De slag om Oost-Oekraïne is begonnen. Waarom is de Donbas zo belangrijk voor Rusland?

Wat is de Donbas-regio precies?

De Donbas-regio, in het oosten van Oekraïne en grenzend aan Rusland, bestaat uit twee provincies: Loehansk en Donetsk. Sinds 2014 vechten pro-Russische separatisten er in een loopgravenoorlog waarvan de frontlijn in acht jaar tijd amper veranderde. Wel vielen er in die tijd ongeveer 14.000 doden bij het aanhoudende conflict.

De Russische president Vladimir Poetin erkende de twee ‘volksrepublieken’ Donetsk en Loehansk als onafhankelijke landen in februari, aan de vooravond van zijn offensief. Een maand later beweerde Rusland 93 procent van Loehansk en 54 procent van Donetsk in handen te hebben. Maar belangrijke delen van de Donbas-regio zijn op dit moment nog onder controle van Kiev. 

Waarom concentreert Poetin zich nu op de Donbas?

Eind maart verlegde Rusland de focus van de strijd op “het bevrijden” van de oostelijke regio van Oekraïne, nadat het Russische leger in Kiev de aftocht moest blazen na hevige tegenstand. Het getergde Moskou is er nu op gebrand, na een strategische koerswijziging, om alsnog resultaat te boeken. Met de inname van de Donbas en vestiging van een landverbinding met de Krim, via Marioepol, kan Poetin alsnog de overwinning uitroepen.

“Poetin heeft een succes nodig”, zei de Nederlandse hoogleraar oorlogstudies en voormalig F-16-vlieger Frans Osinga eerder in deze krant. “Wat het Russische leger tot nu toe heeft laten zien, is een blamage. In de eerste weken waren er zoveel blunders op tactisch niveau, onder andere de slechte coördinatie van de operaties op de grond en in de lucht. Met de wijziging van de strategie, werd dit echec erkend. Met een succes in het oosten en het zuiden kan hij zeggen dat hij de ‘demilitarisering’ van Oekraïne heeft bereikt. En dat hij heeft gezorgd, met de terreinwinst, voor de wens van een ‘Nieuw Rusland’. Hiermee kan hij thuiskomen.”

Hoe moet het verder als de Donbas zou vallen?

De val van de Donbas zou een kantelpunt kunnen betekenen. De legermacht in de regio behoort tot een van de meest geharde en ervaren takken van het Oekraïense leger. Weten de Russen daar een doorbraak te forceren, dan staat Oekraïne er slechter voor bij een volgende aanval op Kiev.

Bovendien kan Oekraïne niet zomaar massaal troepen naar de Donbas sturen om het Russische offensief te stuiten. Zo moet het Oekraïense leger, dat al zwaar onder druk staat, ook Kiev blijven beschermen -  ook al zijn de Russen er inmiddels weggetrokken. Hetzelfde geldt voor de andere gebieden in het oosten en het zuiden van Oekraïne.

Als Rusland in de Donbas succesvol is, zou Moskou de zege kunnen uitroepen en proberen te verzilveren in onderhandelingen. Maar het kan ook in een overwinningsroes raken en andere delen van Oekraïne (weer) aanvallen. Een combinatie van beide is ook een optie.