wie betaalt het gelag voor onze sancties tegen Poetin? Onze lagere klassen die meer moeten betalen voor hun frieten, brood en diesel. En het Afrikaanse continent, waar een gigantische hongersnood dreigt.”

Wat hadden we dan tegen Poetin moeten zeggen? ‘Ga je gang, Vladi’?

“Nee, diplomatiek overleg! Dat is zelfs niet geprobeerd.”

De Franse president Macron probeerde het, maar moest vaststellen dat Poetin een onbetrouwbare schurk is.

“Maar welk mandaat had Macron? Joe Biden had naar Moskou moeten gaan om Poetin te garanderen dat Oekraïne nooit lid van de NAVO zal worden. Maar nee, hij is als een onnozele puber naar Polen getrokken om zijn middenvinger op te steken naar Poetin. En wij dragen de gevolgen. De Amerikanen hebben geen last van deze oorlog. Zij zijn niet afhankelijk van Russische grondstoffen en krijgen geen Oekraïense vluchtelingen binnen. Wij wel.

“Poetin is een smeerlap, maar de Amerikanen sleuren ons voortdurend mee in oorlogen waar wij niks mee te maken hebben. Ze zijn onder valse voorwendselen een oorlog begonnen in Irak. Ze hebben twintig jaar in Afghanistan gezeten. Dat heeft miljarden gekost, tienduizenden soldaten, honderdduizenden burgerslachtoffers. De wapenindustrie vond het fantastisch, maar wij delen mee in de brokken. Laten we daar toch eens wat kritischer naar kijken. De PVDA is de enige partij die dat durft. Waar zijn de socialisten en groenen die vroeger meeliepen in de vredesbetogingen?”

Wat moet Europa nu doen?

“Biden wat peper in zijn gat duwen en naar Moskou sturen. Er moet zo snel mogelijk een onderhandelde oplossing komen. En een duurzame entente met het Oosten. We hebben Rusland en China ook nodig voor een gezamenlijk klimaatbeleid. Als we de kraan dichtdraaien voor Russisch gas en olie, ligt de Duitse economie op zijn gat, waardoor je een zware recessie krijgt en mogelijk zelfs nare politieke gevolgen. Dat is geen oplossing. Die oorlog moet stóppen.”

© Humo