Professor Sven Biscop: ‘Hopelijk vinden de Russen dat ze na dit offensief genoeg veroverd hebben om de overwinning uit te roepen’

Volgens Oekraïens president Zelensky is het Russische offensief — ‘de slag om de Donbas’ — in het oosten van zijn land officieel gestart. Eenheden op het terrein melden via radio-interviews dat ze worden bestookt door helikopters, raketten en gevechtsvliegtuigen: “We worden langs alle kanten beschoten.” Volgens het Russische ministerie van Defensie werden er in een nacht tijd 1.260 doelen geraakt met artilleriebeschietingen.

Dat Rusland de aanvallen opdrijft, komt niet onverwacht. Nadat troepen zich de voorbije weken teruggetrokken hebben uit Kiev, hergroepeerde het land zijn manschappen in het oosten van Oekraïne. Daar, vooral in Donetsk, Loehansk, maar dus ook in Charkiv, proberen ze de Oekraïense verdediging te doorbreken. 

Volgens het Amerikaanse Pentagon heeft Rusland zijn arsenaal inderdaad aanzienlijk uitgebreid. “In de afgelopen dagen zijn meer dan tien tactische eenheden naar de regio ontplooid”, zegt woordvoerder John Kirby. Zo zouden in totaal al 76 bataljons in het zuidoosten van Oekraïne zijn gestationeerd. Elk bataljon zou uit ongeveer 800 à 1.000 soldaten bestaan, meldt de Nederlandse defensiespecialist Frans Osinga.

Kreminna

“De grote aanval” is het voorlopig nog niet, meent professor Sven Biscop. “De Russen staan dan wel klaar aan de drie flanken — het noorden, oosten en zuiden —, de Oekraïners worden nog niet tegelijk met veel vuurkracht aangevallen. As we speak vinden er vooral kleinere acties plaats ter voorbereiding van een groter offensief.” 

De Russen zouden er al in geslaagd zijn Kreminna te veroveren, dat voor de oorlog zo'n 19.000 inwoners telde. En ook Marioepol is nu bijna helemaal gevallen. Verwacht wordt dat er de komende dagen ook hevig slag geleverd wordt in industriestad Slovjansk (125.000 inwoners) en noordelijker, rond Izjoem (56.000 inwoners). Poetins doel blijft een ononderbroken, Russischgezinde regio tussen de Krim, het schiereiland dat hij in 2014 annexeerde, en de Donbas.

Maar of het offensief daadwerkelijk een groot succes wordt? “Misschien eerder van hetzelfde laken een broek, een uitputtingsslag”, aldus Biscop, die niet verwacht dat de Russen, na hun mislukking in hoofdstad Kiev, plots als een pletwals over het oosten zullen rollen. Ook het Amerikaanse onderzoekscentrum The Institute for the Study of War vindt het “hoogst onwaarschijnlijk dat dit offensief aanzienlijk succesvoller zal zijn dan eerdere offensieven”. 

Pauze

Rusland benoemde dan wel een nieuwe generaal, Aleksandr Dvornikov, die de grondeenheden beter zou hebben georganiseerd, er zijn toch wat manco’s. Volgens de Amerikaanse experten namen de Russen niet de operationele pauze die nodig is om hun strijdkrachten er weer bovenop te krijgen. “Ze zijn in het beste geval opgelapt en aangevuld met soldaten uit andere beschadigde eenheden”, klinkt het. 

“Ook hun lage moreel speelt een rol, net als aanhoudende logistieke uitdagingen.” Zo moet Rusland over grote afstanden munitie, tanks en pantservoertuigen naar het oosten krijgen. Dat gebeurt niet op een ik en een gij, liet oud-kolonel Roger Housen al verstaan. “Russische troepen zijn zeker in staat om de Oekraïense stellingen in het oosten te ontwrichten, maar waarschijnlijk tegen hoge kosten”, vat het Amerikaanse onderzoeksinstituut het samen.

De Oekraïners moeten hoe dan ook een lange frontlijn verdedigen. “En militair zijn zij de zwakkeren, zeker vanuit de lucht”, zegt Biscop. Het blijft voor experts wel moeilijk om in te schatten hoeveel verliezen ze al geleden hebben, maar veertien dagen geleden waren er naar schatting tussen de 15.000 en de 30.000 Oekraïense dode en gewonde militairen. “Het beste scenario voor Oekraïne is om zich bij een aanval gecontroleerd te kunnen terugtrekken en verderop een nieuwe linie te vormen. De Russen bezitten dan wel meer gebied, de Oekraïners zijn niet structureel verloren. Hopelijk vinden de Russen dat ze na dit offensief genoeg veroverd hebben om de overwinning uit te roepen. Dan kunnen de gevechten uitdoven.”

“De Oekraïners moeten er gewoon voor zorgen dat ze niet omsingeld worden”, besluit Biscop. “Als dat gebeurt, heb je een ander verhaal. Zelf massaal terugslaan en terreinwinst boeken ligt niet meer in hun mogelijkheden.”