Voor deze Oekraïense leerlingen valt de Vlaamse school best mee: ‘Mijn oude school was zo saai’

“Mijn oude school was zo slecht. Waarom? Het was gewoon zo saai.” De uitspraak van de Oekraïense Maximiliaan Synkow (16) wordt op een lachsalvo onthaald door Asher Joseph (16), uit India, en Abdul Majid Barry (16), uit Senegal. Het is duidelijk, de sfeer in de OKAN-klas van het IMS Borgerhout, de onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers, zit meteen goed op de eerste dag na de paasvakantie.

Nochtans leerden de drie elkaar pas vandaag kennen. Getuige daarvan is de sticker met hun naam op die ze allemaal dragen. Toch lijkt het alsof ze allang vrienden zijn.

Dat ze het leuk vonden, benadrukken ze alle drie. Ook al leerden ze vooral rudimentaire zinnen zoals ‘ik heet’ of ‘mijn naam is’, de drie jongens zijn duidelijk blij dat ze gewoon weer leerling kunnen zijn na moeilijke weken en maanden.

Ook Ostap-Ivan Vysjnevskyi (16) startte hier in een OKAN-klas, de onthaalklassen waar anderstalige leerlingen Nederlands leren en worden klaargestoomd om in te stromen in een gewone klas. Dat legt zijn zus Solomiia-Anna (18) uit in het Engels aan de schoolpoort. Hij spreekt de taal minder goed. Solomiia-Anna volgt hier nog gewoon les aan haar universiteit in Oekraïne. “Dat gebeurt online”, zegt ze. “Eigenlijk is er niet zoveel veranderd in vergelijking met de twee vorige jaren. Eerst hadden we online les door corona, nu is het door de oorlog.”

Haar broer volgt naast zijn OKAN-klas ook nog les aan zijn oude school. “Hij krijgt huiswerk dat hij dan ’s avonds maakt en doorstuurt”, zegt Solomiia-Anna. “In Oekraïne is het zo dat je na de negende graad - daarin zitten leerlingen die zestien jaar oud zijn - naar de universiteit kan. Daarom wil hij zijn jaar nu nog afmaken. Hoe hij de eerste dag vond? He really liked it. Vooral dat hij nu nieuwe mensen kan ontmoeten vindt hij heel leuk.”

Capaciteitstekort

Met zestig nieuwe OKAN-leerlingen waren ze hier, op de eerste dag na de paasvakantie. De meerderheid van hen komt uit Oekraïne. “Dat zeiden Abdul en ik ook tegen elkaar toen we de klas in stapten: maar vier van de twaalf leerlingen uit onze klas komen niet uit Oekraïne”, zegt Joseph. Van Synkow leren we dat de Oekraïense leerlingen intussen onder elkaar al een Telegram-groepje aangemaakt hebben. Hij kijkt verontschuldigend naar zijn twee klasgenoten. Ze snappen het wel.

Het aandeel Oekraïners in de OKAN-klas neemt toe. “Voor de krokusvakantie hadden we in Antwerpen al een wachtlijst van zo’n 120 leerlingen”, zegt directeur Dimitri Meurrens. “Dat is sinds de oorlog in Oekraïne plots fel gestegen, tot zo’n 250 leerlingen.” Sowieso had het IMS al in februari beslist om vijf nieuwe klassen in te richten. Daarvoor huurt de school lokalen bij het Kunsthumaniora Sint-Lucas.

Voor de paasvakantie waren er in totaal al 1.500 Oekraïense leerlingen ingeschreven. Dat aantal is toegenomen. Intussen zijn er 1.827 leerlingen in het leerplichtonderwijs ingeschreven. Het gaat vooral over kleuters (525) en kinderen in de lagere school (920). Voorlopig zijn er 382 scholieren geteld. Dat laat het kabinet van Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) woensdagochtend weten.

Toch blijft de absolute overrompeling voorlopig uit. Lieven Boeve, topman van het katholiek onderwijs, sprak begin deze maand nog over 60.000 Oekraïense leerlingen. Daar zitten we nog lang niet aan. Het aantal Oekraïense vluchtelingen dat zich dagelijks aanmeldt in ons land, is bovendien gedaald van meer dan 1.500 per dag naar zo’n 500, zo blijkt uit cijfers van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V).

“Toch merken we daar in de praktijk voorlopig niets van: elke dag komen er leerlingen op de wachtlijst bij”, zegt Sylke Blommaert, verantwoordelijke minderjarenwerking bij Atlas, dat in Antwerpen instaat voor inburgering en integratie. Sinds dit jaar is de organisatie verantwoordelijk voor de toeleiding van anderstalige kinderen - dus ook Oekraïense leerlingen - naar verschillende Antwerpse scholen om de stijging te baas te kunnen en het overzicht te bewaren.

Kansen

De aandacht voor Oekraïense kinderen zette het tekort aan OKAN-klassen op scherp, vindt Blommaert. “Maar vandaag starten ook veel andere kinderen in OKAN-klassen”, zegt ze. “Bovendien was er voor de oorlog in Oekraïne al een nijpend tekort aan OKAN-klassen: half december was er een wachtlijst van zo’n 170 leerlingen.” Ondanks de vele extra plaatsen die tijdens de paasvakantie gecreëerd worden, wachten nog 130 nieuwe leerlingen op een plekje in Antwerpen. Zo’n 90 van hen zijn Oekraïners.

“Wel goed is dat de crisis veel zaken in een stroomversnelling heeft gebracht”, zegt Blommaert. Nu is het bijvoorbeeld mogelijk dat leerlingen ook les blijven volgen in hun thuisland. Dat kon vroeger niet. “Ik hoop dat zulke zaken ook na de oorlog in Oekraïne kunnen blijven bestaan.”

Het is een van de zaken die een nooddecreet van het Vlaams Parlement mogelijk moet maken. Daar wordt normaal woensdag over gestemd. Ook in dat nooddecreet: de regeling van extra middelen voor scholen die leerlingen opvangen of een versnelde procedures om containerklassen aan te vragen.