“Schoonmaken is het lastigst wanneer je vlees hebt klaargemaakt": hoe krijg je snijplanken écht proper?

“Snijplanken zijn een bron van besmetting, werk dus zo veilig mogelijk”, begint Lars de Vries. Hij is operationeel manager bij Eurofins Bureau de Wit, dat zich specialiseert in voedselveiligheid en hygiëne. “De horeca gebruikt al jaren snijplanken van kunststof. Die adviseer ik voor thuisgebruik ook, omdat die beter bestand zijn tegen hitte dan een houten snijplank. Hout trekt sneller krom en er kunnen kieren in ontstaan, waarin vuil zich ophoopt.” Kies daarnaast voor een zo dik mogelijke snijplank volgens de raad van Ferry Wijsman, kookdocent bij de Horeca Academie. “Die kan je laten bijschaven wanneer krassen ontstaan. Hoe dikker de plank, hoe langer die meegaat. Dat is duurzamer en hygiënischer.”

“Om kruisbesmetting te voorkomen, gebruik je bij voorkeur andere snijplanken voor een voedingsproduct”, benadrukt Wijsman. “Een plank waarop je kip hebt gesneden, moet je daarna niet nog eens gebruiken voor een komkommer of een ui. Anders besmet je de groenten met de kip en dus mogelijk met bijvoorbeeld salmonella. Dat is de reden waarom in de horeca verschillende kleuren snijplanken gebruikt worden. Zo gebruik je bijvoorbeeld een witte voor vis, een rode voor vlees en een groene voor groenten. In de winkel vind je daarvoor kant-en-klare sets.”

“Schoonmaken is het lastigst wanneer je met vlees hebt gewerkt”, weet Marcel Zwietering, hoogleraar levensmiddelenmicrobiologie aan de Wageningen Universiteit. “Alle eiwitten die op je plank zitten, stollen op het moment dat er heet water overheen gaat. Dat noemen we coaguleren of uitvlokken. Daarom is het belangrijk om je snijplank eerst met koud water af te spoelen, voordat je met heet water te werk gaat.” Wijsman voegt toe: “Met koud water spoel je bovendien al een groot deel van de verontreiniging weg, waarna schoonmaken een stuk makkelijker gaat.” Met de hand afwassen is prima, maar wie z’n snijplank goed schoon wil krijgen, gebruikt het liefst een afwasmachine. “Kies voor een programma op minimaal 60 graden”, adviseert Wijsman. “Daarmee dood je de meeste bacteriën.” Voor een houten snijplank is dat daarentegen niet het beste idee.

En hoe zit het met schoonmaakmiddelen als je met de hand wast? Kan je met afwasmiddel aan de slag of moet je met grof geschut te werk gaan? “Schoonmaken met alleen zout en citroen helpt al een beetje, maar je doodt er niet genoeg bacteriën mee”, legt Zwietering uit. Agressieve schoonmaakmiddelen zijn volgens de levensmiddelenmicrobioloog ook niet nodig. “Bleekwater heeft in dit geval hetzelfde effect als met een kanon op een mug schieten. Zo vies is een snijplank nu ook weer niet. Met heet water en afwasmiddel schoonmaken volstaat.”

“Ja, je kan effectief ziek worden door bacteriën op een snijplank, maar daar gaat dan wel wat aan vooraf. Begin daarom met je handen wassen voor je aan het koken slaat en gaar je voedsel goed door’’, tipt Lars de Vries. “Gebruik daarnaast alleen schone keukenhulpjes, zoals messen en maatbekers en kommen. Je kan doekjes, afwasborstels en sponzen reinigen door ze dagelijks in de vaatwasser mee te laten draaien. Gebruik bij voorkeur een plastic afwasborstel en enkel schone theedoeken voor het afdrogen.”

“Zo’n houten blok vol messen ziet er misschien leuk uit, maar de kwaliteit trekt op niets”: expert geeft advies om wél de juiste messen in huis te halen (+)

Groentekok Frank Fol test schilmesjes en deelt zowel een 2 als een 10 uit: “Deze kost amper drie euro, maar is zijn geld niet waard” (+)

“Zelfs een korrel zout kan voldoende zijn om je pan te beschadigen”: 10 experten over hoe je het meeste uit je keuken haalt (+)