Nadat man in coma is geslagen in Brugge: zo kan je reageren als je getuige bent van zinloos geweld

Zaterdagavond hebben 4 jongeren tussen de 14 en 16 jaar oud een dertiger in elkaar geslagen in Brugge. De 4 waren onder de invloed van alcohol en drugs en vielen mensen lastig. Toen de man hen daarop aansprak, sloegen ze hem in elkaar. De man is niet meer in levensgevaar, maar wordt nog altijd in coma gehouden. 

Hoe reageer je eigenlijk het beste op zinloos geweld? "Het is allereerst niet gemakkelijk om dat te doen", vertelt Miet Craeynest, psycholoog en docent toegepaste psychologie aan de hogeschool Howest. "Het is altijd goed om na te denken "Kan ik iets doen?" Want als er niemand ingrijpt, gebeurt er niets en kan het net veel erger worden." 

"Ergens tussenbeide komen, zorgt ervoor dat de kans dat het geweld escaleert, verkleint. Maar het is natuurlijk geen gemakkelijke beslissing. Er zijn ook veel verschillende factoren, waardoor mensen juist wel of niet durven helpen."

Volgens psychologische modellen doorloopt iedereen een aantal stappen wanneer ze zinloos geweld zien. "Het is natuurlijk belangrijk dat het je is opgevallen, dat je het gezien hebt. Ten tweede moet je ook doorhebben dat het gaat om een noodsituatie." 

"Dat is niet altijd even duidelijk en dan gaan mensen kijken naar de context van het conflict. Als het gaat om een ruzie tussen een man en een vrouw, waaruit blijkt dat zij een relatie hebben, dan durven mensen er zich minder vlug in moeien. Juist omdat het zo privé is."

De psychologische modellen delen die beslissingen op in verschillende stapjes, maar in realiteit denken we daar natuurlijk niet zo traag en uitgebreid over na. "Dat gebeurt meestal automatisch en is een soort reflex op bepaalde situaties van hoe we als persoon in elkaar zitten." 

"Mijn man en ik hebben het zelf al meegemaakt dat we vanuit de auto een jong tienerkoppel zagen ruziemaken. De jongen was tegen het meisje aan het roepen en toen hebben we het raam geopend en geroepen om te vragen of er een probleem was. Daarna kwam die jongen op ons af en gaf die een klap op onze auto. Tussenbeide komen in zo'n situatie brengt altijd een risico met zich mee", zegt Craeynest.

Als je zeker weet dat een situatie verkeerd is, is het het beste om wel degelijk tussenbeide te komen. "Uit onderzoek blijkt dat het belangrijk is dat je mensen aanspreekt. Je kan gewoon naar hen roepen of je kan ook effectief in vraag stellen wat ze aan het doen zijn. Als je dat niet durft, is het best om op een non-verbale manier te tonen dat je hun gedrag afkeurt", zegt Craeynest. 

"Het is natuurlijk het best om mensen uit elkaar te halen", gaat Craeynest verder. "Mensen die in conflict zijn, worden automatisch naar elkaar toegetrokken. Als je groot bent, kan je gemakkelijker kinderen uit elkaar halen. Maar je kan dat niet altijd doen natuurlijk. Je moet vooral zelf rustig blijven en de mensen in kwestie proberen te kalmeren. Als je echt niet weet wat je moet doen, bel je het best de hulpdiensten op. Dat is de gemakkelijkste en veiligste optie."

Of mensen zullen ingrijpen bij een situatie van zinloos geweld hangt ook af of ze alleen zijn of niet. "Als mensen in groep zijn of er zijn meerdere mensen getuige van zinloos geweld, dan durven we vlugger denken: "Ben ik wel verantwoordelijk hiervoor of moeten de anderen maar tussenkomen?" Als mensen in groep zijn, dan is de kans kleiner dat ze iets zullen ondernemen om het geweld te stoppen."