Vrijdag wordt de fusie van de havens van Antwerpen en Zeebrugge tot Port of Antwerp-Bruges officieel bezegeld. Waar de kusthaven zijn laatste onafhankelijke kwartaal kan afsluiten met een hoogtepunt, 15% meer volume dan in dezelfde periode vorig jaar, is het rapportcijfer van Antwerpen met rode balpen geschreven: -1,5%. Die terugval is bijna uitsluitend te wijten aan de containertrafiek.

De oorzaak moet niet ver worden gezocht: de coronapandemie heeft de logistieke keten wereldwijd ontregeld. Havens die tijdelijk sluiten, lijnvaarten die uit schema geraken, vertragingen, containers die blijven staan of massaal worden afgeladen, … Waar eind vorig jaar al een lichte daling in de containertrafiek werd opgetekend, is de echte impact pas dit jaar ingetreden. “Antwerpen heeft de dans lang kunnen ontspringen”, zegt Christa Sys.

Nochtans kampt de haven al veel langer met krapte op de containerterminals. “Door de congestie zijn er rederijen die hun ladingen hebben verplaatst naar andere havens”, zegt Sys. Antwerps havenschepen Annick De Ridder (N-VA) wijst op het belang van de recente doorbraak voor de havenuitbreiding op de Linkerscheldeoever, met het wegvallen van het protest tegen het nieuwe getijdendok naast polderdorpje Doel. “Die extra capaciteit is onontbeerlijk om onze positie als wereldhaven te verzekeren.”

Opvallend is dat Zeebrugge in het eerste kwartaal 50.000 containers méér noteert in vergelijking met vorig jaar. De containers die niet meer in Antwerpen zijn geraakt? Volgens het Havenbedrijf heeft Zeebrugge een klein aandeel opgevangen van de lading die onder normale omstandigheden in Antwerpen behandeld had moeten worden. Maar het verlies in Antwerpen (350.000 TEU) ligt veel hoger dan de groei in de kusthaven.

Oorlog

Ook het conflict in Oekraïne zet volgens het Havenbedrijf extra druk op de containerbehandeling. Christa Sys heeft er haar twijfels bij. “Het is nog te vroeg om de impact van de oorlog al in de cijfers te zien, dat zal maar heel beperkt zijn. Er zijn minder schepen aangelopen, maar het aantal Russische schepen dat wegbleef is quasi nihil.” Op andere domeinen kan de Antwerpse haven trouwens wel een geslaagd rapport voorleggen, zoals in stukgoed (staal, hout,…), droge bulk (granen, ertsen,...) en vloeibare bulk zoals aardolie en plantaardige oliën.

Fusie

Havenbaas Jacques Vandermeiren, die ook de nieuwe Port of Antwerp-Bruges zal leiden, vindt dat de huidige cijfers “bevestigen dat we met de fusie sterker staan voor de toekomst”. Sys: “Het belang van de fusie staat hier volledig los van. Die gaat de Antwerpse haven niet zomaar versterken op containervlak. Al presenteert Zeebrugge zich met deze kwartaalcijfers wel als een mooie bruid.”

Hoelang de uitwassen van de coronapandemie de Antwerpse haven parten zullen spelen? Nog wel even, vermoedt Sys. “Maar dat zullen we niet meer in de cijfers zien, want het is de laatste keer geweest dat die apart voor Zeebrugge en Antwerpen werden bekendgemaakt. Spijtig.”